گزارش «اعتماد» از آشفته‌بازار ليزينگ خودرو
افزايش روز به روز تعداد خريداران مالباخته ليزينگ
گروه اقتصادي| در حالي كه بيشتر از چند ماه از كلاهبرداري يكي از واردكنندگان متفرقه خودروهاي خارجي به اسم «نگين خودروي آفتاب» نمي‌گذرد، هفته اخير خبر ديگري مبني بر كلاهبرداري شركتي به اسم «آسان‌ساز خودرو» در رسانه‌ها منتشر شد. اين شركت نيز كه با اسم فروش ليزينگ خودرو وارد بازار شد با پيش‌فروش تعداد مشخصي خودرو به سازمان نظام پزشكي كشور، پس از دريافت مبالغي از پزشكان به عنوان پيش‌پرداخت و اعلام تخفيف سه درصدي زير قيمت بازار، با عدم تحويل خودروها، مورد پيگرد قرار گرفته و اين‌بار با دستور ويژه دادستان تهران تخلف اين شركت مورد پيگيري قرار گرفته است.
به گفته محسن مصلحي، مديرعامل صندوق تعاون و رفاه نظام پزشكي، ناتواني آسان‌ساز خودرو از تحويل خودروها محرز شده است و يكي از دست اندركاران مربوط به اين قرارداد توسط ماموران اداره آگاهي تهران دستگير شده است. به گفته وي حدود 70 نفر از پزشكان شاكي اين پرونده هستند.
انتشار خبر تخلفات ريز و درشت واردكنندگان متفرقه خودرو، در روزهايي اتفاق مي‌افتد كه مناقشات بر سر ضابطه مند شدن واردات خودرو در كشور هنوز ادامه دارد و با وجود تاكيد و شفاف‌سازي‌هاي مسوولان وزارت صنايع و مجلس شوراي اسلامي بر اينكه طرح ساماندهي بازار و التزام واردكنندگان به ارايه خدمات پس از فروش و تضامين لازم ضروري است و محدوديتي نيز براي افزايش تعداد واردكنندگان رسمي وجود ندارد، هنوز نهادهايي همچون شوراي رقابت و برخي كارشناسان، با پرداختن به حاشيه‌هاي پر رنگ‌تر از متن، اين طرح را غير مفيد و آسيب زا دانسته و استدلال در نظر گرفته حقوق مصرف‌كنندگان در اين طرح را ناديده مي‌گيرند!
فريب مردم با تبليغات و اعتبار‌سازي
فعاليت واردكنندگان غير‌متفرقه در بازار خودرو براي فروش ليزينگي، آن هم در شرايطي كه نظارت خاصي بر فعاليت آنها وجود ندارد، به خودي خود زمينه تخلفاتي را فراهم مي‌كند كه در بسياري از موارد به دليل پراكنده بودن شاكيان، از مالباختگان گرفته تا كساني كه مشكلي در مورد خودرويي كه تحويل گرفته‌اند وجود دارد، موضوع رسانه‌اي نمي‌شود.
اما گاهي گستردگي تخلف يك شركت و روش‌هايي كه براي فريب مردم به كار گرفته شده است، منجر به رسانه‌اي شدن قضيه مي‌شود، تا شايد شاكيان بتوانند اميدي به پيگيري پرونده داشته باشند.
براي مثال نكته‌اي كه در مورد «نگين خودروي آفتاب» بيش از هرچيز جلب‌توجه مي‌كرد آگهي‌هاي تبليغاتي گسترده براي شرايط ويژه فروش ليزينگي خودرو بود كه اين آگهي گسترده باعث شده بود تا بدون اعتبار حرفه‌اي و قانوني، مردم زيادي جذب شوند.
و اما شركت « آسان ساز خودرو» نيز از طريق طرف قرارداد شدن با يك سازمان معتبر مثل سازمان نظام‌پزشكي، اعتماد جامعه پزشكان را جلب كرد تا سرمايه خود را در اختيار اين شركت بگذارند كه بعد از گذشت چندين ماه از عدم تحقق تعهدش به تحويل خودرو، كار به دادگاه عمومي و انقلاب تهران رسيده است.
گفتني است، در خصوص اين پرونده صندوق تعاون و رفاه پزشكان سازمان نظام پزشكي، بدون مصوبه هيات‌مديره اقدام به بستن اين قرارداد كرده است كه مصلحي در اين خصوص اعلام كرده، اين موضوع جزو اختيارات قانوني صندوق بوده و از اين حيث اقدامي غيرقانوني انجام نشده است.
استفاده متخلفان از نام مشابه نمايندگان رسمي
يكي ديگر از راه‌هاي جلب اعتماد و فريب مردم توسط برخي واردكنندگان متفرقه از جمله دو مورد اخير، استفاده از نامي مشابه با نام نمايندگي‌هاي رسمي خودرو است، تا از اين طريق نيز با ايجاد اين تشابه و سوء‌تفاهم ضمني در ذهن مردم، به جلب مشتري بپردازند. چنان‌كه نام «نگين خودروي آفتاب» عمدا مشابه با نام نمايندگي رسمي واردات رنو به ايران است و نام «آسان‌ساز خودرو» مشابه اسم نمايندگي رسمي هيوندايي به كشور انتخاب شده است. اين نوع تشابهات اسمي در پي بروز چنين تخلفاتي، اعتراض نمايندگي‌هاي رسمي را نيز به دنبال داشته است چراكه آنها معتقدند اين جو منفي باعث مي‌شود مردم به اشتباه نمايندگي رسمي را نيز همان نمايندگي متخلف دانسته و اعتماد خود را از دست بدهند.
يكي از كارشناسان خودرويي در خصوص شباهت اسم شركت متخلف اخير با « آسان موتور» به خبرنگار ما گفت: وقتي يك برند خودروي خارجي وارد بازار مي‌شود، حساسيت‌ها و استاندارد‌هاي خاصي از طرف شركت مادر براي حفظ و جايگاه برند آن خودرو در بازار مزبور وجود دارد كه از نظر شركت مادر براي حفظ بازار ضروري است. از خدمات پس از فروش گرفته تا پروسه سفارش و تحويل خودرو، همه اينها علاوه بر نظارت‌هاي كيفي و قانوني است كه توسط سازمان كيفيت و استاندارد ايران و نهاد‌هاي مشابه بر نحوه فعاليت نمايندگي‌هاي رسمي وجود دارد.
يكي ديگر از دست‌اندر‌كاران شركت نگين خودرو نيز در خصوص تشابه اسمي يكي از وارد‌كننده‌هاي متخلف با اين شركت گفت: نمايندگي‌هاي رسمي براي آشنا كردن مردم با يك برند خودرويي و حفظ وفاداري‌شان، مسير صعبي را پشت سر مي‌گذارند و در اين بين اعتبار و خوشنامي يك نمايندگي خودرو به اندازه اعتبار برند يك خودرو، اهميت پيدا مي‌كند.
وي ادامه داد: همه اينها در حالي است كه يك شركت وارد‌كننده متفرقه تنها با انتخاب نامي مشابه با يك نمايندگي رسمي، به نوعي اين اعتبار را به نام خودش مي‌زند و در برخي موارد مثل مورد اخير، آن هم نه در مسير درست بلكه در‌راستاي تخلف و اجحاف به مشتري ايراني كه نهايتا از روي سوء‌تفاهم مي‌تواند بد‌نامي نمايندگي رسمي را نيز به دنبال داشته باشد.
ضابطه‌مند شدن بازار خودرو، انحصار يا امنيت
به هر روي به نظر مي‌رسد، نظارت بر واردات خودرو و رسمي شدن فعاليت واردكنندگان، بدون توجه به نگراني‌هايي چون ايجاد رانت يا انحصار در اين بازار كه پرونده آن با ابلاغ دستور‌العمل جديد واردات خودروهاي سواري توسط اشخاص حقيقي و حقوقي بسته شده است، به مرور در حال تبديل شدن به يكي از مطالبات شهروندي ايراني‌هاست، چراكه كالايي مثل خودرو جنبه سرمايه‌اي نيز دارد و حساسيت‌هاي خاص خود را براي مصرف‌كننده در پي دارد. از سوي ديگر لازم است فرآيند ليزينگ نيز از امنيت كافي برخوردار باشد تا خريدار اطمينان داشته باشد در پروسه‌اي مشابه، به سرنوشت خريداران خودرو از «نگين خودروي آفتاب» و « آسان ساز خودرو» دچار‌نمي‌شود.