گردشگري و حمايت از گونه‌هاي درحال انقراض
الهام معيني جزني
در هفته گذشته يكي از مباحث داغ در رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي، ايجاد كمپيني با نام «يوز تا ابد» بود كه با مشاركت هنرمندان و فعالان عرصه محيط زيست، در روز ملي يوز ايراني طراحي و اجرا شد تا جامعه و مسوولان را نسبت به خطر انقراض اينگونه گربه‌سانان حساس كند. كمپيني كه با حمايت گسترده مردم و ستارگان سينما و ورزش، رنگ و بوي ملي به خود گرفت و ابعاد گسترده اما دردناكي را از به‌خطر افتادن نسل اين گونه جانوري، پيشروي ديدگان گذاشت.
بد نديدم در ستون اين هفته، به گونه‌اي از گردشگري اشاره كنم كه درصورت كنترل ابعاد منفي آن، وجه مثبت زيادي را براي حفاظت و شناساندن گونه‌هاي گياهي و جانوران درحال انقراض
خواهد داشت.
گردشگري حيات وحش، گردشگري مناطقي است كه سفر به آنها صرفا براي بررسي گونه‌هاي جانوري و شناخت بيشتر اقليم آن منطقه انجام مي‌پذيرد و در صورت رعايت وجه صحيح آن، گردشگر به مشاهده حيوانات و عكسبرداري در حالت طبيعي‌شان مي‌پردازد. اين نوع گردشگري، هم براي گردشگران مفرح و لذت‌بخش بوده و هم به تحقق برنامه‌هاي حفاظت از محيط زيست و اكوتوريسم كمك شاياني مي‌كند. شايد بتوان گردشگري حيات وحش را «گردشگري به منظور دوستي با حيوانات و اكوسيستم» هم تعريف كرد. در دنيا، كشورهاي آفريقايي و امريكاي جنوبي، استراليا، هند، كانادا، اندونزي، مالديو، سريلانكاو... توانسته‌اند موقعيت خوبي در اين حوزه به دست آورند.
ترميم زيستگاه گونه‌هاي جانوري و گياهي، تداوم توليدمثل گونه‌هاي در معرض انقراض، كاهش شكارهاي غيرقانوني و جمع‌آوري كمك‌هاي مالي براي حفاظت از اين گونه‌ها، تنها گوشه‌هايي از نكات مثبت اين نوع گردشگري است. اين نوع گردشگري به مانند انواع ديگر گردشگري، باعث مشاركت جامعه محلي و سودآوري براي آنها مي‌شود. همين مساله انتفاع مادي باعث مي‌شود كه مردم محلي در حفاظت از اين گونه‌هاي بعضا كمياب كوشا باشند و در حمايت از آنها سهم بسزايي داشته باشند. درواقع گردشگري حيات‌وحش از سويي به درآمدزايي جوامع محلي منجر شده و از سوي ديگر به عنوان شيوه‌اي براي تامين منابع اقتصادي پايدار در اين جوامع مورد توجه جدي قرار مي‌گيرد. اما با وجود ظرفيت‌هاي موجود گردشگري حيات‌وحش، اين حوزه هنوز نتوانسته جايگاه مناسب خود را در كشور پيدا كند. برنامه‌ريزي براي بهره‌مندي از زيستگاه‌هاي حيات‌وحش كشور، همچون زيستگاه‌هاي كويري و جنگلي و حتي دريايي، در كنار اطلاع‌رساني‌هاي زيست‌محيطي، مي‌تواند كمك شاياني به توسعه اين شاخه از صنعت گردشگري كرده و موجبات حضور هرچه بيشتر گردشگران را در قلمروهاي حفاظت شده
فراهم آورد.
پي‌نوشت: براي ورود به اين شاخه از گردشگري، لازم است كه تورهاي حرفه‌اي طبق ضوابط زيست‌محيطي طراحي شده و سپس براي جذب گردشگر اقدام شود تا هم سود مالي و هم حفاظتي، براي گونه‌هاي جانوري و گياهي در پي داشته باشد، وگرنه در صورت حضور غيراصولي و مغاير با قوانين زيست‌محيطي، بهتر است ورود به اين عرصه هرگز صورت نگيرد.