قرارداد گازي عمان با «بي‌پي» و تاثير آن بر واردات گاز از ايران
دالغا خاتين اوغلو٭/ رييس بخش خاورميانه شركت نفتي بريتيش پتروليوم (بي‌پي) گفته است كه اين شركت قرار است عمليات توليد گاز طبيعي از ميدان خزان عمان را تا سال 2017 با حجم بالاي 28 ميليون متر مكعب در روز آغاز كند. مايكل تاونشند در جمع خبرنگاران در ابوظبي گفت كه «بي‌پي» قصد دارد در سال جاري ميلادي 20 چاه حفر كند و اين تعداد را در عرض چند سال آينده به 50 حلقه برساند و در حال حاضر نيز سرگرم احداث يك پالايشگاه گازي با ظرفيت بالاي 28 ميليون متر مكعب گاز در روز است. كل مبلغي كه بايد در فاز اول براي مرحله اول توليد گاز سرمايه‌گذاري شود 16 ميليارد دلار برآورد شده است. اظهارات اين مقام «بي‌پي» در حالي مطرح مي‌شود كه عمان و ايران با يكديگر درباره مسير خط لوله زيرآبي اختلاف دارند. ايران در مارس 2014 قراردادي با عمان براي صادرات روزانه 30 ميليون متر مكعب گاز طبيعي امضا كرد. قرار بود كه اين قرارداد در طول سه سال (يعني همزمان با آغاز برداشت گاز شركت «بي‌پي» از ميدان خزان)، اجرايي شود. محمد الرومحي، وزير نفت و گاز عمان هفته گذشته گفت كه عمان و ايران هنوز در مورد مسير خط لوله زيرآبي 260 كيلومتري براي ارسال گاز ايران به عمان به توافق نرسيده‌اند. انتظار مي‌رود ساخت اين خط لوله تا يك ميليارد دلار هزينه داشته باشد. الرومحي در نشست مطبوعاتي سالانه وزارت نفت و گاز عمان در مسقط گفت كه مرحله اول، توافق درباره «مسير خط لوله» است. زماني كه ما درباره «مسير» به «توافق» برسيم، مي‌توانيم وارد مرحله دوم شويم كه همان «طراحي و ساخت خود خط لوله» است.حجم كل ذخاير گازي عمان به سختي به 900 ميليارد متر مكعب مي‌رسد كه از نظر مقدار، چيزي حدود 37 برابر كمتر از ذخاير گاز ايران است. از نظر توليد و مصرف، آمارها بيانگر اين است كه توليد گاز اين كشور حدود 85 ميليون متر مكعب در روز بوده، در حالي كه مصرف داخلي «گاز فرآوري شده» آن حدود 40 ميليون متر مكعب در روز برآورد شده است. عمان روزانه حدود 5 تا 7 ميليون متر مكعب گاز از طريق خط لوله دلفين از قطر وارد مي‌كند؛ زيرا روزانه 39 ميليون متر مكعب گاز خود را به گاز مايع «ال ان جي» تبديل كرده و صادر مي‌كند!اين كشور همچنين يكي از توليد كننده‌هاي عمده نفت است و نياز به افزايش «تزريق گاز» به ميادين كهنه نفتي براي جلوگيري از افت توليد نفت دارد. سليم العوفي، معاون وزير نفت و گاز عمان در 17 فوريه 2014 اعلام كرد كه تزريق گاز اين كشور به حوزه‌هاي نفتي در سال 2013 بيش از 9 ميليون متر مكعب در روز بود كه در مقايسه با سال قبل حدود پنج درصد افزايش يافته است. به اين ترتيب هم اكنون عمان نياز شديدي به گاز دارد. تاكنون عمان با مشكل كمبود جدي گاز مواجه نشده است، اما ميزان بالاي مصرف گاز؛ در واقع «امنيت انرژي» اين كشور را در سال‌هاي آينده به خطر خواهد انداخت. اداره اطلاعات انرژي امريكا طي گزارشي در اكتبر 2013 اعلام كرد كه مصرف فزاينده داخلي گاز؛ صداي شركت توليد گاز مايع عمان را هم درآورده و شركت مزبور اذعان كرده كه چه بسا تا سال 2024 همه صادرات كنوني خود را براي مصرف خانگي راهي بازارهاي داخلي كند. در سال 2002 ميزان مصرف گاز عمان حدود 5/5 ميليارد متر مكعب بوده كه اين رقم در سال 2013 به مرز خيره‌كننده 31 ميليارد متر مكعب رسيده است (يعني تقريباً بيش از پنج برابر طي 11 سال)!تحت چنين رشد سنگيني، عمان همچنان نيازمند عملياتي كردن قرارداد گازي با ايران است. اين قرارداد باعث افزايش امنيت انرژي مسقط و تنوع منابع وارداتي گاز اين كشور خواهد شد.
٭ كارشناس نفت و مدير اخبار ايران خبرگزاري ترند آذربايجان