زهرا چوپانكاره
«چند ماه قبل مي‌خواستم مدرسه پسرم را عوض كنم اما نشد. مدرسه برخلاف كادر خوبي كه در سال‌هاي گذشته داشت امسال فقط و فقط به دليل انتفاع عذر همه معلم‌هاي باسابقه را خواندند و ميانگين سني معلمان به زير 30 سال رسيد. دو هفته پيش اسم بچه‌ام را يك مدرسه ديگر نوشتم كه از سال آينده به آنجا برود.» پسر كلاس هشتمي‌اش از سال آينده به مدرسه ديگري مي‌رود كه حتما به اندازه مدرسه‌اي كه در حال حاضر در آن درس مي‌خواند مشهور نيست. اگر پيگيري‌هاي والدين به نتيجه برسد و مدرسه غرب تهران كه اين روزها تبديل به تيتر خبرها شده، به تعطيلي كشانده شود آخرين يادگاري كه از آن مي‌ماند همان خبر آزار دانش‌آموزان خواهد بود؛ يادگار تلخي كه وزير آموزش و پرورش و ساختار مدارس و نحوه گزينش و استخدام نيروهاي آموزشي و تربيتي را به چالش كشيده است.
«عميقا از جنايت تلخ و شرم‌آوري كه در مدرسه‌اي در منطقه ۲ تهران خاطر جامعه و فرهنگيان شريف را جريحه‌دار كرد، متاثرم. به بازرس ويژه دستور داده‌ام با پيگيري و تشكيل پرونده حقوقي موضوع را با جديت دنبال كند.» وزير آموزش و پرورش كه پس از خبري شدن اين موضوع به بازرس ويژه نظارتي دستور رسيدگي داده بود، پس از دستور رهبري به رييس قوه قضاييه در صفحه توييتر خود نوشت: «مجرم نيروي غيررسمي بود و بدون طي مراحل قانوني به‌كار گرفته شده است كه تمامي مسببان مسوولند، علاوه بر برخورد قاطع قضايي كه مورد تاكيد رهبرمعظم انقلاب نيز قرارگرفته است؛ بايد با تقويت و به‌روزرساني فرآيند گزينش به ويژه نظارت سخت‌گيرانه و بدون مسامحه از تكرار اين اتفاقات جلوگيري كنيم.» بخشي از واكنش «سيدمحمد بطحايي» مربوط به واكنش افكار عمومي نسبت به سيستم گزينش آموزش و پرورش است. در سه روز گذشته بسياري از كارشناسان در خصوص لزوم بررسي‌هاي منظم رواني كساني كه با كودكان سروكار دارند صحبت كردند و حالا بيش از هر زمان ديگري بر لزوم آموزش جنسي به دانش‌آموزان و آگاهي دادن به آنها صحبت مي‌شود. وزير در سومين توييت خود نوشت: «آموزش خانواده‌ها را شروع كرده‌ايم، آموزش دانش‌آموزان را نيز تقويت مي‌كنيم. »
خبرنگاران در حاشيه جلسه صبح چهارشنبه هيات وزيران به سراغ سخنگوي دولت هم رفتند. محمدباقر نوبخت در پاسخ به ايسنا گفت: «اين موضوع در جلسه امروز هيات دولت مطرح شد و باعث تاسف و نگراني دولت بود به همين جهت علاوه بر مسووليتي كه وزير آموزش و پرورش بر عهده دارد، به او از سوي هيات وزيران ماموريت داده شد كه با قاطعيت و دقت مساله را با سرعت دنبال كند تا اگر منطبق با قانون بايد مجازاتي صورت بگيرد در اولين زمان انجام شود.»
فكر مي‌كنيم همدست داشته است
پسرش به گفته او به‌شدت بقيه در معرض آسيب قرار نگرفته است، شدت آسيبي كه او توصيف مي‌كند شامل «پخش و دست‌به دست شدن ويدئوهاي مستهجن، ظاهرا مصرف مشروبات و سيگار در مدرسه» مي‌شود. پسر او هم يكي از ده‌ها دانش‌آموز ديگر مدرسه‌اي است كه حالا در صدر خبرهاي رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي است. پسري مثل ميليون‌ها دانش‌آموز ديگر: «پسرم يك پسر عادي است، جنب‌وجوش دارد، اهل ورزش است، دنبال فوتبال است و همه شور و شري كه بچه‌هاي در اين سن بايد داشته باشند را دارد. گاهي مي‌گفت كه مدرسه مثل هتل است و آقاي فلاني خوب است، گوشي‌هاي‌مان را نمي‌گيرند، حتي گوشي هم كه نبرم مي‌توانم از گوشي آقاي «ح» و آقاي «الف» استفاده كنم. »
پسر او و هم‌مدرسه‌اي‌هايش نمونه‌هايي هستند از ميليون‌ها دانش‌آموز ديگر با اين تفاوت كه آنها با اتفاق ناخوشايندي كه يك فرد بالغ رقم‌زده حالا تبديل به سوژه‌هاي خبري شده‌اند. روز سه‌شنبه مدير منطقه 2 آموزش و پرورش تهران به «اعتماد» گفت كه خيلي از پدرها و مادرها حالا شاكي هستند كه چرا اين موضوع اينقدر در فضاي مجازي و رسانه‌ها پيچيده. يكي، دو نفر از خبرنگاران رسانه‌هاي مختلف گزارش كردند كه تماس با خانواده‌ها نتيجه خوبي در بر نداشته چون واكنش‌هاي آزاردهنده‌اي در مورد خودشان و فرزندان‌شان دريافت كردهاند. اين پدر اما مي‌گويد كه ماجرا و نتايجي كه خبري شدن آن در پي داشته طبق انتظارشان پيش مي‌رود: «جريان همان‌گونه كه مي‌خواستيم پيش رفته، خواسته‌هاي ما البته فراتر از برخورد با فرد خاطي است.
به نظر ما همه عوامل مدرسه در اين ماجرا دست داشته‌اند و حالا دنبال لغو پروانه و بسته شدن مدرسه هستيم تا به عنوان امانتدارهايي معرفي نشوند كه ساير والدين فرزندان‌شان را به آنها بسپارند. عدم امانتداري آنها بر ما محرز است، همه‌شان كوتاهي كردهاند، همه‌شان اهمال كردهاند و به نظرمان اين فرد حتي يكي دو همدست هم در مدرسه داشته و الان دنبال پيگيري اين موضوع هستيم.»
چه نشانه‌هايي ديده‌اند كه احتمال وجود همدست از ميان كادر مدرسه را مي‌دهند؟ پدري كه با «اعتماد» سخن مي‌گفت مدعي شد. «دفتري كه اين آقا اين كارها را در آن انجام مي‌داده، دفتر مشتركي بين سه نفر بوده و مگر مي‌شود ساعت‌هايي از روز در دفتر قفل شود و دو نفر ديگر به اين دفتر مراجعه نكنند؟ دفتر چسبيده به دفتر رييس اين مقطع است و مگر مي‌شود مدير در جريان نبوده باشد؟ دوربين‌هاي مدرسه عمدا دستكاري و خراب شده بودند و مگر مي‌شود هيات موسس و مدير عالي مدرسه بررسي نكنند كه چرا دوربين‌ها كار نمي‌كنند؟ و هزاران دليل ديگر.» او مي‌گويد حال روحي بچه‌ها خوب است و به نوبت پيش روانكاو مي‌روند: «خوشبختانه حالا خيال‌شان راحت است كه اين فرد مجازات مي‌شود.»
از ابتداي رسانه‌اي شدن اين موضوع و پيش از اينكه جزييات پرونده در مرجع قضايي تعيين تكليف شود، واژه «تجاوز» بارها در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي تكرار شد. واژه‌اي كه تعريف دقيقي دارد و در صورت محرز شدن جرم سنگين‌ترين مجازات ممكن در قانون را به دنبال خواهد داشت. آيا مادران و پدران دانش‌آموزان اين مدرسه هم از همين عنوان براي آنچه در مدرسه گذشته است، نام مي‌برند؟ «ما از كلمه «تعرض» استفاده مي‌كنيم كه معناي لغوي فارسي‌اش، دست‌درازي است. اينكه تا چه حد اين دست‌درازي پيش رفته و در چند مورد پاي تجاوز در ميان بوده در حال بررسي است و نه از طرف مراجع عدد دقيقي اعلام شده و نه خود ما مي‌دانيم كه اين عدد دقيقا چند نفر بوده است. »
واكنش‌ها به اين پرونده در مواردي از جريان رسيدگي قضايي جلو زده و با تكيه بر همين واژه «تجاوز» حكم اعدام را هم از پيش صادر كردهاند، احتمالي كه برخي از فعالان مدني نسبت به آن هشدار مي‌دهند و مي‌گويند نمي‌توان به خاطر خبري شدن اين پرونده، پيش از اثبات درجه دقيق جرم به استقبال مجازاتش رفت. كار درست از نظر والدين چيست، آيا راضي به اين شدت از برخورد هستند؟ «با توجه به فيلمي كه هنوز پخش نشده و فقط دست مدرسه و يك سري از والدين هست و با توجه به اينكه اين فرد جلوي يك سري از والدين اعتراف كرده و اسم
چند نفر را برده، ما كماكان خواستار اشد مجازات هستيم، همان حد الهي و شرعي كه رهبري فرمودند.»
فكر مي‌كنيد چنين مجازاتي قرار است جلوي ماجراهاي مشابه را بگيرد؟ «به نظر من بدون تاثير نخواهد بود. البته آموزش و پرورش بايد فيلترهاي نظارتي‌اش را بيشتر كند. مشكلي كه چند سال در اين ساختار هست اين است كه براي استخدام معلم در مدارس غيردولتي هيچ‌گونه فيلتري ندارند. در صورتي كه از نظر من معلم رياضي با فوق ليسانس رياضي خيلي فرق دارد. كسي كه فوق ليسانس رياضي دارد علم اين رشته را دارد اما معلم نيست. ما در اين مملكت مراكزي مانند دانشگاه‌هاي تربيت معلم، تربيت مدرس و... كه معلم پرورش مي‌دهند. اميدوارم اين واقعه باعث شود كه آن فيلترها و نظارت‌هايي كه آموزش و پرورش براي به‌كارگيري و استخدام معلمان بايد داشته باشد، به كار گرفته شوند تا ديگر شاهد چنين مشكلاتي نباشيم. »
حالا تمركز مسوولان روي هر چه سريع‌تر بستن پرونده‌اي است كه در يكي از مدارس تهران باز شد و حالا تبديل به دغدغه‌اي سراسري شده است. مسوولان مختلف در برنامه‌ها و نشست‌هاي اين روزها در مورد اين موضوع صحبت مي‌كنند و خبر از برخورد قاطع مي‌دهند. معاون فرهنگي قوه قضاييه روز گذشته و در حاشيه رونمايي از سامانه ملي «صبر» گفت: «طبيعتا وقتي شكايتي به قوه قضاييه برسد بلافاصله اقدام مي‌كند اما به دليل جريحه‌دار شدن عواطف عمومي رهبر معظم انقلاب پيامي دادند و دستور دادند كه به طور ويژه و با سرعت بيشتري به موضوع رسيدگي شود. طبيعتا با سرعت بيشتري به پرونده رسيدگي مي‌شود و الان پرونده تشكيل شده و در مرحله دادسراست و روز گذشته دادستان تهران اطلاعيه‌اي در اين خصوص صادر كرد و پرونده در مرحله تحقيقات است.» كارشناسان و فعالان مدني اما همچنان تاكيد دارند كه نمي‌توان با اشد مجازات پرونده آسيب بزرگي كه هر لحظه در كمين دانش‌آموزان و كودكان است، را بست.
پدر يكي ا ز دانش‌آموزان: «دفتري كه اين آقا اين كارها را در آن انجام مي‌داده، دفتر مشتركي بين سه نفر بوده و مگر مي‌شود ساعت‌هايي از روز در دفتر قفل شود و دو نفر ديگر به اين دفتر مراجعه نكنند؟ دفتر چسبيده به دفتر رييس اين مقطع است و مگر مي‌شود مدير در جريان نبوده باشد؟ دوربين‌هاي مدرسه عمدا دستكاري و خراب شده بودند و مگر مي‌شود هيات موسس و مدير عالي مدرسه بررسي نكنند كه چرا دوربين‌ها كار نمي‌كنند؟»
وزير آموزش و پرورش: «مجرم نيروي غيررسمي بود و بدون طي مراحل قانوني به‌كار گرفته شده است كه تمامي مسببان مسوولند، علاوه بر برخورد قاطع قضايي كه مورد تاكيد رهبرمعظم انقلاب نيز قرارگرفته است؛ بايد با تقويت و به‌روزرساني فرآيند گزينش به ويژه نظارت سخت‌گيرانه و بدون مسامحه از تكرار اين اتفاقات جلوگيري كنيم.»