ابر قهرمان‌ها ذائقه مخاطب سينما و ادبيات را عوض كرده‌اند
مارولي‌ها مي‌تازند
احسان صارمي
جلسات داستان‌نويسي نسل امروز ما برخلاف اسلاف دهه هفتاد يا هشتادي‌اش به مباحثه در باب آثار كلاسيك نمي‌پردازد. بچه‌ها ميلي به تمجيد از داستايوسكي يا پيچش‌هاي ادبي پروست ندارند. آنان نمي‌خواهند بدانند توصيفات تولستوي در رمان‌هايش چيست يا آنكه جيمز جويس با چه زيركي ادبي، زبان را كن‌فيكون مي‌كند.
نسل امروز طرفدار ادبيات نگاه عميقي به جهان مارول دارد و آن را مي‌كاود. براي ديدن هر يك از اين فرانشيزهاي جذاب وقت‌شماري مي‌كند و با قهرمانانش هم‌ذات‌پنداري مي‌كنند. هنرجويانم خواهان تبديل شدن به كاپيتان امريكا هستند و از شوخي‌هاي آيرون‌من لذت مي‌برند. برخي انواع قسمت‌هاي آونجرز را در كيفيت‌هاي متفاوت تماشا كرده‌اند. ابتدا نسخه پرده‌اي را مي‌بينند، بعد فول اچ‌دي و در نهايت نسخه دوبله آن. داستان‌هاي‌شان مملو از تكنيك‌هايي است كه استن لي در كاميك‌بوك‌هايش ترويج كرده است.
در اين ماه‌ها انيميشن محبوب نسل پيش‌رويم «مرد عنكبوتي: به درون دنياي عنكبوتي» ساخته باب پرسيچتي، پيتر رمزي و رودني روثمن است. خالقان انيميشني كه براي نخستين بار جايزه اسكار انيميشن را از دوتايي پيكسار/والت‌ديزني خارج كردند. آنان جهان استن‌لي را دگرگون كرده‌اند. اين انيميشن مارول واجد مولفه‌هايي است كه نسل نوجوان كنوني را اقناع مي‌كند. قهرمان نوجواني كه مي‌تواند روي پاي خودش بايستد و هدفش از جهان هدف شخصي است. هر چند مايلز مورالز، اسپايدرمن نوجوان رنگين‌پوست براي نجات جهان خود را به خطر مي‌اندازد؛ اما او برخلاف پيتر پاركر- كه نمادي بر نسل من است- اسپايدرمن شدنش را رسيدن به فضاي آزادانه براي چسباندن استيكرهايش مي‌داند.نوجوان امروز در ادبيات پيش‌رويش به دنبال كنش(Action) است و ديگر با آن ديدگان ارسطويي ميتوس‌پرور(طرح) نيست. برايش داستان مهم نيست. برايش وجود يك اتوس(شخصيت) كفايت مي‌كند كه پراكسيس(انگيزه) كافي براي رسيدن به كنش جذاب را داشته باشد. همانند قهرمان انيميشني كه از ابتداي فيلم در تكاپوي كنش است و آنچه او را آزار مي‌دهد از بين رفتن انگيزه‌هاي كنش‌پذيري‌اش است. نسل نوجوان از ادبيات تكاپو مي‌خواهد. او به دنبال قهرماناني است كه كنش‌مند باشند و در برابر هر رويدادي واكنش نشان دهند.
برخلاف ادبيات انفعالي محبوب گذشته، استن‌لي و كاميك‌بوك‌هايش به نسل نوجوان امروز ايران دريچه‌اي نو نشان داده است. هر چند كاميك‌بوك‌هاي مارول در سال 1939 فعاليت خود را آغاز كرده‌اند؛ اما فراگير شدن فرهنگ مارول در ايران نياز به يك پروسه 70 ساله داشته است. اگرچه نسل ما نيز از ديدن آثار سينمايي مارول بي‌نصيب نبوده است؛ اما همه چيز محدود به تعطيلات نوروز و اعياد مي‌شد. نسل امروز از روابط ميان ابرقهرمانان مارول يا جدال ميان مارول و DC مي‌گويند؛ گويي آنان نيز در يك كنش كاميك‌وار فرو افتاده‌اند. آنان ذائقه‌اي تازه را به منصه‌ظهور رسانده‌اند كه شكل مجازي‌اش قهرمان «مرد عنكبوتي: به درون دنياي عنكبوتي» است.او يك شخصيت رو به رشد، در آستانه بلوغ و در تلاش براي استقلال است. او موسيقي هيپ‌هاپ و اشكال تازه R&B گوش مي‌دهد- كه در ميان نوجوانان ايران فراگير است- و برايش كشيدن يك گرافيتي افتخارآميز است- كه اين يكي هم در ميان نوجوانان ايران رواج بسيار دارد. مايلز با استيكرهايش هويت كسب مي‌كند و از خود تصويري منحصر به فرد مي‌آفريند به نوعي كه بتوان او را از ديگران جدا كرد.