راه جديدي براي حل خشونت
صادق زيباكلام
آنچه از نامه سيدمحمد خاتمي به دبيركل سازمان ملل متحد برداشت مي‌شود گوياي يك رويكرد جديد و اساسي است. اتفاقاتي كه در كشورهاي منطقه در جريان است و تاكنون هم واكنش‌هاي رسمي نيز در قبال حوادث و رويدادهاي آن شكل گرفته است همگي حكايت از يك امر دارد و آن اينكه اين جنايت‌ها ناشي از عملكرد گروه‌هاي اسلامي تندرو است؛ گروه‌هايي كه دست پرورده غربي‌ها هستند. واكنش تمامي كشورها در قبال حركت‌هاي راديكالي و تندروي در سوريه و عراق كه به نام داعش و ساير گروه‌هاي سلفي شناخته شده است هم ناشي از همين رويكرد است؛ رويكردي كه در اين امر خلاصه مي‌شود كه داعش و بقيه گروه‌هاي تندرو را غربي‌ها ايجاد كردند و اكنون ماري را كه خود پرورش دادند به پاي خودشان پيچيده است. اين واكنش حاكم بر تحولات جهان اسلام است. سيدمحمد خاتمي ضمن وقوف بر اين امر اما از راه ديگري سعي در به انتها رساندن اين مناقشه دارد. محمد خاتمي عقيده دارد توطئه‌يي كه شما در ايجاد گروه تروريستي داعش داشته‌ايد در حقيقت از طريق ديالوگ بين‌الادياني مي‌شود حل كرد. در اصل مي‌توان از اين طريق جلوي پخش و انتشار يافتن را در سطح گسترده‌يي گرفت. ايشان دارند در حقيقت پذيرش اصل صورت مساله و بدون كوچك‌ترين تغييري در اين اعتقاد كه غربي‌ها داعش را به وجود آورده‌اند، مي‌گويد اين مشكل در جهان اسلام به وجود آمد و چه كنيم تا بتوانيم از طريق گفت‌وگو ابعاد مختلف آن را كاهش دهيم. اين موضوع و فحواي كلام رييس دولت اصلاحات چيزي شبيه به گفت‌وگوي تمدن‌هاست؛ طرحي كه مورد استقبال سران كشورهاي جهان قرار گرفت. آنجا كه شخص سيد محمد خاتمي نيز در نامه خود با مخاطب قرار دادن بان كي مون، دبيركل سازمان ملل متحد از وي مي‌پرسد كه اگر دعوت به «ائتلاف براي صلح بر پايه عدالت» در سال 2001 و پس از تصويب پيشنهاد «گفت‌وگوي تمدن‌ها» در هياهوي جنگ و خون و انتقام و لشكركشي پس از حادثه تروريستي 11 سپتامبر كه خونبارتر از آن حادثه هولناك بود گم نمي‌شد و اگر نصايح خيرخواهان مبناي تصميمات بين‌المللي قرار مي‌گرفت آيا بازهم شاهد چنين روزهاي تلخي بوديم؟ كمترين تاثيري كه نامه‌نگاري سيد محمد خاتمي با دبيركل سازمان ملل متحد مي‌تواند داشته باشد اين است كه مساله را از راه ديگري مي‌خواهد حل كند و آن نه اينكه تاكيد مجدد داشته باشد بر اينكه راديكاليزم را غربي‌ها ايجاد كردند بلكه اين مناقشات بايد از طريق گفت‌وگو و به خصوص كمك گرفتن از علوم انساني حل شود.