همه بحران‌هاي برق
از قيمت غير واقعي تا كمبود
عوض محمد پارسا٭
دولت در زمينه برق و گاز رساني صنايع مدت‌هاست با مشكلات عديده‌اي رو به رو است. در همين رابطه هر ساله در تابستان برق يكسري واحدهاي صنعتي و در زمستان گاز آنها قطع مي‌شود. زيان‌هاي اين كار به قدري مبرهن است كه نياز به توضيحات اضافي در اين رابطه وجود ندارد. از نظر بينشي هم مسوولان در كشور اولويت را به برق و گاز واحدهاي مسكوني مي‌دهند و هرگاه با بحران رو به‌رو مي‌شوند، برق و گاز واحدها و بنگاه‌هاي توليدي و صنعتي را قطع مي‌كنند. در حالي كه اين مساله در هيچ كجاي دنيا رخ نمي‌دهد و در كشورهاي مختلف، اولويت براي واحدهاي توليدي است. زيرا مشخص است كه در صورت خوابيدن توليد در كشور تمام بخش‌ها و اقشار جامعه زيان مي‌بينند. قيمت برق در ايران بسيار ارزان است. در واقع قيمت تمام شده برق در ايران
10 برابر مبلغي است كه به عنوان هزينه از مردم دريافت مي‌شود. اين مساله باعث بروز مشكلات ساختاري شده است. طبيعي است كه وقتي تفاوت بين قيمت واقعي و مبلغ دريافتي تا اين حد زياد باشد، در نهايت منابع كم مي‌آيد و قطعي به امري رايج تبديل مي‌شود. از طرف ديگر اين مساله باعث شده همان تعداد واحدهاي توليدي كه موتور برق خريدند، آن را تنها براي زماني‌كه برق قطع مي‌شود مورد استفاده قرار دهند يا حتي واحدهايي كه نيروگاه خريدند، به جاي استفاده از آن براي تامين انرژي واحد خود، آن را به شبكه برق سراسري بفروشند و خود از برق يارانه‌اي و ارزان قيمت استفاده كنند. در شرايط فعلي بهتر است كه دولت رو به واقعي كردن قيمت‌ها بياورد. اين اتفاق مي‌تواند دست بخش خصوصي را براي تامين برق و گاز و سرمايه‌گذاري در اين بخش‌ها بازتر كند. سرمايه‌گذاري بخش خصوصي و واقعي شدن قيمت‌ها علاوه بر اين، كم آمدن منابع دولتي براي تامين انرژي را هم از بين مي‌برد و بار روي دوش دولت را هم كم مي‌كند. مي‌توان براي اين كار برنامه‌اي سه تا هفت ساله چيد و هرسال درصدي قيمت برق و گاز را به قيمت واقعي نزديك‌تر كرد. اگر هم در شرايط فعلي امكان اين كار براي دولت وجود ندارد، بهتر است اولويت‌هاي خود را عوض كند. امروز كشور ما در شرايط ركود اقتصاد قرار دارد و اين مساله و بيماري به خودي خود ضربات جبران‌ناپذيري به توليد وارد كرده است. لذا در اين ميان بهتر است دولت به‌جاي فشار آوردن به بخش‌هاي توليدي، بخشي از قطعي‌ها را هم به بخش مسكوني اختصاص دهد. طبعا توليد مهم‌ترين عامل رشد يك اقتصاد است و كاهش آن هم به تمام بخش‌ها فشار مي‌آورد. به همين خاطر دولت بايد براي اين مساله برنامه‌ريزي كند و قطعي برق واحدهاي صنعتي را در يك ماه تعطيلي واحدها انجام دهد. واحدهاي توليدي سالي يك ماه تعطيلي دارند كه در آن زمان به تعميرات ماشين آلات خود مي‌پردازند. اگر قطعي در اين ماه رخ دهد، توليد آسيبي نمي‌بيند. وقتي كه دغدغه اصلي دولت رفع ركود و تورم از اقتصاد است، بايد اين مساله را در تمام عرصه‌ها مدنظر داشته باشد. ٭عضو اتاق صنعت تهران