توبه فابيوس از نقش پليس بد
اين احساس را دست مي‌داد كه مبادا ايران را با يكي از مستعمرات ديرين خودشان اشتباه گرفته باشند. شايد مي‌كوشيد، براي خودش موقعيتي ويژه كسب كند. در داغ‌ترين روزهاي پاياني مذاكرات، ايشان سفر عجولانه و كاسبكارانه هم به عربستان كرد با پيشنهاد فروش هواپيما و تسليحات آن هم در شرايطي بود كه عربستان با همسايه بي‌دفاعش در حال جنگ و بمباران بود با گستاخي نسبت به ايران ابراز دشمني مي‌كرد. شايد اين هم براي ترغيب ايرانيان به رسيدن به توافق و تفاهم بود. به هر حال فرانسه در طرف مقابل قرار داشت. اكنون آن مذاكرات با رسيدن به نتيجه‌اي معقول و اميدبخش به پايان رسيده است. براي ايران پس از زماني طولاني تمرين مهمي در عرصه بين‌المللي بود كه با ديپلماسي مي‌توان گره‌هايي را گشود كه با دندان و تيغ گشودني نيست. اكنون آن غبارها فرو نشسته است و بايد به ياد بياوريم كه روابط فرهنگي عميق ايران و فرانسه را به سهولت نمي‌توان فراموش كرد و دست‌كم گرفت.
در واقع مذاكرات دوساله هرچند دير به نتيجه رسيد و طولاني شدن آن خود موجب ادامه زيان‌هاي ناشي از تحريم بدي بود كه زيان ديدگانش مردم ايران بودند اما اين طولاني شدن منافعي هم داشت. ديپلمات‌هاي ايراني در اين عرصه طولاني جدال و كشمكش، روابط و آشنايي و شناختي انساني و اجتماعي با كساني پيدا كردند كه وقتي آگاهانه با هدف رسيدن به توافق پيش مي‌رفت، نوعي همكاري و همدلي در راه هدفي مشترك، در عين و در ضمن كشمكش، پديد مي‌آورد. اكنون وقتي همان كسان پس از چندي به ديدار همتايان ايراني خود مي‌آيند، صرفا مقامات نيستند، آشناياني هستند كه يكديگر را خوب مي‌شناسند و اين‌گونه آشنايي كه در ميان ديپلمات‌هاي كشورهاي مطرح در عرصه جهاني مرسوم و معمول است، همان چيزي است كه ما به‌شدت كم داشتيم. مهلت هم نداده‌اند تا زمان بر آن آشنايي‌ها غبار فراموشي بنشاند. اروپا به بازار فروش و مشاركت اقتصادي نياز دارد و منتفع مي‌شود، ايران نيز فقط يك بازار هشتاد ميليوني نيست. متقابلا به بازار و تكنولوژي و مشاركت با صنايع پيشرفته و كشورهايي مانند فرانسه و آلمان و انگليس و ايتاليا و ژاپن و امريكا نياز دارد.
فرانسه در دو زمينه اقتصادي مهم نيز سابقه مشاركت و همكاري داشته است. يكي شركت نفتي توتال در طرح‌هاي نفتي و پتروشيميايي است كه گمان مي‌رود زمينه‌هاي ادامه و توسعه همكاري فراهم باشد. ديگري صنعت اتومبيل‌سازي پژو و سيتروئن است كه سابقه ساخت صدها هزار بلكه ميليون‌ها اتومبيل در ايران دارد كه بايد با تكنولوژي جديد موتورهاي بريد نيز مجهز شود. فرانسه مي‌داند كه در صورت تاخير، رقباي آسيايي يا امريكايي جاي آنها را خواهند گرفت و آقاي فابيوس بايد بار ديگر پاسخگوي اعتصابات كارگران پژو در فرانسه نيز باشد. گمان مي‌كنم آقاي فابيوس متوجه آثار ايفاي نقش پليس بد در مذاكرات بوده است و بخواهد به نوعي جبران كند. هنوز حساب‌هاي تسويه‌نشده‌اي از دوران نظام سابق در سرمايه‌گذاري ايران در انرژي هسته‌اي در فرانسه نيز باقي است. تفاهم و تعامل هرچه بيشتر و سريعتر با شركاي اروپايي به حل و فصل ساير مسائل براي رفع سريعتر تحريم‌هاي بين‌المللي و اروپايي نيز كمك خواهد كرد. در واقع اين ديدارها و نتايج حاصل از آن را بايد نخستين نشانه‌هاي همان مذاكرات طولاتي و توافقنامه نهايي دانست. براي كشور ما نيز مهم است كه وزارت خارجه را با امتحانات خوبي كه داده است به جايگاه واقعي آن و در شأن سابقه 200ساله‌اش بازگردانيم و مسائل بين‌المللي ايران از طريق اين نهاد حرفه‌اي با آبرومندي حل و فصل شود و به ديپلماسي خياباني و ديوارپيمايي اجازه ندهد كه منافع ملي را به مخاطره اندازد.
٭ تحليلگر مسائل سياست خارجي