در نهايت و پس از كش و قوسهاي فراوان، شهرداري تهران سومين شهردار خود را در يك سال و نيم اخير شناخت. پس از يك دوره طولاني به نظر ميرسد مديريت شهري آماده تغيير پارادايم مديريتي خود با پيروز حناچي است. آنچه براي مديريت شهر تهران (و صد البته هر شهر ديگري لازم است) تغيير در رويكردها و سياستهاي شهري، تخصيص صحيح و ايجاد منابع مالي است.
چالش تراكمفروشي
يكي از اصليترين چالشهاي شهرداري تهران، ساختار مالي آن است كه تبعات و عوارض مخربي بر پيكره شهري گذاشته است. بدهيهاي مالياي كه بخش بزرگي از آن ميراث مديريت محمدباقر قاليباف بوده است، طبق گفتههاي سيد كامل تقوينژاد (يكي از كانديداهاي پست شهرداري) بالغ بر 50 هزار ميليارد تومان برآورده شده كه از اين مقدار 20 هزار ميليارد تومان بدهي شهرداري به سيستم بانكي و مابقي نيز بدهي به پيمانكاران است.
سياست غلط واگذاري تراكم سيار و هولوگرام به طلبكاران شهرداري در دورههاي گذشته مديريت شهري از ديگر چالشهاي شهرداري است. اما نگرانيها در اين خصوص زماني بيشتر ميشود كه بدانيم معلوم نيست طلبكاران هولوگرامدار، چه زماني از امتياز تراكمسازي كه در اختيار دارند، استفاده ميكنند كه اين به منزله گروگانگيري فضاي شهري است. البته شهرداري فقط با چالشهاي مالي و سياستي مواجه نيست، بلكه با چالشهايي مثل فساد گسترده، فقدان شفافيت و جريان محدود اطلاعات مالي و داراييها، اطلاعات نامتقارن، پرهزينه و خارج از دسترس براي تحليل و رصد روندها و نيز عدم ايجاد شفافيت و كاهش عدم قطعيت، ناكارآمدي تشكلهاي صنفي و... روبهروست. موضوعاتي كه در سالهايي اخير گامهاي موثري براي حل آنها برداشته شد. افزايش شفافيتها و گسترده كردن گردش اطلاعات يكي از همين موضوعات بود، تلاشهايي كه هرگز كافي نبود.
با توجه به گردش مالي شهرداري تهران و همچنين با توجه به تعدد و تنوع سازمانها و شركتهاي زيرمجموعه شهرداري و نيز با طرحهاي گوناگون و پروژههاي متفاوتي كه شهرداري در دست اجرا يا احداث دارد، لزوم توجه به شفافيت مالي بسيار حايز اهميت است. مخصوصا كه با تغيير شهردار و شوراي شهر، اميدها بر اين است كه روندهاي سابق با تغيير مشي به سمت افزايش هر چه بيشتر شفافيت در اين حوزه رود. هرگونه عدم شفافيت در مورد نحوه و اجراي طرحهاي بزرگ عمراني و همچنين هرگونه عدم شفافيتي در صورتهاي مالي سازمانها و شركتهاي وابسته به شهرداري، بهطور طبيعي ميتواند زمينه فساد مالي و ناكارايي در تخصيص منابع را فراهم كند. از جمله اصلاحات ضروري در اين زمينه، واگذاري طرحهاي عمراني، بهرهمندي از پتانسيل بازارهاي سرمايه، انتشار صورتهاي مالي شهرداري و تمامي سازمانها و شركتهاي زيرمجموعه براي عموم است.
بهطور معمول انتظارها بر اين است كه درآمدهاي شهرداري بر پايه عوارضهاي شهري و درآمدهاي پايدار باشد. حدود نيمي از درآمدهاي شهرداري از محل فروش تراكم و تغيير كاربريهاست و آن طور كه بايد عوارضهاي شهروندان و استفادهكنندگان از خدمات شهري و ديگر منابع درآمدهاي پايدار نتوانسته در تامين مالي شهرداري نقش داشته باشند.
نگاه جديد حناچي، شهردار تازه تهران نيز در تبيين برنامههاي خود به درستي بر نبود منبع درآمدي پايدار براي شهرداري اشاره كرده است. او در اين خصوص گفته بود: اصليترين چالش و موضوع محوري اين دوره از مديريت شهري ايجاد درآمد پايدار است كه بايد مكانيسمهايي براي مشاركت مردم در اين حوزه طراحي شود. ميزان مشاركت مردم در اين حوزه اينك كم است كه بايد بهبود يابد.
حناچي هوشمندسازي مديريت شهري و استفاده از توان شركتهاي دانشبنيان را از ديگر برنامههاي خود اعلام كرده است. او در اين باره گفت: عدم هوشمندسازي در مديريت شهري از ديگر چالشهاي كشور است . در برنامه آتي اين موضوع و حركت از بستر وب به بستر موبايل و ايجاد ساز و كار قانوني براي شكوفايي كسب و كارهاي اينترنتي مورد توجه شهرداري قرار خواهد گرفت.
اهم برنامههاي اعلام شده توسط شهردار جديد تهران
تاكيد بر شهروند بهجاي شهر يا شهرداري
ايجاد منابع سالم و پايدار
كاهش نيروي مازاد انساني با تحرك كم
بهكارگيري روشهاي نوين اقتصاد در تامين درآمدهاي پايدار
هوشمندسازي اثري
ارتقاي كيفيت شهري
تقويت زيرساختهاي شهر با كلاس جهاني
تقويت پايههاي اقتصاد دانش بنيان
بهبود محيط كسب و كار شهري با همكاري بخش خصوصي و اتاق بازرگاني
حذف زايش فساد
اجراي برنامهريزي براي هويت