مدرسه‌هاي انقلابي
محمد داوري
انقلاب 40 ساله شده است و مدرسه انقلابي هم 40ساله شده است. اين يعني همه كساني كه امروز زير 47 سال سن دارند و در سال 57 كلاس اول ابتدايي بودند در مدرسه پس از انقلاب درس خوانده‌اند و به‌عبارتي اگر هر 12 سال را يك دوره و نسل آموزشي بدانيم بيش از سه نسل آموزشي محصول مدرسه پس از انقلاب هستند. حال در 40 سالگي انقلاب يكي از پرسش‌هاي اساسي در زمينه تعليم و تربيت به‌طور كلي و آموزش و پرورش به‌طور خاص اين است كه اين دستگاه مهم و گسترده كه در اوج رشد دانش‌آموزي پذيراي 20 ميليون كودك و نوجوان بوده است چه فراز و نشيب‌هايي را طي كرده است و حاصل مدرسه پس از انقلاب چه تفاوت‌هايي با پيش از انقلاب داشته يا دارد و به عبارتي محصول مدرسه انقلابي چه بوده و چه هست؟ بي‌ترديد پاسخ به اين پرسش گسترده و كلي و كلان مجال گسترده و توان متناسب با آن را مي‌طلبد اما در اين كوتاه مجال، گذري توصيفي بر وجه غالب آموزش و پرورش پس از انقلاب با تاكيد بر كليد واژه مدرسه انقلابي خواهم داشت و پرداختن به ساير ابعاد اين پرسش را به ديگر كنشگران رسانه‌اي حوزه آموزش و پرورش مي‌سپارم. اگر انقلاب 57 را دستاورد انقلابيوني بدانيم كه در مدارس رژيم پهلوي كودكي و نوجواني خودشان را سپري كردند و نام مدرسه پهلوي را بر آن بگذاريم براي تناسب بايد گفت مدرسه‌اي كه پس از انقلاب شكل گرفت را نيز بايد مدرسه انقلابي ناميد؛ مدرسه‌اي كه آرمان‌هاي انقلاب تجلي بخش آن بود و روز 13آبان كه نماد مبارزه با استكبار و استعمار بود به نام روز دانش‌آموز يعني اصلي‌ترين ركن تعليم و تربيت و محوري‌ترين عنصر مدرسه نام‌گذاري شد و سپس ركن ديگر مدرسه نيز روزي را به نام خود شناخت كه روز شهادت يك روحاني انقلابي بود و بعد نيز بيشتر مدارس نام‌هاي شخصيت‌هاي انقلابي را در سر در خود به تماشا نشستند و مدارس پس از جنگ نيز مزين به نام شهداي انقلابي شدند و...
هر روز مدرسه پر شد از شعارهاي انقلابي و رسالت مشترك همه معلمان كه شغل‌شان شغل انبيا خوانده شد رسالت انقلابي خوانده شد و اينگونه شد كه انقلابي كه از مدارس رژيم پهلوي به پا‌خاست و انقلاب مدرسه‌اي بايد نام نهاد مدرسه انقلابي را شكل داد.
نسل زير 47 سال به ويژه نسل آموزشي دوره نخست كه از 57 تا 69 دوران تحصيل خود را سپري كرده‌اند بيش از همه مي‌فهمند كه اين مدرسه انقلابي يعني چه، آنها كه درس انقلاب و جنگ را هم در خانه و هم در جامعه وهم مدرسه خوانده‌اند و مشق جنگ را به اميد صلح و درس استبداد را به اميد آزادي ،كلاس استعمار و استكبار را به آرزوي استقلال و آزمون محروميت و فقر را در تمناي توسعه و پيشرفت تجربه كرده‌اند بيش از همه با مفهوم انقلاب مدرسه‌اي و مدرسه انقلاب آشنا هستند. آري انقلاب 40 ساله و مدرسه انقلابي هم 40 ساله شده است و امروز دانش‌آموزان اين مدرسه شايد بيش از 400 سوال بي‌پاسخ دارند كه تكرار مناسبت‌ها و مراسم‌ها و همايش‌ها و نمايش‌ها نتوانسته به اين پرسش‌ها پاسخ دهد. انقلاب كه حالا در 40 سالگي‌اش به بلوغ رسيده است بايد به پرسش‌هاي فرزندان خود پاسخي قانع‌كننده بدهد و به‌عبارتي در 40 سالگي انقلاب ضرورت گفت‌وگوي بين نسلي بيش از هر زمان ديگري محسوس است. گفت‌وگويي كه آشتي ملي را نيازمند نزديكي ذهني و فكري مي‌داند و حالا مدرسه ايراني مي‌تواند محل اين گفت‌وگوها باشد و معلم و شاگرد نخستين كساني باشند كه براي اين آشتي كلاس گفت‌وگو و مشق همبستگي را تكرار و تمرين كنند تا فرصت‌ها و دستاوردهاي اين انقلاب پاس داشته و تهديدهاي آن مرتفع شود.