ترامپ و سيستم جهاني
سعيد عابدپور
هيچ چيزي بهتر از ترامپ نميتوانست چنين سيستم جهاني را تخريب كند. نام ترامپ به عنوان نخستين فردي ثبت خواهد شد كه سيستم بينالمللي را بيمعنا كرد. اين سيستم با تمامي اماها، اگرها و نارساييها در هر صورت كارايي نسبي دارد و ترامپ با شعار «اول امريكا» اين سيستم را كنار زده است. مشخص نيست اين روش برخورد ترامپ، شخصي است يا اينكه وي از سوي «عدهاي» مامور است تا اين سيستم را برهم بزند. نتيجه عملكرد وي بهخوبي مشخص است. آنچه پيشتر در جهان تا حدي رعايت ميشد و مردم و حكومتها اميد نسبي به يك سيستم بينالمللي داشتند، اين اميدها همه از بين رفته است. ترامپ در تمامي صحنهها از برخورد با مهاجرين امريكاي مركزي، يونسكو، سازمانهاي حقوق بشري، پيمانهاي بينالمللي، پيوند جدانشدني با عربستان، اسراييل، تحقير اعراب، برخورد با ايران و دهها نمونه ديگر بسيار متفاوت از روساي جمهور قبلي برخورد ميكند. او رفتار متفاوتي دارد. بيادب، نژادپرست و خشن در مجامع عمومي ظاهر ميشود و قاعده و سيستم موجود را تغيير ميدهد. برخورد ترامپ با موضوع قتل خاشقجي بهتر از هر چيزي وضعيت موجود را تصوير ميكند. ترامپ در مقابل اين همه مدرك و شواهد، تاكيد حكومت تركيه، تاييد سازمان سيا، فشار رسانهها و مجامع ديگر بينالمللي؛ خونسرد ميگويد براي ما دوستي با عربستان سعودي مهمتر از هر چيزي است. در دنياي نوين ترامپ هيچ نهاد بينالمللي، هيچ رسانه و هيچ دليل و مدركي براي وي اهميت ندارد، آنچه اهميت دارد كسب منافع به هر شكل است. واكنش ترامپ جالب است. وقتي از او درباره نقش بن سلمان در قتل خاشقجي ميپرسند، ميگويد: «بله كشته شده. بن سلمان احتمالا در اين قتل نقش دارد و احتمالا نقشي ندارد، خوب كه چي؟ در هر صورت رابطه ما با عربستان سعودي بسيار مهم است. نخست امريكا. و هر چيز ديگري بعد آن.
آنها شريك بزرگ ما در جهان بسيار هستند.» و ادامه ميدهد كه ايران خطرناكترين دشمن امريكا است. او و وزير خارجهاش ايران را تنها مقصر براي يمن و ساير حملات تروريستي در جهان ميبيند.
هيچ چيز داخل امريكا مانعي در مقابل ترامپ نيست. چه سازمان سيا و ساير نهادهاي اطلاعاتي كه از خطر بن سلمان سخن ميگويند، و چه سخنرانيهاي غيرمعمول جمهوريخواهاني نظير راند پل و ليندزي گراهام، يا آدام اسميت از كميته اطلاعاتي كه از اشتباهات ترامپ در سياست خارجي و خطر فروپاشي امريكا به عنوان قهرمان حقوق بشر سخن ميگويند يا هشدارهاي ديگر سناتورهاي دموكرات و جمهوريخواه و صداهايي كه در مخالفت با جنگ عربستان عليه يمن شنيده ميشود و نهايتا هيچكس نميتواند ترامپ را متوقف كند. اكنون تمامي سخن ترامپ اين است كه ايران مقصر جنگ يمن است. و عربستاني كه ائتلاف عليه يمن را دنبال ميكند و بمب بر سر مردم عرب يمن، كودكان و مردم غيرنظامي ميريزد، مقصر نيست؟ ترامپ نبايد از ارسال سلاح و تجهيزات نظامي در چارچوب معامله چندصد ميليارد دلاري دست بكشد. او چنين فكر ميكند، اگر عليه سوريه و يمن كاري انجام ندهد، اين دو كشور تبديل به پايگاه روسيه و چين ميشوند. ايران در اين ميان براي ترامپ بهانهاي بيش نيست. همانگونه كه ترامپ بهخوبي از موقعيت روسيه در سوريه با چند پايگاه نظامي آگاه است ولي ايران تبديل به بهانهاي موجه براي حمايت صدرصدي از محمد بن سلمان و بنيامين نتانياهو شده است.
در اين دنيايي كه ترامپ با انكار ارزشها و هنجارهاي معمول بينالملل ميسازد، مردم امريكا كجا هستند؟ اين همه روشنفكر، روزنامهنگار، حقوقدان، سياستمدار و مدافعان حقوق بشر امريكايي كجا هستند؟ ما البته حقي درباره اينكه مردم امريكا به چه كسي راي بدهند نداريم. آنها مسوول سرنوشت خويشند. ولي ميتوانيم سوال كنيم چرا به رييسجمهوري فاسد از نظر اخلاقي، بيادب و پرخاشگر راي داديد؟ چرا به رييسجمهوري براي كمك به تروريستهاي اسلامگراي افراطي القاعده، داعش و دهها گروه ديگر راي داديد؟