امروزه بالا بودن ضريب وابستگي برخي از صنايع كشور منجر به افزايش ميزان آسيب‌پذيري اقتصاد در مقابل بروز بحران‌هاي اقتصادي شده است. اين رخداد تا زماني كه درآمدهاي سرشار نفتي وجود داشته و ناكارآمدي‌هاي اقتصادي را مي‌توانست با افزايش فروش نفت پوشش داد، كمتر مورد توجه قرار مي‌گرفت.
حال آنكه امروزه با افزايش فشار تحريم‌ها و كاهش قابل توجه درآمدهاي ارزي، عملا تخصيص بهينه منابع از مواردي است كه توجه همگان و به خصوص تصميم‌گيران را بيش از هر زماني به خود جلب كرده است.
از اين جهت اگر امروزه از منظر كارآفريني به شرايط نگاه شود، نه تنها شرايط موجود يك تهديد نيست بلكه مي‌توان شرايط فعلي را به يك سكوي پرتاب براي رهايي اقتصاد كشور از وابستگي‌هاي غيرضروري به درآمدهاي ناشي از نفت تبديل كرد و براي هميشه با بيماري هلندي خداحافظي كرد.
براي انجام اين مهم تنها كافي است با نگاهي به توانمندي‌هاي دروني كشور و با ايجاد يك نظام شايسته سالار، بتوان ظرفيت‌هاي بالقوه را به ظرفيت بالفعل تبديل كرد. در راستاي تبديل تهديدهاي ناشي از وابستگي صنايع به خارج از كشور، كه به نوعي تداعي‌كننده بيماري هلندي در اقتصاد است، لازم است تا از صنايع استراتژيك كشور كه حساسيت‌هاي مردمي روي آنها بالاتر است و به نوعي مي‌توان گفت عرضه‌كننده محصولات ضروري براي خانوارها هستند به صورت اولويت‌دار و هوشمندانه حمايت كرد.
در همين راستا مي‌توان گفت صنعت لوازم خانگي به عنوان عرضه‌كننده يكي از اقلام ضروري در سبد مصرفي خانوار از اهميت و اولويت بالاتري براي حمايت برخوردار است.
براي اينكه ببينيم جنس اين حمايت به چه شكل بايد باشد، لازم است تا كمبود منابع ارزي و همچنين محدوديت‌هاي مربوط به واردات مواد اوليه مورد نياز اين صنعت بيش از هر زماني مدنظر قرار داده شود.
در اين راستا و در يك اقدام بسيار هوشمندانه وزارت صمت، اقدام به برگزاري نمايشگاه‌هاي مربوط به نيازمندي‌هاي شركت‌هاي لوازم خانگي كرده است. اين نمايشگاه‌ها از اين جهت بسيار حائز اهميت است كه با نگاهي به آمار تعداد توليدكنندگان لوازم خانگي در كشورهاي صاحب برندي مانند كره‌جنوبي و تركيه، در نهايت به تعداد دو تا سه توليدكننده لوازم خانگي مي‌رسيم، ولي اگر به همين آمار در كشور ايران نگاهي داشته باشيم مي‌بينيم بيش از ده‌ها توليدكننده لوازم خانگي داريم كه غالبا و براي ادامه فعاليت به‌شدت به مواد اوليه وارداتي وابستگي دارند و از طرفي هم به دليل اندازه سطح فعاليت خود، برايشان مقرون‌به‌صرفه نيست كه خود بخواهند در توليد مواد اوليه و كالاهاي واسطه‌اي ورود پيدا كنند؛ چراكه توليد در مقياس بهينه نيازمند وجود بازاري است كه محصولات توليد شده را خريداري كنند و در غياب تقاضا براي مواد اوليه و كالاهاي واسطه‌اي توليد شده، هزينه‌هاي ثابت بر سطح كمتري از محصولات سرشكن شده و منجر به افزايش بهاي تمام شده محصولات شده و قدرت رقابتي در كسب سهم بازاري را تنزل دهد.
شوك‌هاي ناشي از تحريم
از طرفي ميل به توليد محصولات كامل، مانع از ورود شركت‌هاي لوازم خانگي در توليد قطعات شده است به طوري كه امروزه برند مطرح در توليد مواد اوليه و قطعات واسطه‌اي در اين صنعت وجود ندارد و اين در حالي است كه در كشورهاي صاحب برند لوازم خانگي، تعداد كثيري از قطعه‌ساز و توليدكننده مواد اوليه وجود دارد.
حال آنكه اين موضوع منجر به افزايش آسيب‌پذيري صنعت لوازم خانگي در برابر بروز شوك‌هاي ناشي از تحريم شده است؛ چرا كه با ايجاد هر نوع محدوديت در دسترسي به مواد اوليه و قطعات واسطه‌اي اين بنگاه‌ها به شدت تحت فشار قرار مي‌گيرند.
اين در حالي است كه برگزاري نمايشگاه نيازمندي‌هاي صنعت لوازم خانگي با يكپارچه‌سازي سطح نياز بنگاه‌هاي توليدكننده لوازم خانگي كامل به مواد اوليه و قطعات واسطه‌اي، مي‌تواند با ايجاد مقياس بهينه، مشوقي براي حضور شركت‌هاي كوچك و متوسط توليدكننده لوازم خانگي و همچنين بنگاه‌هاي دانش بنيان براي گام نهادن در مسير توليد و توسعه كمي و كيفي مواد اوليه و قطعات را فراهم سازد. برگزاري اين نمايشگاه‌ها به راحتي مي‌تواند ضريب وابستگي صنعت لوازم خانگي به مواد اوليه و قطعات وارداتي را تقليل و با افزايش عمق ساخت داخل به راحتي ضريب آسيب‌پذيري اين صنعت را براي هميشه در مقابل بحران‌ها، كاهش دهد.
اما لازم است تا پس از برگزاري اين نمايشگاه، برنامه‌ها و سياستگذاري‌هاي وزارت صمت به‌گونه‌اي باشد كه محور حمايت‌هاي مالي و غيرمالي به صورت هدفمند و موثر در ابتدا لكوموتيوهاي صنعت لوازم خانگي را مورد هدف قرار داده و پس از آن از بنگاه‌هاي كوچك و متوسط قطعه‌سازي كه در زنجيره تامين پيشرانان اين صنعت شكل مي‌گيرند، هدف قرار دهد.
اين سياست به نحوي يادآور طرح حمايت از بنگاه‌هاي كوچك و زود بازده است كه اين بار برخلاف دفعات قبلي چون بنگاه‌هاي كوچك و متوسط در طول زنجيره تامين پيشرانان قرار گرفته‌اند و افق كاري خواهند داشت، مانند طرح حمايت از بنگاه‌هاي زودبازده، نه تنها شكست نخواهد خورد بلكه منابع دقيقا به اهداف بهينه اصابت خواهد كرد كه هم باعث مقاوم‌سازي بنيان‌هاي اقتصاد خواهد شد و هم اشتغال، ارزش افزوده و استقلال را در پي خواهد داشت و مهم‌تر از همه اينكه با افزايش عمق ساخت داخل محصولات لوازم خانگي، محصولات باكيفيتي توليد خواهد شد كه از جمله اقلام ضروري و حساسيت برانگيز براي مردم است و با اين اقدام مي‌توان حربه دشمن براي تحميل حس تحريم‌شدگي كه ناشي از كمبود اقلام ضروري است را خنثي و فشارها را تبديل به فرصتي طلايي براي رهايي از منابع نفتي كرد.
سخنگوي انجمن
توليدكنندگان لوازم خانگي