فاشيستها هنوز آدم ميكشند
تحركات بينالمللي براي نجات مسلمانان ميانمار
يسرا بخاخ
قصه سركوب و قتل عام مسلمانان ميانمار كه به آنها روهينگيا گفته ميشود داستان جديدي نيست، اقليت مسلمان ميانمار در طول تاريخ اين كشور با قتل عام، سركوب و كوچ اجباري روبهرو بوده است. همه سازمانهاي بينالمللي و حقوق بشري، اقليت ساكن در ايالت راخين در غرب ميانمار را ستمديدهترين مردم اين منطقه ميدانند. يكي از دلايل اصلي اعمال خشونت عليه مردم مسلمان ميانمار را حكومت بودايي و تفاوتهاي مذهبي موجود ميان اين دو ميدانند. در سال 1948 دولت بريتانيا گفته بود مشروط بر اينكه همه قوميتهاي موجود در اين كشور بعد از 10 سال فرصت استقلال پيدا كنند، به استعمار خود بر اين كشور پايان ميدهد اما همين كه دولت ميانمار به استقلال رسيد، وعده خود را فراموش كرده و جنايتهاي آنها عليه مسلمانان و هنديهايي كه در غرب اين كشور ساكن بودند به پايان نرسيد. يكي از اهداف اين اعمال خشونتها كوچ اجباري و نوعي پاكسازي نژادي بود تا مسلمانان را وادار كنند اين كشور و ايالت راخين كه به نام اراكان نام قديمياش نيز معروف است را ترك كنند. دولت فاشيست ميانمار تا حدودي هم موفق بوده زيرا تاكنون دستكم 3 تا 4 ميليون مسلمان روهينگيايي ميانمار را ترك كردهاند. ميانمار از سال 1962 تا 2011 حكومت نظامي سركوبگري به خود ديده بود. يكي از افرادي كه در سالهاي اخير به عنوان رهبر اپوزيسيون در اين كشور شناخته شده، آنگ سان سوچي است. در سال 2010 تحولات تدريجي در اين كشور ايجاد شد و ارتش موافقت كرد تا نفوذ خود در قدرت را كاهش دهد تا اينكه در سال 2015 اتحاد ملي براي دموكراسي كه رياست آن را سوچي برعهده دارد به قدرت رسيد و تين كياو هم به عنوان نخستين رييسجمهور منتخب اين كشور در سال 2016 سوگند خورد تا اينكه ميانمار براي نخستين بار گام مهمي به سوي دموكراسي برداشته باشد. اما واقعيت اين است كه اين گامهاي بلند و مبارزات سياسي طولاني قرار نبوده اوضاع مسلمانان اين كشور را بهتر كند. مسلمانان ميانمار از حق شهروندي، مالكيت، رايدهي و سفر محروم هستند و به وسيله ارتش ميانمار تحت شكنجه و سركوب فاجعهباري قرار دارند. هزاران نفر از آنها مجبور شدهاند به تايلند يا بنگلادش فرار كنند اما معمولا به وسيله دولتهاي اين دو كشور به ميانمار باز گردانده ميشوند. حالا و بعد از اينكه بار ديگر موج خشونت عليه مسلمانان ميانمار افزايش پيدا كرده، سازمان ملل مسوولان اين كشور را به شانه خالي كردن از مسووليت حمايت از اقليت مسلمان اين كشور متهم كرده و تاكيد كرده است كه نهتنها دولت براي متوقف كردن اين جنايتها كاري نميكند بلكه ارتش هم اجساد قربانيان را به آتش ميكشد تا شواهدي از آنچه در آن كشور عليه مسلمانان رخ ميدهد باقي نماند. يانگي لي، نماينده ويژه سازمان ملل در ميانمار تاكيد كرد كه 87 هزار روهينگيايي در طول 10 روز گذشته به بنگلادش پناه آوردهاند. شبكه حقوق بشر ميانمار كه يك سازمان غيردولتي است تاكيد كرده كه خشونت برنامهريزي شده و سازماندهي يافته عليه مسلمانان ميانمار فقط به ايالت راخين محدود نميشود بلكه موج اين خشونتها كه با حمايت دولت صورت ميگيرد در سراسر اين كشور جريان دارد و عاملان آن هم ارتش، بوداييها و گروههاي نژادپرست هستند. كريس ليوا، مدير موسسه حقوق بشري «پروژه راخين» نيز تاكيد كرد كه ارتش ميانمار و برخي از مردم نژادپرست اين كشور كه در قتل عام مسلمانان دست دارند اجساد قربانيان را به آتش ميكشند و تاكنون سوزانده شدن جسد 130 مسلمان در يك منطقه مسكوني ثبت شده است. به گفته اين فعال حقوق بشر نحوه قتل عام مردم روهينگيا توسط نظاميان ارتش ميانمار به اين صورت است كه ابتدا يك روستا را محاصره كرده و مانع خروج مردم از آن ميشوند و در شرايطي كه براي افراد بيگناه راه فرار يا پناهي باقي نميمانند به صورت تصادفي به سوي مردم تيراندازي ميكنند. همه اين خشونتها و پاكسازيهاي نژادي كه در ميانمار رخ ميدهد را ارتش و دولت اين كشور به مقابله با تروريسم تعبير ميكند. ارتش ادعا ميكند مسلمانان ميانمار عليه مراكز پليس حملات تروريستي انجام دادهاند و به همين دليل است كه در طول چند هفته گذشته موج خشونت عليه غيرنظاميان را افزايش دادهاند. بر اساس آمار نهچندان دقيقي كه از قربانيان نسلكشي ميانمار به دست آمده، تاكنون دستكم 400 غيرنظامي كه تعداد زيادي از آنها را زنان و كودكان تشكيل ميدهند جان خود را از دست دادهاند در حالي كه هزاران تن ديگر با كمترين امكانات غذايي و بهداشتي به سوي بنگلادش و تايلند فرار كردهاند و برخي از آنها چندين روز را بدون مواد غذايي يا سرپناه گذراندهاند.
اما نكته قابل تامل در اين ماجرا سكوت آنگ سان سوچي رهبر حزب حاكم و برنده جايزه صلح نوبل است، حتي برخي گزارشها حاكي است كه او از اقدامات ضد انساني كه در ميانمار صورت ميگيرد هم حمايت ميكند. به اين ترتيب، سازمانها و فعالان حقوق بشري خواستار پس گرفتن جايزه صلح نوبل از سان سوچي شدهاند. سازمان اسلامي، آموزشي، علمي و فرهنگي موسوم به آيسسكو در بيانيهاي خواستار پس گرفتن جايزه صلح نوبل از رييس حزب حاكم دولت ميانمار شده و تاكيد كرده كه او ديگر اهليت و داشتن اين جايزه را ندارد و حمايت او از قتل عام اقليت مسلمان ميانمار با اهداف جايزه نوبل در تضاد است. در همين راستا فعالان حقوق بشري نيز كمپيني براي سلب جايزه نوبل از سان سوچي به راه انداختهاند و تاكيد كردند كه به دنبال جذب 30 هزار امضا هستند و از روز جمعه گذشته تاكنون 27 هزار امضا جمعآوري كردهاند. در سطح بينالمللي هم رجب طيب اردوغان، رييسجمهور تركيه در تماس تلفني با آنگ سان سوچي، رهبر حزب حاكم ميانمار نسبت به خشونت اعمال شده عليه مسلمانان اين كشور ابراز نگراني كرده و مساله رساندن كمكهاي بشر دوستانه به قربانيان نسلكشي در ميانمار را به بحث گذاشته است. در همين راستا تركيه تصميم گرفته تحركات خود در اين زمينه را بيشتر كند و مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه اين كشور روز چهارشنبه براي ديدار با مسوولان بنگلادش به اين كشور سفر ميكند زيرا در پي فاجعه انساني در ميانمار دست كم 123 هزار نفر از ميانمار به سوي بنگلادش فرار كردهاند و آنكارا از مسوولان اين كشور خواسته بود مرزهاي خود را به روي مردم باز كرده و كمكهاي بشر دوستانه در اختيار آنها قرار دهند. در اندونزي نيز گروهي از مسلمانان براي همبستگي با مردم مسلمان ميانمار به خيابانها آمدند، معترضان با در دست داشتن تراكتهايي در حمايت از قربانيان ميانمار به «بوروبودور» معبد معروف بوداييان در شهر ماگلانگ در جاوه مركزي حركت كردند كه پليس مانع ادامه تظاهرات آنها شد. اين گروه تصميم داشتند در برابر اين معبد معروف تجمع كنند كه يكي از اصليترين پديدههاي توريستي اين شهر به شمار ميرود و به اين ترتيب ميخواستند توجه بينالمللي را به اعتراضات خود و وضعيت مردم ميانمار جلب كنند. در همين راستا مردم در شهر گِروزني در چچن نيز براي اعلام همبستگي با مردم ميانمار به خيابانها آمدند. بر اساس گزارشهاي رسانهاي خيابانهاي منتهي به مسجد «قلب چچن» كه يكي از بزرگترين مساجد پايتخت اين كشور است مملو از جمعيت معترضي شده بود كه پلاكاردهايي با شعار «نه به نسل كشي ميانمار» بالاي سر برده بودند. در ادامه واكنشهاي بينالمللي هم مالزي با احضار سفير ميانمار در كشور خود به خشونت اعمال شده عليه مسلمانان در اين كشور اعتراض كرد. جوكو ويدودو، رييس دولت اندونزي نيز «ريتنو مرسودي» وزير خارجه كشور خود را به ميانمار اعزام كرده است تا از دولت اين كشور بخواهد براي همه شهروندان ميانماري از جمله مسلمانان شرايط امنيتي يكساني فراهم كند. رييسجمهور اندونزي تاكيد كرده كه كشورش معتقد است بايد اقدامات ملموسي در اين زمينه انجام شود و دولت او متعهد است تا براي حل بحران انساني ميانمار همكاري كند. برخي كشورهاي عربي از جمله كويت نيز نسبت به اين بحران واكنش نشان داده و تاكيد كردهاند كه از ديدن تحولات ميانمار احساس ناراحتي ميكنند.