افزايش ۸ درصدي صادرات صنايع غذايي
گروه اقتصادي
طبق تازه‌ترين تحليل آماري وضعيت صادرات شاخص اقلام عمده گروه صنايع غذايي طي ۱۲ ماهه سال گذشته، صادرات محصولات صنايع غذايي كشور در مقايسه با سال گذشته با افزايش هشت درصدي در ارزش به 5/2077 ميليون دلار و از نظر وزني به 4/1178 هزار تن رسيده است. محصولات متنوع صنايع غذايي به جهت ايجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به محصولات كشاورزي مزيت بيشتري در صادرات دارند. صادرات محصولات صنايع غذايي كشور طي ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ در مقايسه با سال ۱۳۹۴ با افزايش هشت درصدي در ارزش، به 5/2077 ميليون دلار و از نظر وزني به 4/1178 هزار تن رسيد.
علاوه بر اين طي ۱۲ ماه سال گذشته ۹ گروه داراي رشد ارزش دلاري بوده‌اند كه شامل صنعت روغن‌نباتي، اسانس و عرقيات، محصولات خوراكي گوناگون، فرآورده‌هاي غلات، بيسكوييت، نان و شيريني، فرآورده‌هاي لبني، خميرهاي غذايي، ماكاروني و خمير مايه، رب گوجه‌فرنگي، قند و شكر و فرآورده‌هاي آن و در مقابل طي اين مدت، چهار گروه با كاهش ارزش دلاري مواجه شده‌اند كه شامل كمپوت و كنسرو، كنسانتره و آبميوه، عسل و نوشيدني‌ها مي‌شوند.
طي اين مدت در مقايسه با ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۴، روند صادرات كمپوت و كنسرو پنج درصد، كنسانتره و آبميوه ۲۹ درصد، عسل ۱۶ درصد و نوشيدني‌ها ۱۰ درصد كاهش داشته‌اند و در مقابل فرآورده‌هاي لبني ۱۹ درصد، فرآورده‌هاي غلات 7/3 درصد، بيسكوييت، نان شيريني و انواع شكلات ۱۰ درصد خوراكي‌هاي گوناگون، 4/14 درصد، روغن نباتي 6/15 درصد، اسانس و عرقيات 6/16 درصد و خميرهاي غذايي، ماكاروني و خميرمايه دو درصد، رب گوجه‌فرنگي يك درصد، قند و شكر و فرآورده‌هاي آن 1/4 درصد رشد صادراتي را نشان مي‌دهند.
فرآورده‌هاي لبني
با توجه به ارتقاي سطح كيفي توليدات لبني كشور و انطباق با استانداردهاي بازار هدف، رفع موانع صادراتي و روان‌سازي فرآيند صادرات محصولات لبني طي ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ از نظر ارزشي جمعا به ميزان ۶۳۴ ميليون دلار به وزن ۳۸۷ هزار تن است كه نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۴ به ترتيب از نظر ارزشي معادل ۱۹ درصد و از لحاظ وزني نيز با 3/9 درصد افزايش صادرات روبه‌رو بوده است.
انواع بيسكوييت، نان شيريني و انواع شكلات
در ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، ۱۹۴ هزار تن انواع شيريني، شكلات و بيسكوييت به ارزش 3/489 ميليون دلار به خارج از كشور صادر شده است كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰ درصد ارزشي و به لحاظ وزني با 5/2 درصد افزايش صادرات روبه‌رو بوده است و عمده بازارهاي صادراتي اين محصولات كشورهاي عراق و افغانستان هستند.
انواع كمپوت و كنسرو
در سال گذشته صادرات انواع كمپوت و كنسرو، براساس ارزشي معادل ۱۹۷ ميليون دلار و از نظر وزني ۷۸ هزار تن بوده است كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل ارزشي 2/5 درصد كاهش داشته و وزني 8/21 درصد افزايش را نشان مي‌دهد؛ بنابراين با توجه به توليد محصولات مرغوب از مركبات كشور و تامين مواد اوليه توليد با قيمت‌هاي متعادل، زمينه رشد صادراتي اين بخش از صنعت غذايي كشور فراهم مي‌شود.
رب گوجه فرنگي
صادرات رب گوجه فرنگي طي ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، با ۲۰۳ ميليون دلار ارزش به وزن ۱۴۷ هزار تن در مقايسه با مدت مشابه سال از لحاظ ارزشي يك درصد و 5/24 درصد از لحاظ وزني افزايش صادرات را نشان مي‌دهد. توليد رب گوجه فرنگي متاثر از تغييرات ميزان توليد گوجه فرنگي كشور و نيز قيمت گوجه فرنگي در كشور است.
با توجه به نوسانات توليد صيفي‌جات در سال‌هاي اخير و افزايش قيمت داخلي محصول رب گوجه فرنگي و همچنين مشكلات تبادل ارز و حمل‌ونقل در حوزه صادرات تمايل به توزيع داخلي اين محصول نسبت به صادرات آن افزايش يافته است. به نظر مي‌رسد بسته‌بندي رب گوجه فرنگي در قوطي‌هاي كوچك مناسب مصرف‌كننده نهايي بازار داغ‌تري داشته باشد؛ بنابراين حركت توليدكنندگان و صادركنندگان داخلي نيز در آينده احتمالا بيشتر به اين سمت و سو خواهد بود.
خميرهاي غذايي، ماكاروني و خميرمايه
در سال ۱۳۹۵، ۵۸ هزار تن انواع ماكاروني و محصولات مشابه به ارزش ۵۲ ميليون دلار به خارج از كشور صادر شده كه نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۴ به لحاظ ارزشي دو درصد و به لحاظ وزني 1/7 درصد افزايش داشته است. صنعت ماكاروني يكي از صنايع نوين در حوزه صنعت غذا است كه در حال حاضر محصولات متنوعي با ارزش افزوده بالا توليد و صادر مي‌كند و با بازاريابي وسيع سهم مناسبي از بازارهاي منطقه‌اي را از آن كشور كرده است، لذا بايد تمهيداتي انديشيد تا تامين مواد اوليه اساسي اين صنعت در بخش صادرات به ويژه تامين آرد يا گندم به صورت ورود موقت با شرايط مطلوب‌تري انجام شود.
انواع كنسانتره و آبميوه‌ها
همچنين در سال گذشته، 5/60 هزار تن انواع آبميوه و كنسانتره ميوه‌ها به ارزش 5/72 ميليون دلار به خارج از كشور صادر شده است كه در مقايسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴ از لحاظ ارزشي ۲۹ درصد و از لحاظ وزني 4/22 درصد كاهش صادراتي داشته‌ايم. در اين بين نوسانات توليد محصولات كشاورزي در سال‌هاي مختلف به دلايل گوناگون و افزايش هزينه‌هاي توليد به صورت سالانه، از جمله مهم‌ترين نگراني‌هاي توليد و صادرات محصولات اين گروه است كه با تاثير‌پذيري از اين عوامل، وضعيت صادرات اين محصولات در سال‌هاي مختلف با افت و خيزهايي مواجه بوده است.
آب معدني و آشاميدني
صادرات آب معدني و آشاميدني طي ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵، ۲۱ هزار تن به ارزش ۲۵ ميليون دلار بوده كه در مقايسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴ به لحاظ ارزشي تغييري نداشته و از لحاظ وزني با 5/4 درصد كاهش صادراتي روبه‌رو بوده است. لازم به ذكر است با توجه به افزايش ظرفيت توليد در برخي واحدهاي توليدي كشور و نيز حضور شركاي بين‌المللي با خريد سهام شركت‌هاي مهم داخلي كشور در آينده نزديك، تغيير روند فعلي صادرات اين محصولات دور از انتظار نخواهد بود. از جمله عوامل كاهش روند صادرات مي‌توان به مشكلات تامين مواد اوليه توليد بطري و همچنين شرايط سخت بازار هدف در قبول استانداردهاي آب معدني ايران برشمرد. همچنين افزايش هزينه حمل‌ونقل از عوامل كاهش صادرات واحدهاي توليد بايد در نظر داشت.
محصولات صنعت آرد
در سال قبل صادرات محصولات صنعت آرد، براساس ارزشي معادل ۸۴ ميليون دلار و از نظر وزني 5/51 هزار تن بوده كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل از 7/3 درصد ارزشي و پنج درصد وزني افزايش برخوردار بوده است. ممنوعيت واردات گندم و غيرفعال بودن ۴۵ درصد از ظرفيت كارخانجات توليد آرد در كشور از جمله موانع مهم در امر توليد آرد صادراتي در كشور است. قيمت نهايي تمام شده در ايران با توجه به گندم تحويلي به كارخانجات توليد آرد، مانع حضور در بازارهاي هدف صادراتي با قيمتي رقابتي است.
روغن نباتي
صادرات روغن نباتي طي ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ با توجه به محدوديت ورود موقت روغن خام تصفيه نشده و محدوديت ورود روغن پالم جهت استفاده در روغن خوراكي صادراتي، توانسته است به لحاظ ارزشي معادل 7/76 ميليون دلار و از نظر وزني ۵۱ هزار تن صادرات داشته باشد كه در مقايسه با مدت مشابه در سال ۱۳۹۴، 6/15 درصد افزايش ارزشي و از لحاظ وزني ۳۷ درصد افزايش صادراتي داشته است.
قند و شكر و فرآورده‌هاي آن
و در نهايت طي سال گذشته صادرات قند و شكر و فرآورده‌هاي آن به ارزش 3/25 ميليون دلار و به ميزان 6/34 هزار تن بوده كه در مقايسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۴، به لحاظ ارزشي 1/4 درصد افزايش و به لحاظ وزني با 4/9 درصد افزايش در صادرات روبه‌رو بوده است.
لازم به ذكر است كاهش يا كندي روند صادرات اين بخش از صنعت به دليل محدوديت‌هاي ورود موقت شكر خام و همچنين بالا بودن قيمت شكر خام تحويلي از سوي دولت به بخش‌هاي توليدي طي ۱۲ ماهه سال است و اين امر موجب افزايش قيمت تمام شده محصول نهايي شده كه توان رقابت‌پذيري در بازار هدف را از توليدات صادراتي كشورمان بوده و موارد صادر شده نيز مشمول اخذ مجوز موردي يا موارد تجارت آزاد بوده است.