بازارهاي مالي در تب و تاب مذاكرات هسته‌اي
خودنمايي بورس، سرگرداني طلا و ارز
گروه اقتصادي| هفته گذشته هفته پر افت و خيزي براي بازارهاي مالي كشور بود. در حالي كه تب مذاكرات هسته‌اي در روزهاي اخير بالا گرفت و شمارش معكوس براي تعيين تكليف مذاكرات و تحريم‌ها آغاز شده بود، قيمت انواع دلار، طلا و سكه كاهش پيدا كرد و بورس با افزايش تقاضا مواجه شد. به اين ترتيب قيمت دلار امريكا به زير 3300 تومان افت كرد و تا 3250 تومان پايين آمد. يورو و پوند هم همپاي دلار روندي نزولي را در پيش گرفتند و به 3620 تومان و 4990 تومان رسيدند. درهم و لير تركيه نيز در آخرين معاملات به 882 تومان و 1253 تومان رسيدند. نكته قابل توجه آنكه اختلاف ميان نرخ خريد و فروش دلار به بيش از 30 تومان رسيده بود؛ اين موضوع نيز به طور سنتي نشان مي‌دهد انتظار معامله‌گران بازار ارز اين است كه در آينده قرار است قيمت‌ها افت پيدا كند (قيمت پايين خريد) . اما نبود فروشنده در قيمت‌هاي پايين به علت وجود نگراني‌ها از تحقق اين انتظارات است.
از نگاه برخي كارشناسان انتظار نمي‌رود دلار از 3100 تومان، فاصله زيادي بگيرد. سكه نيز به گفته فعالان اين بازار، به علت كاهش تقاضا در اين بازار، احتمالا با نوسانات شديدي همراه نشود. از سوي ديگر، تمديد مذاكرات هسته‌اي، مجددا بازارها را نگران نتيجه نهايي كرده و به ويژه در بازار سهام، احتمال افت شديد قيمت‌ها وجود دارد. بر اين اساس و با توجه به آنكه قيمت كالاها در بازارهاي جهاني نيز افت نسبي را در يكي، دو هفته اخير تجربه كرده، ممكن است افت شاخص كل تا كانال 60 هزار واحدي نيز رقم بخورد.
بررسي روند بازار ارز نشان مي‌دهد كه لير تركيه كمترين كاهش را به هيجان مذاكرات هسته‌اي در بازار ايران نشان داده و دلار بيشترين تاثير منفي را از اين اتفاقات گرفته است. همين اتفاق براي بازار طلا و سكه هم افتاد و با توجه به تاثير‌پذيري قيمت طلا و سكه از قيمت دلار و همچنين اونس جهاني طلا، كاهش قيمت‌ها در اين بازار شدت بيشتري نسبت به بازار ارز گرفت. سقوط اونس جهاني طلا به 1160 دلار سبب شد قيمت طلا و سكه به ركوردهاي تازه‌اي نسبت به دو سال گذشته برسد. سكه تمام طرح قديم و جديد به زير 880 هزار تومان رسيدند و روي 870 هزار تومان ايستادند. اين در حالي بود كه نيم سكه، ربع سكه و سكه يك گرمي هم تا 446 هزار تومان، 250 هزار تومان و 166 هزار تومان پايين آمدند و به قيمت‌هايي رسيدند كه در دو سال اخير بي‌سابقه بودند. هر گرم طلاي 18 عيار هم در هفته گذشته به زير 90 هزار تومان سقوط كرد و به 89 هزار و 340 تومان رسيدند.
اين روزها بازار طلا و سكه وضعيت بسيار نامطلوبي را دارند، به طوري كه هفته گذشته حدود 3/3 درصد افت را تجربه كرد و سكه طرح جديد به قيمت 870 هزار تومان رسيد. افت قيمت دلار از يك سو و كاهش قيمت اونس طلاي جهاني از سمت ديگر موجب فشار بر قيمت سكه شده است. در اين شرايط، تقاضا در اين بازار نيز بسيار كاهش يافته است كه سبب شده تا سكه بيش از 20 هزار تومان كمتر از ارزش ذاتي خود معامله شود. ارزش ذاتي سكه، حاصل‌ضربي از قيمت دلار در بازار آزاد و قيمت اونس طلاي جهاني با لحاظ كردن ضرايب مخصوص به خود است. بنابراين، زماني كه قيمت بازاري سكه كمتر از اين ارزش ذاتي است مي‌توان گفت حباب سكه منفي است. در معاملات اين هفته، شايد رشد تقاضا به علت عيد فطر بتواند اندكي اين حباب منفي را تخليه كند.
در سناريوي تمديد مذاكرات كه با تحولات اخير تحقق آن احتمال پاييني دارد، بازار ارز نيز احتمالا به سرعت به سطح 3400-3300 توماني برمي‌گردد، اما خروج از اين بازه، چندان محتمل نيست و نياز به تغيير جدي سمت عرضه و تقاضا دارد. بدين‌ترتيب به نظر مي‌رسد رفتارهاي تند و هيجاني در بازار ارز كمتر انتظار مي‌رود تا در مجموع ثبات نسبي قيمت‌ها را در پي داشته باشد. در بازار مسكن و خودرو هم در هفته گذشته قدري از ركود بازار شكسته شد و پول لازم‌ها و كساني كه احتمال انجام توافق در پايان هفته را مي‌دادند، كوتاه آمدند و برخي قيمت‌ها را شكستند.
اما در بازار سهام قصه با هميشه متفاوت بود. با وجود حضور حقوقي‌ها در برخي معاملات بازار جهش خيره‌كننده‌اي نداشت و به نظر مي‌رسيد حقوقي‌ها در حال تغيير پرتفوي خود هستند. اين در حالي بود كه با توجه به وجود عرضه توسط همين حقوقي‌ها در برخي نمادها شاهد رشدي نه‌چندان قابل توجه و معمولي در بازار سرمايه بوديم. رشد بازار سهام سبب شد شاخص بورس بعد از پيشروي در دو كانال روي 66 هزار و 761 واحد بايستد و در انتظار نتيجه مذاكرات وين بماند تا اين هفته خود را با هيجاني از جنسي متفاوت آماده كند.
در معاملات هفته اخير كه تنها چهار روز معاملاتي براي بورس تهران داشت، شاخص كل توانست رشد 9/2 درصدي را تجربه كند و در رقم 66 هزار و 761 واحدي قرار گيرد. اين ميزان رشد از هفته پس از بيانيه تفاهم لوزان (اواسط فروردين) بي‌سابقه بود و رقم شاخص نيز از ابتداي ارديبهشت تجربه نشده بود. پس از مدت‌ها ركود معاملاتي، در اين هفته، حجم و ارزش معاملات روزانه رشد قابل توجهي را پيدا كرده بود. به اين ترتيب، متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه به ترتيب حدودا 950 ميليون سهم و 177 ميليارد تومان بود كه نسبت به متوسط آن در خردادماه حدود 175 درصد رشد را نشان مي‌دهد. همچنين از نظر تعداد دفعات معاملات، روزانه بيش از 90 هزار دفعه معامله در اين هفته انجام شد. تعداد دفعات بالاي معاملات نشان مي‌دهد، فعاليت اشخاص حقيقي در اين بازار افزايش چشمگيري يافته است.
پيش از اين نيز كارشناسان بارها اشاره كرده بودند به علت وجود تعداد زياد كانال‌هاي ورود نقدينگي به بورس (دو برابر شدن كدهاي معاملاتي از سال 90 تاكنون)، نقدينگي‌هاي زيادي آماده ورود به اين بازار هستند كه عمدتا از سوي سهامداران خرد وارد مي‌شود. در سمت مقابل اما، فروشندگان حقوقي قرار داشتند كه به علت نياز به نقدينگي، كسب سود به دليل خريدهاي پيشين در قيمت‌هاي پايين و تغيير پرتفوي سرمايه‌گذاري خود، فروش‌هاي قابل توجهي را در اين مدت به ثبت رساندند.