معلم‌ترين درام‌نويس ايراني است؟
حسين كياني
درباره استادِ زنده نام اكبررادي نوشتن آن‌هم دريك نوشتاركوتاه بيش ازآنكه ظلم به او باشد، كوته فكري نگارنده را مي‌رساند اما با همين فكركوتاه درباره رادي نوشتن و خواندن فرصت مغتنمي است كه نبايد از دستش داد. به هر رو اكبر رادي يكي از مهم‌ترين درام‌نويسان تاريخ درام‌نويسي ايران بوده وخواهدبود و مهم نه از اين بابت كه فقط چندين درام درجه يك و ماندگار به تاريخِ ادبيات نمايشي ايران افزوده بلكه مهم از اين جهت كه او نمايشنامه‌نويس‌ترين و از پسِ آن معلم‌ترين درام‌نويس ايراني است.بي اغراق بايد گفت كه هيچ درام‌نويس ايراني از آغازِ صدواندي ساله اين هنر تاكنون همانند اكبررادي صرفا و اختصاصا كارش درام‌نويسي نبوده است و هركدام ازدرام‌نويسان ايراني درزماني به خاطرذوق آزمايي يا تنگي معيشت يا دلايل ديگر به گونه‌هاي ديگر ادبي روي آورده‌اند و قلمِ خود را آزموده‌اند.تنها اكبررادي است كه از آغاز تا انتهاي فعاليتِ مثمرِثمرِ هنري خويش جانش را ازجان درام‌نويسي جدا نكرد و همخانه اين هنرِشريف ماند و نام بزرگ خود را بر پيشاني اين خانه ثبتي ابدي كرد.او پابرجايي خود را به درام‌نويسي تا آنجا پيش برد كه هيچ‌گاه دست به اقتباس از آثار ديگران هم نزد و بر بيان دراماتيك وطني مختصِ خودش ثابت قدم و استوار اراده ماند. به همين جهت است كه لقب آقاي نمايش‌نامه‌نويس ايراني به حق و انصاف شايسته اوست وبس. نگارنده هيچ‌گاه شاگرد مستقيم و بلافصل استاد رادي نبودم و جز يكي دوبار افتخار ديدنش نصيبم نشد اما با يقين مي‌توانم بنويسم كه همان ويژگي درام‌نويس بودنِ صرفِ استادرادي است كه ازاو معلم‌ترين درام‌نويس ايراني را هم مي‌سازد. او بهترين نمونه يا مدلي است كه مي‌توان نشاني‌اش را به نوآموزان و هنرجويان درام‌نويسي داد تا اگر مي‌خواهند درام ايراني و براي اهل اين وطن بنويسند، آثارونوشته‌ها و زندگي او را مرور كنند تا به نقطه اتكايي مطمئن و اميدواركننده دست پيدا كنند. همان‌طور كه شكسپير مي‌شود نماد و نشانگانِ درام‌نويسي عصر اليزابت و چخوف مي‌شود سمبل درام‌نويسان روسِ قرن نوزدهم و بر همه درام‌نويسان جهان خواندن و كنكاش درآثارآنان لازم و ضروري است. براي درام‌نويسانِ ايراني عصرِ بعدازرادي نيز كندوكاو در آثار او ضروري‌ترين كاري است كه بايد صورت گيرد. درحقيقت اكبر رادي، آموزگارانه، نگرشي را در درام‌نويسي ايران به وجود آورد كه به گمانم بدون درك وفهم آن نگرش نمي‌توان اثر مهمي را در درام‌نويسي ايران خلق كرد. اكبر رادي مبدع و بنيانگذار الفبايي از درام‌نويسي ايراني است كه ثمره يك عمر نگاهِ عميق و خاصِ او به مقوله درام ايراني و انسان ايراني است. اين الفبا را از اين معلم‌ترين درام‌نويس بايد آموخت ونيزآموخت كه او در اين مقوله در كنار بزرگ‌ترين درام‌نويسان فرنگي هم‌عصرخود مي‌ايستد و بي‌اغراق هيچ چيز از آنان كم ندارد. ما عادت به كم ديدنِ درام‌نويسان خود و اساسا فرهنگ‌مداران و هنرمندانِ خودمان داريم، عادتي كه رادي با زندگي هنري‌اش كه مهم‌ترين درام اوست يك‌باره آن را برهم زد و شكوه و عظمتي ويژه به درام ايراني بخشيد. يادِ اين معلمِ يگانه درام‌نويسي ايراني تا هميشه جاويدان و ماندگار باد و باشد كه دستاوردهاي خلاقانه و نگرش بي‌بديل او به مقوله درام ايراني وزندگي ايراني تبديل به شيوه‌هاي آموزشي دقيقي براي هنرجويان و دانشجويانِ هنر درام‌نويسي ايران شود.