گلايه‌هاي روحاني از مشكلات نظارت و نشر در مراسم گشايش نمايشگاه كتاب:
چاپ اول مجاز، دوم ممنوع، سوم مستحب!
جنتي وعده تغيير مكان نمايشگاه را داد
مراسم افتتاحيه بيست‌وهشتمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با يك ساعت تاخير، صبح سه‌شنبه 15 ارديبهشت‌ماه با سخنراني حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني رييس‌جمهور، عبدالحميد بن‌منصور الحسني وزير اطلاع‌رساني عمان كه كشورش ميهمان ويژه نمايشگاه امسال است و علي جنتي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي برپا شد. در نمايشگاه كتاب امسال حدود 2450 ناشر داخلي در 2160 غرفه شركت كرده‌اند و حدود 300 هزار كتاب داخلي و 165 هزار عنوان كتاب خارجي در نمايشگاه عرضه مي‌شود. در افتتاحيه اين مراسم روحاني با اشاره به اينكه اگر ما بگوييم انس، افتخار، فرهنگ، ادب و شعر و ديپلماسي فرهنگي ما بر عهده كتاب است سخني به گزاف نگفته‌ايم در ادامه به جدال بين كتاب كاغذي و دنياي ديجيتال اشاره كرد و گفت كه در اين جدال اين كتاب كاغذي است كه روز به روز مغلوب و مغلوب‌تر مي‌شود. او با اين وجود بر اين باور است كه هيچ چيز جاي كتاب را نخواهد گرفت و كتاب مانده است و مي‌ماند و پايدار خواهد ماند. روحاني در ادامه با تاكيد بر اينكه كتاب يك مجموعه از مولف، مترجم، ويراستار و حروفچين، چاپخانه و توزيع و نشر است، گفت كه دولت در زمينه سخت‌افزاري احساس وظيفه مي‌كند و در زمينه نرم‌افزاري هم ما بايد كار را سهل و سهل‌تر كنيم. البته او تاكيد دارد كه در اين زمينه بايد به فرهنگ ديني و چارچوب امنيت و منافع ملي توجه به هويت اسلامي و ملي و ديني توجه داشته باشيم. رييس‌جمهور از ابتداي دولت دهم درباره برداشتن سختگيري‌هايي كه در حوزه نشر وجود دارد، سخن گفته بود. او در اين مراسم دوباره به اين موضوع اشاره كرده و گفت كه نمي‌توان دروازه‌ها را آنچنان باز كرد كه هر خرافه يا سخن افراطي‌اي به نام كتاب يا دين و انقلاب در مخاطبان كتاب قرار بگيرد و از سوي ديگر نيز نمي‌توان آنچنان سختگيرانه عمل كرد كه براي مولف و ناشر زحمت ايجاد كرد. او تاكيد كرد كه اصول ما براي نشر بايد كاملا شفاف، روشن و كوتاه باشد و اگر بنا شد نظارت‌ها سليقه‌اي شود، چنان مي‌شود كه چاپ اول مجاز و چاپ دوم ممنوع و چاپ سوم مستحب مي‌شود چون سليقه‌اي است و هر كسي به سليقه‌اي عمل مي‌كند و خدا نكند كه روزي اينگونه موضوعات جناحي شود و منافع شخص و جناح مد نظر قرار گيرد. روحاني در بخش ديگري از صحبت‌هايش ضمن اشاره به اينكه در سال گذشته سه ميليون نفر بازديد‌كننده نمايشگاه بين‌المللي تهران داشته‌ايم اما بايد كتابفروشي‌هاي كشور نيز پررونق باشد و كتابخانه‌هاي عمومي پرمراجعه‌كننده داشته باشيم، اضافه كرد: «اگر كتابخانه ما خلوت باشد و اگر ناشران ما در انتظار مشتري ساعت‌ها چشم به ورودي مغازه بدوزند، پيداست ما هنوز مشكل داريم، پيداست در جامعه ما هنوز آشتي كامل و دوستي كامل با كتاب تحقق پيدا نكرده و هم دولت هم ناشران هم مردم و هم جوانان همه بايد اين‌بار مسووليت را بپذيريم كه كتاب را بايد رونق دهيم، راهي وجود ندارد مگر آنكه كتاب خريدن و كتابخواني وارد سبك زندگي ما شود تا اينچنين نشده است ما نمي‌توانيم اين مشكل را حل كنيم.»در ادامه اين سخنان روحاني به قيمت كتاب پرداخت و عامل كاهش كتابخواني را فراتر از قيمت كتاب دانست و گفت: «گاهي آمار و ارقام به ما مي‌گويد فلان كتاب آنقدر نشر يافته است و مجاني به همه جا فرستاده شده تا آمار بالا را ببرد اما چند نفر آن را خوانده‌اند؟ چه مقدار تاثيرگذار بوده است اين كتاب؟ آثار كتاب را در جامعه بايد مشاهده كنيم، آثار كتاب را در اخلاق اجتماعي بايد مشاهده كنيم، آثار كتاب را در رقابت‌هاي سالم يا خداي ناكرده ناسالم بين احزاب و گروه‌ها بايد مشاهده كنيم.»رييس‌جمهور در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به اينكه چرا در مكان‌هاي عمومي و وسايل نقليه شهري و غيرشهري شاهد اين نيستيم كه كسي در حال مطالعه كتاب است در حالي كه امروز در كشورهاي غربي و شرقي شاهد اين فرهنگ هستيم، گفت: «نخستين نكته ايمان به كتاب است. بايد معتقد شويم كه كتاب بايد وارد زندگي ما شود. وقتي به جاي ادكلن كتاب به دوستت هديه كردي و او با يك نگاه گفت ممنون كه يعني يك چيز بهتر ميآوردي معنايش اين است كه ما هنوز به كتاب نزديك نشديم.»او يكي از رسالت‌هاي مهم را تشويق جوان و نوجوان به خواندن كتاب دانست و تاكيد كرد كه تا در مدارس ما زنگ كتابخواني احيا نشود و تا نوجوانان و جوانان ما در دبستان و دبيرستان با كتاب صميمي نشوند معضل كتابخواني حل نخواهد شد. روحاني در بخش ديگري از صحبت‌هايش با اشاره به اينكه امروز در منطقه كشتار و ترور و انفجار و نابودي آثار تمدني قرن‌ها روبه‌روست و نبايد دنيا به معضل منطقه ما لبخند بزند، گفت: فلان كشور امريكايي يا اروپايي به اينكه سلاح بيشتر به اين يا آن بفروشد افتخار و منطقه را ناامن كنند و به كشورهاي يكديگر افتخار مي‌كنند ميلياردها دلار يا يورو سلاح را به اين كشورها فروخته‌اند و مي‌فروشند، نكند از ناامني منطقه بعضي خوشحالند اينچنين مي‌خواهيم صنعت را در دنيا رونق دهيم؟ اشتغال كارگر در فلان كارخانه اسلحه‌سازي با كشتار مردم در بغداد و دمشق و صنعا؟ مردم بايد كشته شوند؟ آثار تمدني بايد ويران شود؟ به ظاهر ائتلاف عليه تروريسم هم تشكيل شود اما واقعيت چيست؟ چرا از بمباران مردم بي‌گناه حمايت مي‌كنيد؟ ما شيعه و سني و ترك و فارس و عرب و بلوچ و تركمن قرن‌ها با هم زندگي كرديم نه جنگي و نه اختلافي داشتيم در همين بازار تهران يا بغداد يا دمشق مغازه مسيحي و يهودي و مسلمان كنار هم بوده و صبح‌ها به هم سلام مي‌كردند و شب‌ها با روي خوش با هم خداحافظي مي‌كردند؛ پس چرا اختلاف درست كرديد؟ چرا كشتار به پا كرديد؟
افزايش 20 درصدي عرضه كتاب
پس از سخنراني رييس‌جمهور، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي علي جنتي ضمن اشاره به اينكه نمايشگاه كتاب با تلاش مولفان، مترجمان و فعالان صنعت نشر فراهم شده است، گفت: «نمايشگاه كتاب تهران پس از 28 دوره اكنون تبديل به يك رويداد بزرگ فرهنگي شده و دولت در اين دوره از همه امكانات خود براي پررنگ‌تر شدن آن بهره گرفته است.»در اين دوره بيش از 70 نهاد و موسسه در برگزاري نمايشگاه كتاب، وزارت فرهنگ را ياري دادند. در دوره 28 نمايشگاه كتاب عناوين كتاب‌هاي عرضه شده 20 درصد افزايش داده شده و همچنين 50 درصد كتاب‌هاي خارجي غيرتكراري و متعلق به سال‌هاي 2013 به بعد است. جنتي با اشاره به اين نكته كه نمايشگاه كتاب تهران در حال حاضر تبديل به فروشگاهي بزرگ شده كه
هر ساله به وسعت و حجم آن افزوده شده است، ادامه داد: «وزارت ارشاد براين باور است كه كتاب در درجه اول بايد در كتابفروشي عرضه شود و نمايشگاه براي عرضه كتاب‌هاي چاپ اول باشد. در اين راستا در اين دوره نمايشگاه كتاب نقش ديپلماسي فرهنگي برجسته شده و كشور عمان به عنوان مهمان ويژه حضور دارد. همچنين پنج تن از روساي نمايشگاه‌هاي بين‌المللي كتاب و تني چند از وزيران فرهنگ و اطلاع‌رساني كشورهاي مختلف در آن حضور دارند.»وزير ارشاد ضمن تاكيد بر اينكه افتخار بزرگي براي اهل كتاب است كه آثار خود را در مصلي كه عبادتگاه است، عرضه كنند اما حجم بالاي ناشران شركت‌كننده و كتاب‌هاي عرضه شده مناسب با اين مكان نيست، گفت: «اميدوارم در بخش‌هاي دولت بتوانيم هرچه سريع‌تر نمايشگاه را به مكان مناسب‌تري منتقل كنيم.»جنتي در پايان از آغاز بازنگري در كاركرد نمايشگاه كتاب تهران در دولت خبر داد و گفت: «وزارت ارشاد بازانديشي در چگونگي نمايشگاه كتاب را شروع كرده است. در اين ميان واگذاري بخش‌هايي از نمايشگاه‌ها به تشكل‌هاي نشر از جمله كارهاي اوليه است.»او اظهار اميدواري كرد كه در سال آينده با
چشم گيرتر شدن فعاليت‌هاي استان‌ها و اقليت‌هاي مذهبي بتوانيم عدالت فرهنگي كه يكي از اهداف مهم ما در حوزه وزارت ارشاد است را بيشتر متبلور سازيم.