از رفته مينديش و ز آينده مترس

تولد خيام: خيام به سال 427 خورشيدي در چنين روزي در نيشابور كه آن زمان مركز خراسان بزرگ محسوب مي‌شد به دنيا آمد. وي دانشمند بزرگي بود و در روزگار خودش چهره‌اي علمي شناخته مي‌شد، اما امروز بيشتر به اعتبار رباعياتش مشهور است. زيبايي و ظرافت اين سروده‌ها و صداقت ستودني شاعر در آنچه مي‌گفت به كنار، بسياري از آنها هنوز هم آموزه‌هايي براي تحمل و مواجهه با تلخي‌هاي بي‌پايان زندگي‌اند:

برخيز و مخور غم جهان گذران

وين يكدم عمر را به شادي گذران

در طبع جهان اگر وفايي بودي

نوبت به تو خود نيامدي از دگران

يا

از حادثه زمان آينده مترس

ور هرچه رسد چو نيست پاينده، مترس

اين يك دم نقد را به عشرت گذران

از رفته مينديش و ز آينده مترس

درباره خيام زياد گفته و نوشته‌اند و من هم به سهم خودم كتاب «خيام‌نامه» پژوهش گرانبهاي محمدرضا قنبري (انتشارات زوار) را براي مطالعه و آشنايي بيشتر با اين مرد بلندآوازه تاريخ كشورمان پيشنهاد مي‌كنم. قنبري در پيشگفتار كتابش در جملاتي آميخته به كمي اغراق مي‌نويسد: «خيام در روزگار دشواري پاي به اين جهان نهاد و بيش از هشتاد سال در اين خاكدان زيست، از كسي نهراسيد، رسم پرسشگري از چوني و چگونگي هستي را بنياد نهاد. هزار سال از افكار و آراي بلند او گفته‌اند و نوشته‌اند و هزاران سال ديگر مي‌گويند و مي‌نويسند». خيام دوازدهم آذر سال 510 در زادگاهش از دنيا رفت.