مراقب باشيم معلولان اول نشوند
سهيل معيني
متاسفانه سال جاري را فراتر از پيش‌بيني‌ها، با بلاياي طبيعي و آسيب ديدن جمع كثيري از مردم كشورمان از سيل و پيامدهاي به معناي واقعي خانمان‌براندازمان آغاز كرديم. وسعت و عمق آسيب‌هاي وارده به مردم در استان‌هاي مصيبت‌ديده وصف‌ناپذير است. تصور كنيد بسياري از هم‌ميهنان‌مان كه پس از ده‌ها سال تلاش مستمر پايه‌هاي زندگي را تدارك ديده‌اند و خانه و كاشانه‌اي ساختند يك‌روزه و يك‌شبه، هست و نيست خود را از دست دهند؛ البته اين تصور خوش‌بينانه است اگر اين هم‌ميهنان جان خود يا اطرافيان‌شان را از دست نداده باشند و صرفا متحمل خسران مالي شده باشند. با وجود وعده مسوولان به كمك‌هاي جبراني واقع‌بيني به ما آموخته است، توان مالي دولت در شرايط كنوني و كثرت زيان‌ديدگان و ميزان خسارات وارده امكان نمي‌دهد، كمك‌هاي جبراني بخش قابل توجهي از مشكلات مردم را حل كند. اين امر را مي‌توان در يأس نهفته در نگاه زيان‌ديدگان و بغض گره شده در گلوي‌شان ديده و شنيد. خوشبختانه مردم در كنار نيروهاي امداد آستين بالا زدند و به كمك هموطنان زيان‌ديده آمدند تا جايي كه مي‌شود بار آنها را سبك‌تر كرد. متاسفانه آمار جهاني مويد آن است كه در چنين شرايطي و برخلاف عرصه‌هاي توسعه و رفاه اجتماعي افراد معلول در صف اول آسيب‌ديدگان از بلاياي طبيعي و در صف آخر كمك‌شوند‌گان هستند. به همين دليل سازمان ملل متحد طي دستورالعمل‌هايي كشورها را به تشكيل كميته‌هاي ملي امداد به معلولان در حوادث غير‌مترقبه تشويق كرده است. در ايران نيز كميته‌اي در وزارت بهداشت تشكيل شد و كارگاه‌ها و همايش‌هايي نيز برگزار كرد. هدف از تشكيل اين كميته‌ها در كشورها ايجاد ساختار سازماني لازم جهت افزايش توجه ملي به افراد آسيب‌پذير در حوادث غير‌مترقبه است، زيرا اين افراد نياز به امدادرساني ويژه دارند بخشي از اين تدابير پيشگيرانه است مانند ايجاد دسترس‌پذيري‌هاي لازم در ساختمان‌هاي محل نگهداري يا آموزش و فعاليت افراد معلول تا در حوادث راحت‌تر مشمول امداد شوند؛ تدابير ديگر شامل آموزش خود افراد معلول و كاركنان مراكز ويژه افراد معلول است تا چگونه در حادثه به افراد معلول كمك شود و تدابير ديگر پيش‌بيني امكانات اطلاعات‌رساني جهت هشدار باش براي معلولان و به‌ويژه ناشنوايان و معلولان داراي اختلالات ارتباطي و تدارك تجهيزات كمكي لازم در حوادث براي افراد معلول است. در شرايط كنوني حداقل انتظار از سازمان بهزيستي آن است كه تيم‌هاي مددكاري خود را در شهرها و روستاهاي سيل‌زده براي شناسايي وضعيت معلولان بسيج كرده و اطلاعات لازم را در مورد وضعيت معلولان، خانه‌هاي تخريب شده اين افراد و محل‌هاي استقرارشان مشخص كرده و به سرعت در اختيار تيم‌هاي امداد در بياورند تا خيران و تشكل‌هاي مردم‌نهاد معلولان بتوانند به سرعت لوازم مورد نياز افراد معلول آسيب‌ديده را به محل‌هاي آنان ارسال كرده و براي باز‌سازي منازل و مراكز آسيب ديده افراد معلول نقشه راه دقيق و منابع لازم را پيش‌بيني كنند. ارزش شبكه مراكز خدماتي به افراد معلول چه وابسته به بهزيستي و چه تحت مديريت بخش خصوصي پيمانكار بهزيستي انتقال اطلاعات دست اول در چنين حوادثي براي كمك به افراد معلول است. در شرايط كنوني كشور هيچ نهادي غير از بهزيستي نمي‌تواند اطلاعات قابل اعتماد از وضعيت شهروندان معلول آسيب ديده در مناطق سيل‌زده را گردآوري كند و انتقال دهد تا شهروندان معلول حداقل در اين مسابقه مصيبت در صف اول نباشند و هنگام توزيع اقلام و تجهيزات مورد نياز در حاشيه نمانند. بايد ديد پس از عبور از مراحل اوليه امداد سازمان بهزيستي تا چه حد توانسته است اين وظيفه ماهوي و اصلي خود را به انجام برساند. آيا شبكه مويرگي تشكيلات بهزيستي توانايي دقيق و گردآوري اطلاعات مددجويان را دارد.