ضرورت استفاده از ابزار‌هاي مالي
حسين خزلي‌خرازي
به صورت كلي در دنيا، بزرگ‌ترين فعال بازارهاي مالي (بازارهاي سرمايه، بيمه‌ها، بانك‌ها) شهرداري‌ها هستند كه با انتشار انواع اوراق (كه به اوراق شهرداري معروف است) به تامين مالي مي‌پردازد كه در اين بين اوراق عمومي مهم‌ترين نوع آنهاست بخصوص زماني كه پروژه‌اي بزرگ را در دست اجرا داشته باشد. دومين اتفاق واگذاري سهام پروژه‌هاي سودده را سهامي عام كند و بخشي از آن را به مردم بفروشد. خصوصا اينكه هر شهرداري مي‌تواند از اين اقدام براي پروژه‌هاي شهري استفاده كند.
سومين راهي كه شهرداري مي‌تواند از آن تامين مالي كند، پروژه‌هاي جديد عمراني شهر‌ها را مي‌شود با روش سهامي عام و جمع‌آوري پول از مردم انجام داد مانند كاري كه براي به اتمام رساندن پروژه نواب از آن استفاده شد. از طرف ديگر چون ساكنان هر شهر، نسبت به محل زندگي خود علقيت دارند، همكاري مالي بيشتر و بهتري مي‌كنند. البته اين روش با وجود اينكه منابع مالي براي انجام پروژه را سريع‌تر تامين مي‌كند، اما همچنان در دستور كار شهرداري‌ها نيست. سرمايه‌گذاري شهرداري‌ها در شركت‌هاي نفت، گاز، پتروشيمي و... روش ديگري براي تامين منابع مالي شهرداري‌هاست. در اين روش شهرداري، از محل سودآوري آن شركت بخشي از هزينه‌هاي خود را تامين مي‌كند. بازار سرمايه كشور پتانسيل لازم براي ورود شهرداري‌ها را دارد اما تمايل و رغبتي از جانب آنها براي ورود به اين بازار ديده نمي‌شود. به عنوان مثال، اوراق راه‌اندازي مترو مشهد در بورس فروخته شده كه اين نشان‌دهنده ميل مردم براي كمك به تامين مالي پروژه‌هاي شهري است. مهم اين است كه شهردار بايد يك بازوي تامين مالي و بازار سرمايه قوي داشته باشد تا بتواند از پتانسيل‌هاي اين بخش نهايت استفاده را ببرد. اما متاسفانه به دليل عدم شناخت از ظرفيت‌هاي بازار سرمايه منجر به اجتناب شهرداري(ها) از حضور در بازار سرمايه شده است. در جايي عنوان شده است كه شهرداري تهران 13 هزار ميليارد به بانك‌ها بدهكار است. اين بدان معناست كه تامين مالي از بانك‌ها (و بخصوص بانك زيرنظر شهرداري) براي اين سازمان راحت‌تر از حضور در بازارهاي سرمايه‌اي و فروش اوراق در بورس است. شهرداري‌ها همچنين مي‌توان با بهره بردن از اوراق بدهي به عنوان يك ابزار مالي بخش بزرگي از مشكلات خود را حل كنند. البته بايد به اين نكته نيز توجه كرد كه شرط مشاركت دادن مردم در بازارهاي سرمايه، سودده بودن آن پروژه است هر چه پروژه سودآوري بيشتري داشته باشد، مردم براي مشاركت در آن رغبت بيشتري از خود نشان مي‌دهند . برخي ديگر از فعاليت‌هاي شهرداري، انتفاعي نيست و به نوعي خيريه محسوب مي‌شود (مانند اداره يا راه‌اندازي گرمخانه‌ها) و نمي‌توان از مردم براي تامين منابع مالي انتظاري داشت اما مي‌توان در بورس براي كارهاي عام‌المنفعه صندوقي اختصاص داد كه متولي آن شهرداري باشد تا افراد بتوانند در آنها سهمي داشته باشند.
كارشناس بازار سرمايه