ميثم سليماني/ چند دوره آتش‌بس بي‌نتيجه باعث شده است تا اعتمادي به اجراي آتش‌بسي ديگر در يمن، نباشد. اما رياض از آتش‌بس يكجانبه در يمن خبر داده است. براي بررسي ابعاد چنين اقدامي از سوي عربستان و اهداف آن با سيد اصغر قريشي، سفير اسبق جمهوري اسلامي در يمن و عمان گفت‌وگويي داشتيم كه به شرح زير است.
عربستان روز گذشته آتش‌بسي پنج روزه را در يمن به اجرا گذشت، آيا اين آتش‌بس به سرنوشت آتش‌بس‌هاي ديگر بدل خواهد شد؟
به نظر مي‌رسد اين آتش‌بس نيز به سرنوشت آتش‌بس‌هاي قبلي دچار خواهد شد. اما اين‌بار تفاوتي كه اين آتش‌بس با آتش‌بس‌هاي قبلي دارد اين است كه آتش‌بس‌هاي قبلي با وساطت سازمان ملل صورت مي‌گرفت اما در آتش‌بس فعلي اين كار بدون هماهنگي با سازمان ملل انجام شده است و گفته مي‌شود بنا به درخواست منصور هادي رييس‌جمهور مستعفي يمن از ملك سلمان پادشاه عربستان براي كمك‌هاي انسان‌دوستانه است. اما منصور هادي در درخواست خود عنوان داشته است كه اگر اين آتش‌بس توسط انصارالله نقض شد عربستان سعودي نيز حملات خود را به مواضع آنها ادامه دهد.
آيا انصارالله به اين آتش‌بس پايبند خواهد بود؟
انصارالله همان‌گونه كه اعلام كرده است اين آتش‌بس را نخواهد پذيرفت و اين شرايط نشان مي‌دهد كه آتش‌بس بسيار شكننده است.
اين آتش‌بس با چه هدفي انجام شده است؟
به نظر مي‌رسد كه اين آتش‌بس از سوي عربستان سعودي، تحت فشارهاي بين‌المللي به اجرا گذاشته شده است. از طرفي عربستان و نيروهاي وفادار به منصور هادي در يمن به دنبال تثبيت دستاوردهايي هستند كه در عدن و اطراف آن به دست آورده‌اند. اما انصارالله نيز آرام ننشسته و حملات گسترده‌اي را به سمت عدن آغاز كرده است. اين جنگ است و طرفين براي تثبيت دستاوردهاي خود تلاش مي‌كنند و اكنون اگر اين آتش‌بس اجرا شود نيروهاي طرفدار منصور هادي مي‌توانند مواضع خود را در اين منطقه تقويت كنند و فرصتي براي تجديد قوا خواهند داشت.
عدم پذيرش آتش‌بس از سوي انصارالله به ضرر آنها نخواهد بود؟ زيرا ممكن است اين‌بار عدم موفقيت آتش‌بس به گردن انصارالله بيفتد.
يمني‌ها عربستان را شناخته‌اند. عربستان پس از عمليات توفان قاطع عمليات بازگشت اميد را آغاز كرد كه تفاوتي با قبل نداشت. عربستان هيچگاه پايبند به آتش‌بس‌هاي ديگري كه برقرار شده نبوده است. عربستان مرتب در حال حمله، تجاوز و كشتار است. اكنون مدت‌هاست كه عربستان ملت مظلوم يمن را زير بمباران خود قرار داده است. او كه امكانات خود را از درآمدهاي نفتي به دست آورده آنها را صرف حمله به مردم مظلوم يمن كرده است. مردم يمن نيم قرن است كه دخالت‌هاي عربستان سعودي در يمن را تجربه كرده‌اند. نفرتي كه مردم يمن نسبت به عربستان دارند چيز تازه‌اي نيست. زيرا آنها بدبختي خود را نتيجه حمايت‌هاي عربستان طي سال‌هاي گذشته از دولت‌هاي مختلف در يمن مي‌دانند. از همين رو تمامي مردم يمن مي‌دانند كه اين آتش‌بس‌ها كمكي به شرايط نمي‌كند.
علت اصلي عدم پذيرش آتش‌بس از سوي انصارالله چيست؟
آنها معتقدند كه اين آتش‌بس
پنج روزه به بهبود شرايط كمك نمي‌كند و نمي‌خواهند تا مخالفان در عدن جايگاه خود را تثبيت كنند. از طرفي حملاتي از سوي القاعده و داعش نيز به مواضع انصارالله صورت مي‌پذيرد كه اين آتش‌بس نيز فرصتي به اين گروه‌ها مي‌دهد تا بتوانند به پيشروي خود ادامه دهند، از همين رو انصارالله شرايط را براي برقراري آتش‌بس مساعد نمي‌بيند.
طي روزهاي اخير خبرهايي منتشر شد مبني بر اينكه پيشنهاداتي به صالح مطرح شده است كه به برخي كشورها پناهنده شود، اين موضوع تا چه حد صحت دارد؟
علي عبدالله صالح اگرچه به وسيله انقلاب از رياست‌جمهوري كنار گذاشته شد ولي همواره پس از انقلاب نيز در حكومت نقش بسزايي داشت و اعضاي حزب وي تا چندي پيش در مجلس نمايندگان يمن اكثريت را در اختيار داشتند. الان خبرهايي مي‌رسد كه برخي نمايندگان حزب علي عبدالله صالح به قاهره سفر كرده‌اند و با نمايندگاني از امريكا، انگليس و امارات در پايتخت مصر ديدار و مذاكره كرده‌اند و پيشنهاداتي مطرح شده است كه علي عبدالله صالح به امارات پناهنده شود به شرطي كه وي هيچ نوع فعاليت سياسي نداشته باشد. اما پس از مطرح شدن آن عربستان سعودي بلافاصله مخالفت كرد و اين طرح نيز عملياتي نشد.
شرايط ميداني در يمن را اكنون چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
انصارالله با وجود پيشروي در برخي مناطق يمن، طي روزهاي گذشته مواضع خود در نزديكي عدن را از دست داده است. اكنون انصارالله نيروهاي زيادي را به سمت پايگاه هوايي العند فرستاده است تا بتوانند در مقابل حملات گسترده عربستان ايستادگي كند و فشارهاي فراواني زميني و هوايي روي اين منطقه وجود دارد زيرا اين منطقه بسيار مهم است و اگر عربستان بتواند به اين منطقه به همراه نيروهاي وفادار به منصور هادي دست پيدا كند كار براي انصارالله سخت خواهد شد. از طرفي اگرچه نيروهاي طرفدار منصور هادي بخش‌هايي از عدن از جمله فرودگاه را در كنترل خود دارند اما موشك‌هاي انصارالله اين فرودگاه را به تناوب مورد هدف قرار مي‌دهند.
آينده جنگ و بحران در يمن را چگونه مي‌بينيد؟
آنگونه كه تجربه تاريخي نشان مي‌دهد جنگ در يمن بسيار طولاني خواهد بود. جنگي كه در دوره زيدي‌ها از سال 1962 تا 1970، به مدت هشت سال به طول انجاميد. در آن دوران مصر به رهبري ناصر از نظاميان يمني حمايت و هفتاد هزار نيرو را در اين كشور پياده كرد و حملاتي هوايي را عليه حكومت زيدي‌هاي يمن انجام داد و در آن دوران برعكس امروز عربستان از زيدي‌ها حمايت مي‌كردند. در نهايت پس از يك جنگ طولاني داخلي خاندان امامان زيدي از كشور خارج شدند اما بدنه حكومت را حفظ كردند و جنگ پايان يافت. در دوره‌اي ديگر در يمن شاهد جنگ‌هاي داخلي شمال و جنوب بوديم. در دوره‌اي ديگر جنگ داخلي علي عبدالله صالح با حوثي‌ها به طول انجاميد. مردم يمن اهل جنگ و درگيري هستند و در خانه‌هاي خود مسلح هستند. اگر با اين روند شرايط جنگ پيش برود اين جنگ نيز طولاني خواهد شد.
البته خبري به تازگي منتشر شده مبني بر اينكه عبدالملك حوثي دستور داده است كه اجراي بيانيه قانون اساسي كه پس از استعفاي منصور هادي توسط شوراي انقلاب يمن مطرح شد و بهانه‌اي براي آغاز جنگ شد، متوقف شود. بيانيه (متمم) قانون اساسي در 16بند تدوين شد كه اكنون اجراي آن منتفي شده است.
اين اقدام حوثي‌ها ممكن است چه نتيجه‌اي در پي داشته باشد؟
اين اقدام فرصتي به نماينده سازمان ملل در امور يمن خواهد داد تا دست‌شان براي دستيابي به راه‌حل باز باشد. مهم‌ترين بخش بيانيه قانون اساسي كه مورد اعتراض قرار گرفت اين است كه شوراي رياست‌جمهوري براي ايجاد دولت انتقالي تشكيل مي‌شود بايد زيرنظر شوراي انقلاب فعاليت كند كه با تعليق اين بيانيه ديگر نيازي نيست شوراي رياست‌جمهوري زيرنظر شوراي انقلاب يا انصارالله فعاليت كند كه اين قدمي مهم و سياسي است تا طرفين بتوانند به راه‌حلي مناسب دست يابند. از طرفي طي روزهاي آينده شوراي رياست‌جمهوري در يمن تشكيل مي‌شود كه با توجه به اختياراتش مي‌تواند قدم بزرگي را براي رسيدن به راه‌حلي براي پايان بحران اين كشور بردارد.