قرنطينه، فرصتي دوباره اما متفاوت براي بودن با سالمندان
زهرا جنت
قرن‌هاست سالمندان، اطلاعات و تجربيات خود را سينه به سينه به نسل جوان منتقل مي‌كنند و همنشيني آنها با افراد كم‌سن‌تر، مي‌تواند لحظات خوش كودكي آنها را رقم بزند. به خاطر روش زندگي سال‌هاي اخير، از بسياري از اين همنشيني‌ها و تجربيات بزرگ‌ترها محروم شده‌ايم، شايد اين دوران قرنطينه كه براي حفظ سلامت سالمندان، مجبور به دوري فيزيكي از آنها هستيم، فرصتي باشد كه با ظرفيت‌هاي فضاي مجازي و تكنولوژي، به نحو ديگري اين روابط را تجربه و تحكيم و از گنجينه آموخته‌هاي آنها استفاده كنيم. شكاف ميان‌نسلي، پديده خاص دنياي امروز نيست و معمولا جوان‌ترها ارزش‌ها و خواسته‌هايي متفاوت از نسل قبلي دارند كه اين تفاوت‌ها حتي مي‌تواند منشا اختلافاتيِ بين نسل‌ها باشد. سرعت تند تكنولوژي و امكانات آن در عرصه ارتباطات، خصوصا در زمينه فضاي مجازي، از جمله مواردي است كه تا چند سال قبل، جوان‌ها هم هيچ تصوري از آن نداشتند و امكانات و اطلاعات لازم براي استفاده از آن، فاصله نسل ديروز و امروز جوامع را زيادتر از هميشه كرده است. اپيدمي كرونا، خصوصا با درصد ابتلا و فوت بالاي سالمندان، زنگ خطري بود كه در خاطر داشته باشيم تكنولوژي جوابگوي همه‌چيز نيست و از سوي ديگر در مورد سالمندان‌مان به ياد بياوريم كه «زود دير مي‌شود». پدر و مادر و فرزندان و سلامتي آنها از بزرگ‌ترين نعمت‌هاي زندگي هر انساني است و از دست دادن فرصت با آنها بودن هم از بزرگ‌ترين حسرت‌هاي زندگي است. شايد بحران كرونا، تهديدي است كه بايد به فرصت با سالمندان بودن، از وجود آنها بهره بردن و خوشايند كردن زندگي براي ايشان تبديل شود. برخي از سالمندان در مقابل استفاده از تكنولوژي روز، خصوصا در زمينه موبايل و ارتباطات مقاومت مي‌كنند و آن را غيرضروري و دشوار مي‌دانند. الان فرصت مناسبي براي آشنايي آنها با امكانات جديد براي ارتباط و مشاركت در شبكه‌هاي مجازي است. هميشه در زمينه آموزش به سالمندان بايد صبوري و دلسوزي را اصل اول و ضروري بدانيم و با صرف زمان كافي و در كمال آرامش، به آنها تعليم بدهيم، در غير اين صورت رفتار ما مي‌تواند به عوامل مقاومت آنها براي فراگيري تكنولوژي اضافه شود حتي اگر مشتاق به يادگيري و استفاده باشند. بسياري از ما مدت‌هاست به دنبال فرصتي براي صحبت‌هاي مفصل و تجديد خاطرات با پدر و مادرهاي‌مان بوده‌ايم اما در ضرورت‌هاي زندگي اين فرصت كم به دست آمده است و اين دلخواسته شيرين در هياهو و شلوغي زندگي گم شده است. شرايط كنوني با همه خطرناكي و خسته‌كنندگي، لااقل فرصتي براي انجام اين مهم فراهم كرده است و چه خوب است كه از اين فرصت به نحو احسن استفاده شود. اگر امكان تماس‌هاي تصويري يا گروهي داريم يك دورهمي مجازي تشكيل دهيم و كمك كنيم تا دوباره صداي بچه‌ها و شلوغي با‌هم بودن در خانه‌هاي‌شان بپيچد. حتي اگر سالمندان‌مان امكانات يا توانايي استفاده از موبايل را ندارند مي‌توانيم در حالي كه خودمان به صورت مجازي از طريق نرم‌افزارهاي موجود همزمان در تماس هستيم با تلفن آنها تماس بگيريم و اجازه دهيم حداقل در حد امكان صوتي، خود را در كنار ديگران احساس كنند و از حس انزوا و فراموش‌شدگي دور شوند. از افراد بزرگ‌تر بخواهيم در تماس‌هاي تلفني براي كودكان‌مان از خاطرات خود و داستان‌هاي زندگي‌شان تعريف كنند. كودكان عمدتا روابط و حس خوبي از تعامل و گفت‌وگو با افراد سالمند دارند. به كودكان‌مان فرصت دهيم تا از آنها بياموزند و زنجيره نسل آينده و گذشته را كه در سال‌هاي اخير ضعيف شده و گاه گسسته بود دوباره قوي و ادامه‌دار كنند. براي همه افراد در هر رده سني، قرنطينه و در خانه ماندن به معني بي‌فعاليت بودن نيست بلكه برعكس به خاطر كم‌شدن فعاليت‌هاي خارج از خانه، لازم است كه فعاليت و تحرك داشته باشيم. علاوه بر اينكه سالمندان را تشويق به انجام فعاليت‌هاي خانگي مي‌كنيم بايد متناسب با سن و سابقه بيماري آنها، با نظر مشاور در اين زمينه، نرمش و فعاليت‌هاي ورزشي و كششي براي آنها در نظر بگيريم. سعي كنيم فقط توصيه‌كننده و نصيحت‌كننده نباشيم و در روز، زمان‌هايي را براي تماس ويژه همين موضوع و انجام همزمان حركات نرمشي اختصاص بدهيم و با خوشرويي و حوصله، انجام آن را طلب و دنبال كنيم. در ارتباط با ديگر دوستان و آشنايان، آنها را به كمك با سالمندان، حداقل در حد تلفن زدن و صحبت كردن با آنها تشويق كنيم. خصوصيت بحران، گذشتن و عدم ماندگاري است، زندگي دوباره به جريان عادي برخواهد گشت، ضمن حفظ روحيه خود، سالمندان را به گذر از اين بحران خوش‌بين كنيم و با آنها براي روزهاي خوش و سلامت آينده برنامه‌ريزي كنيم و بذر اميد در دل آنها بكاريم كه فرداي كشور و جامعه به سرزندگي اين اميدها و بركت وجود سالمندان، زيبا و سرافراز شود.