زهرا روستا/ فائزه قائم‌دوست، دانش‌آموز دبيرستان فرزانگان زاهدان، امسال رتبه سوم كنكور سراسري علوم تجربي و 17 زبان را كسب كرد. در سيستم آموزش و پرورش استاني كه با كمبود شديد فضاهاي آموزشي مواجه است و كيفيت آموزشي‌اش در پايين‌ترين رده‌هاي كشور قرار دارد موفقيت فائزه، قابل‌تحسين است. او فرزند بزرگ خانواده‌اي 5 نفري است. پدرش كارشناس ارشد مهندسي عمران و مادرش پزشك متخصص زنان است كه يك سالي است در مقطع فوق تخصص نازايي در دانشگاه تهران مشغول به تحصيل است. فائزه نگران است كه رسانه‌ها با بيان اينكه او در آزمون آزمايشي شركت نكرده است دانش‌آموزان را به اشتباه اندازند. به كلاس كنكور نرفته اما در دوران دبيرستان در آزمون‌هاي آموزشي يكي از موسسات آموزشي شركت مي‌كرده و در تابستان قبل از شروع سال چهارم، براي بعضي از دروس معلم خصوصي داشته است اما با شروع سال تحصيلي تنها اتكايش آموزش‌هاي مدرسه بوده است. مي‌گويد كلاس كنكور بد نيست اما بعضي‌ها آنقدر دچار تب كلاس رفتن مي‌شوند كه از درس خواندن باز مي‌مانند. فائزه پرانرژي و شاد صحبت مي‌كند و وقتي پدرش از او تعريف مي‌كند، با اشاره چشم و سر مي‌گويد: «بابا اينقدر اغراق نكن.»اين‌طور مي‌شود كه پدرش هم اعتراف مي‌كند فائزه نه آشپزي بلد است و نه رانندگي و از شركت در آزمون آيين‌نامه رانندگي سر باز مي‌زند. مي‌گويد نگرانم از اين آدم‌هايي شود كه به مدارج بالا مي‌رسند اما رانندگي بلد نيستند. او به زندگي دانشجويي پدر و مادرش عادت دارد و چند سالي كه مادرش براي تحصيل به مشهد رفته بود، مادربزرگ فائزه همراه هميشگي او بوده است. به رشته‌هاي مهندسي علاقه داشته اما به اصرار پدرش و با ديدن موفقيت‌هاي مادر، رشته تجربي را انتخاب كرده است.
شايد اين سوال تكراري باشد اما واقعاً فكر مي‌كردي رتبه سوم را كسب كني؟
قبل از كنكور به رتبه تك‌رقمي فكر مي‌كردم اما بعد، درصدهايم را به اصرار پدرم حساب كردم و ديدم نسبت به درصد رتبه‌هاي يك تا 20 كنكور سال گذشته خيلي متفاوت است. خيلي ناراحت شدم و روي رتبه 30 تا 40 حساب مي‌كردم. اما وقتي نتايج آمد متوجه شدم كنكور امسال سخت‌تر بوده و ميانگين درصد همه بچه‌ها پايين‌تر از سال قبل بوده.
در كلاس‌هاي كنكور و آزمون‌هاي آزمايشي هم شركت مي‌كردي؟
من در كلاس كنكور شركت نمي‌كردم اما چون مدرسه ما براي تابستان قبل از كنكور برنامه‌اي نداشت كلاس خصوصي مي‌رفتم. معلم‌هايم همان معلمان مدرسه بودند. اما با شروع سال تحصيلي هم فقط به مدرسه مي‌رفتم و در خانه درس مي‌خواندم. در دوره دبيرستان هم در آزمون‌هاي آزمايشي يكي از موسسات ثبت نام كرده بودم. بعضي از رسانه‌ها نوشته بودند من در هيچ آزمون آزمايشي‌اي شركت نكردم. اين حرف اشتباه است و باعث مي‌شود بچه‌هايي كه براي كنكور درس مي‌خوانند به اشتباه بيفتند.
تا به حال كسي در زاهدان جزو نفرات اول تا سوم كنكور نبوده. ظاهرا براي بچه‌ها هدفي دور از انتظار است. براي چنين رتبه‌اي برنامه‌ريزي كرده بودي؟
من از سال اول دبيرستان خوب درس مي‌خواندم. حتي امتحان‌هاي كلاسي را هم جدي مي‌گرفتم. راستش را بگويم من هم به رتبه تك‌رقمي فكر نمي‌كردم. اما وقتي در سال اول دبيرستان در يك آزمون در كشور رتبه 19 را به دست آوردم، ابتدا متعجب شدم ولي بعد انگيزه پيدا كردم تا بتوانم در كنكور رتبه تك‌رقمي بياورم.
كيفيت آموزشي مدرسه چطور بود؟
من تقريبا از مدرسه و معلمان راضي بودم. آنها با دل و جان كار مي‌كردند. اما متاسفانه بچه‌ها انگيزه لازم را ندارند. چون اسم اين استان به عنوان منطقه محروم مطرح مي‌شود بچه‌ها فكر مي‌كنند نمي‌توانند با دانش‌آموزان شهرهاي ديگر رقابت كنند.
خيلي‌ها هم وقتي مي‌شنوند كسي از شهر زاهدان چنين رتبه‌اي آورده متعجب مي‌شوند. فكر مي‌كني چه تصوري از درس خواندن در زاهدان دارند.
(با خنده) حتما فكر مي‌كنند اگر من بروم دانشگاه تهران مي‌خواهم ترورشان كنم. احتمالا تصورات غلطي كه نسبت به استان ما دارند اين موضوع را برايشان غيرقابل‌باور مي‌كند. ما بهترين مدارس و بهترين كيفيت آموزشي را نداريم. اما اگر بچه‌ها تلاش كنند و كمي انگيزه و اعتمادبه‌نفس داشته باشند نتايج بهتري به دست مي‌آورند.
مردم نبايد فكركنند بچه‌هايي كه در مناطق نسبتا محروم زندگي مي‌كنند استعدادي ندارند. اينجا مشكلات فراواني وجود دارد اما تعجب نكنند كه يك نفر از استان سيستان و بلوچستان چنين رتبه‌اي بياورد. مي‌خواهم به مردم بگويم لطفا از بالا به ما نگاه نكنيد.
پدر فائزه: متاسفانه بسياري از افرادي كه خارج از اين استان زندگي مي‌كنند، نگرش نادرستي نسبت به زندگي در اينجا دارند، حتي آشنايان ما كه اصالتا اهل زاهدان هستند و سال‌هاست از اين شهر رفته‌اند از اينكه كسي از اين استان حتي رتبه دورقمي بياورد متعجب مي‌شوند. درحالي كه دانش‌آموزان موفق اينجا كم نيستند.
دانشگاه و رشته‌ات را انتخاب كردي؟
بله، پزشكي دانشگاه تهران.
بعد از اتمام تحصيلات به زاهدان برمي‌گردي؟
نمي‌دانم. به اين موضوع فكر نكردم.
تصوري از زندگي دور از خانواده داري؟
فائزه لبخند مي‌زند و پدرش مي‌گويد: قطعا تنها نخواهد ماند و ما همراهش هستيم.
چطور از رتبه‌ات مطلع شدي؟
يكي از دوستانم از طريق اس‌ام‌اس به من تبريك گفت، باورم نشد، پدرم از اينترنت نتيجه را ديد. شوكه شده بودم و از خوشحالي فكر مي‌كردم خواب مي‌بينم. 20 دقيقه بعد هم از صدا و سيما تماس گرفتند و براي مصاحبه آمدند. با مادرم كه تهران است تماس گرفتم و خبر را كه گفتم او هم شوكه شد. حتي ترسيدم پشت تلفن حالش بد شده باشد.
اطلاع داري نرخ بالاي بي‌سوادي، كمبود فضاهاي آموزشي و كيفيت پايين آموزش، رتبه آموزش پرورش استان ما را در رده‌هاي پايين كشور قرار داده؟
بله، متاسفانه استان ما مورد بي‌مهري قرار گرفته است. اگر امكاناتي كه در اختيار استان‌هاي ديگر است براي ما فراهم بود، مسلما بچه‌ها نتايج بهتري به دست مي‌آوردند. مدرسه ما جزو بهترين مدارس كشور نبود اما من در يكي از بهترين مدرسه‌هاي استان درس خواندم. در بسياري از دبيرستان‌هاي شهر وضعيت آموزشي خوب نيست. براي اينكه اين وضعيت بهتر شود بايد مسوولان آموزش و پرورش برنامه‌ريزي بكنند و دانش‌آموزان هم نگاه خود را تغيير دهند. نگويند چون ما در منطقه محروم زندگي مي‌كنيم نمي‌توانيم. دانش‌آموزان اينجا اعتماد به نفس‌شان خيلي پايين است. امسال از شهرستان ايرانشهر آقاي عباس آسكاني رتبه 63 كشوري در رشته رياضي فيزيك را به دست آوردند. ايشان در شرايط خيلي سختي درس خوانده‌اند. كاري كه او كرد به نظرم ارزشش از كار من بيشتر است و اميدوارم بچه‌ها اين موارد را ببينند و براي تلاش بيشتر انگيزه پيدا كنند.
به رفتن از ايران فكر كرده‌اي؟
بله، فكر كردم. دلم مي‌خواهد براي ادامه تحصيل بروم. اما به زندگي كردن و ماندگار شدن در خارج از كشور علاقه‌اي ندارم.