سرنوشت خانواده‌هاي داعشي
محمود فاضلي
بازگشت كودكان خانواده‌هاي اعضاي داعش به كشورهاي اروپايي همچنان مورد توجه مقامات و احزاب سياسي مقامات چند كشور اروپايي قرار دارد. نخست‌وزير نروژ كه در گذشته اعلام كرده بود، دولت تلاش مي‌كند تا كودكان نروژي را به ميهن بازگرداند اما مادران آنها بايد در سوريه و عراق باقي بمانند، با انتقاداتي روبه‌روست. رييس فراكسيون پارلماني حزب دموكرات مسيحي نروژ اعتقاد دارد اين كشور بايد سريعا كودكان نروژي اعضاي وابسته به داعش را از عراق و سوريه خارج كرده و به كشور بازگرداند. برخي از اين كودكان در حال حاضر با مشكلات بزرگي روبه‌رو هستند و در اردوگاه‌هاي مختلف و بدون رسيدگي‌هاي لازم زندگي مي‌كنند. وزير خارجه اسبق نروژ نيز به نخست‌وزير پيشنهاد كرد تا براي بازگشت كودكان نروژي از سوريه و عراق كه والدين آنها به داعش پيوسته‌اند، تلاش بيشتري صورت گيرد. از سوي نمايندگي كليساي شهر نيز آپارتماني براي زندگي زنان نروژي وابسته به داعش كه در صورت بازگشت به كشور مي‌توانند همراه فرزندان‌شان در آنجا زندگي كنند، در نظر گرفته شده است. چندين نهاد بشردوستانه براي فراهم كردن شرايط زندگي اين زنان و كودكان در هنگام بازگشت به نروژ اقداماتي را انجام داده‌اند.
سوئد از جمله كشورهايي است كه در حال تلاش براي بازگرداندن كودكان از والدين داعشي‌ها به اين كشور است. هزينه بالاي نگهداري، درمان و تربيت آنها و همچنين نگراني از مسائل امنيتي پيرامون آنها در آينده از جمله موضوعاتي مرتبط در اين زمينه است. وزير خارجه در پاسخ به فشارهاي رسانه‌ها درباره اقدامات دولت سوئد براي برگرداندن كودكان شهروندان سوئدي كه به داعش پيوسته بودند، مدعي است تلاش خود را انجام مي‌دهيم ولي پيشرفت كار نمي‌تواند به آن سرعتي باشد كه تصور مي‌شود، چون نمي‌توانيم به كمپ داعشي‌ها در سوريه برويم. در حال مذاكره با مقامات كرد سوريه و همچنين با مقامات شهرداري‌هايي كه والدين داعشي در آن سكونت داشتند، هستيم. گفته مي‌شود حدود 50 تا 100 كودك سوئدي‌تبار در اردوگاه داعشي‌ها در سوريه شناسايي شده و سوئد در حال مذاكره با طرف‌هاي مرتبط است تا راهي امن براي انتقال آنها به سوئد بيابد.
هلند نيز اخيرا با عراق در مورد مكاني براي بازگشت زنان داعشي هلندي و فرزندان آنها به توافق رسيد. اين زنان و كودكان در حال حاضر در شمال سوريه به سر مي‌برند. وزير دادگستري هلند تاكيد دارد، عراق تضمين داده اين زنان را بازداشت نكنند. اين گروه به همراه فرزندان خود مي‌توانند به كنسولگري هلند در اربيل بروند بدون اينكه خطر بازداشت يا احتمالا مجازات مرگ به علت عضويت در شبكه تروريستي داعش براي‌شان وجود داشته باشد. هلند خود در بازگشت اينها دخالت نخواهد كرد. اخيرا دادگاهي در روتردام در حكمي دولت هلند را به تعقيب كيفري 10 زن داعشي و صدور حكم جلب عليه آنان و فراهم آوردن امكان بازگشت آنها موظف كرده بود. شوراي حكومت هلند اعلام كرده است؛ دولت هلند در سلب تابعيت دو جنگجوي هلندي محكوم شده، اشتباه كرده است. اين دو فرد در سال‌هاي 2013 و 2014 به گروه‌هاي جهادي در عراق و سوريه پيوستند و مشخص نيست كه آيا آنها در زمان تصويب اين قانون هنوز هم فعال بوده‌اند يا خير. علاوه بر اين، سازمان‌هايي كه اين دو فرد به آنها ملحق شده‌اند، قبل از اجراي اين قانون در ليست رسمي سياه هلند قرار نگرفته بودند.
مقامات آلمان در اوايل آوريل احتمال مي‌دادند 66 داعشي آلماني در منطقه كردنشين سوريه در بازداشت هستند و عليه 21 نفر از اينان حكم جلب وجود دارد.
تعداد ده‌ها زن و كودك هم هستند كه مي‌خواهند به آلمان بازگردند. به گفته رييس اداره حفاظت از قانون اساسي آلمان، گروه داعش پس از شكست نظامي نيز يك خطر است. ما بايد كماكان هر لحظه روي يك حمله در آلمان حساب كنيم.
داعش هنوز وجود دارد و تعداد كساني كه اداره حفاظت از قانون اساسي آنها را بالقوه اسلام‌گرايان تندروي خطرناك تلقي مي‌كنند، طي سال گذشته به بيش از 300 نفر افزايش يافته است. به باور او افرادي كه پس از شكست نظامي داعش، دوباره به آلمان بازمي‌گردند نيز به آنها اضافه مي‌شوند. ما از خود مي‌پرسيم: آيا اينجا نسل جديدي از تروريست‌ها به وجود مي‌آيد؟ فرزندان اين جنگجويان نزد داعش خشونت را تجربه كرده‌اند و پدران كشته شده خود را قهرمان مي‌دانند.