فرصت جهش صادراتي
مجيد صفدري
جمهوري اسلامي ايران از آبان‌ماه سال ۹۸ به‌صورت آزمايشي به مدت ۳ سال عضو اتحاديه گمركي اوراسيا شده و بر اساس آن با صادرات و واردات همراه با كاهش و تثبيت تعرفه گمركي ۸۶۲ قلم كالا موافقت شده است. ريشه نظري ايجاد اين اتحاديه در سال ۱۹۹۴ شكل گرفت و در سال ۲۰۱۵ از ادغام اتحاديه گمركي اوراسيا و جامعه اقتصادي اوراسيا ايجاد شد.
در حال حاضر كشورهاي روسيه - بلاروس - قزاقستان- ارمنستان و قرقيزستان عضو اين اتحاديه گمركي هستند و كشورهاي گرجستان، ازبكستان، مولداوي، اوكراين، پاكستان، تركيه، چين و ويتنام از درخواست‌كنندگان براي عضويت هستند اين توافقنامه تجارت خارجي فرصتي است كه بايد به‌خوبي از آن استفاده كرد زيرا: 3.2 درصد توليد ناخالص داخلي جهان، 3.7 درصد توليد صنعتي جهان، 3.7 درصد از صادرات جهان و 2.3 درصد از واردات جهان متعلق به اوراسيا است. اوراسيا از نظر استخراج نفت، جايگاه اول دنيا و 14.6 درصد توليد جهاني را در اختيار دارد. در استخراج گاز، جايگاه دوم دنيا و 18.4 درصد توليد جهاني و در انرژي برق، جايگاه چهارم دنيا و 5.1 درصد توليد جهاني را در اختيار گرفته است. از نظر صنعتي نيز با 4.5 درصد توليد جهاني توليد فولاد، جايگاه پنجم دنيا را دارد. زيرساخت‌ها در اوراسيا به‌گونه‌اي است كه طول‌مسيرهاي‌ريل‌آهن‌در جايگاه دوم دنيا ،طول راه‌هاي خودرويي، جايگاه پنجم دنيا و 65 درصد جمعيت اين كشورهاي عضو داراي اينترنت هستند. ورود ايران به اين اتحاديه به معناي نوعي موافقتنامه تجاري است و برخي كشورها، صادرات خود را به كمك موافقت‌نامه‌هاي اين‌چنيني انجام مي‌دهند. به عنوان‌مثال تركيه ۲۱ موافقتنامه تجاري دارد و ۷۰ درصد صادرات خود را از آن طريق انجام مي‌دهد. كشور هند نيز همين روش را پيش گرفته و 3 درصد صادرات جمهوري اسلامي ايران از طريق موافقت‌نامه‌هاي تجاري است. در واقع اوراسيا بازار ۲۸ ميليارد دلاري با ۲۰۰ ميليون نفر جمعيت براي ايران است كه مي‌توان از اين فرصت استفاده كرد. در حال حاضر، ۷۵ درصد واردات كشورهاي بلاروس - قزاقستان، ارمنستان، قرقيزستان از روسيه است و ايران قادر است با استفاده از اين موافقتنامه سهم خود را از اوراسيا بگيرد. صادرات ايران به ۵ كشور اوراسيا در سال ۲۰۱۸ مبلغ ۹۱۸ ميليون دلار و بيشترين صادرات به روسيه ۵۳۳ ميليون دلار و كمترين صادرات به كشور بلاروس حدود ۱۳ ميليون دلار بوده است. واردات ايران از كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا در سال ۲۰۱۸ مبلغ ۱۷۷۵ ميليون دلار و بيشترين واردات از روسيه ۱۲۰۷ ميليون دلار و كمترين واردات از قرقيزستان ۱۴ ميليون دلار بود. باتوجه به آمار و اطلاعات مي‌توان گفت كه بازار اوراسيا يك فرصت طلايي براي جمهوري اسلامي ايران است و اميدوارم كه قدر اين بازار را بدانيم و نظر به اينكه سال ۹۹ توسط مقام معظم رهبري به جهش توليد مزين شده است بازار اوراسيا مي‌تواند دروازه صادرات كشورمان باشد.