كشور برزيل در محدودهاي وسيع از سواحل شرقي امريكاي جنوبي واقع شده است و به لحاظ جمعيت، پنجمين كشور جهان با جمعيتي بالغ بر 200 ميليون نفر است. تعداد كل افراد واجد شرايط راي در سال 2014 تعداد 8/142 ميليون نفر اعلام شده است.
رايگيري در برزيل اجباري و تمامي افراد 18 تا 70 سال به عنوان واجد شرايط راي (برزيلي يا داراي تابعيت برزيلي) بايد در انتخابات شركت كنند در غير اين صورت جريمه ميشوند. راي دادن براي افراد بالاي 70 سال و همچنين بين سنين 16 تا 17 سال اختياري است. در برزيل دو نوع انتخابات برگزار ميشود:
1- انتخابات فدرالي شامل: انتخابات رياستجمهوري، مجلس سنا و نمايندگان.
2- انتخابات ايالتي شامل: فرمانداريها و مجالس قانونگذاري ايالتي.
رايگيري عمومي (رياستجمهوري، مجلس سنا و نمايندگان، فرمانداري و مجالس ايالتي) هر چهار سال در ماه اكتبر از ساعت هشت صبح لغايت 17 برگزار ميشود. مدت زمان براي سناتورها در مجلس سنا هشت سال است كه هر چهار سال يك بار در جريان انتخابات عمومي در يك دوره، يك سوم و در چهار سال بعد دو سوم آنها تغيير ميكنند. انتخابات شهرداريها و اعضاي شوراي شهر هر چهار سال و بهطور جداگانه و مستقيم برگزار ميشود. انتخاب رييسجمهور، فرمانداران و شهرداران مستقيم و از طريق كسب اكثريت (50 درصد بهعلاوه يك) است. تعداد اعضاي مجلس نمايندگان، مجالس قانونگذاري ايالتي و انجمنهاي شهري بر اساس سيستم نسبي به تناسب تعداد جمعيت هر ايالت نسبت به جمعيت كل كشور تعيين ميشود. وابستگي حزبي شرط اوليه نامزدي براي انتخابات است. احزاب سياسي به تناسب راي خود از كل آرا در مجلس نامزد معرفي ميكنند. در سال 2014، 32 حزب رسمي مشغول فعاليت بوده و هر حزب براي به رسميت شناخته شدن بايد 491950 امضا جمعآوري ميكرد.
شرايط نامزد شدن در انتخابات
داشتن مليت برزيلي، برخورداري كامل از حقوق سياسي، ساكن بودن در حوزه انتخاباتي، عضويت در يك حزب سياسي، حداقل سن براي نامزدهاي رياستجمهوري، معاون رييسجمهور و سناتورها، 35 سال و براي نامزدهاي مجلس نمايندگان، هم 35 سال و براي نمايندگان شوراي شهر 18 سال است. فقط كساني كه اصالتا برزيلي هستند ميتوانند نامزد رياستجمهوري شوند. بيسوادان و نظاميان فعال نميتوانند نامزد انتخابات باشند. نامزد انتخابات فرمانداري، شهرداري و رياستجمهوري نميتوانند بستگان نزديك دارندگان عناوين اين پستها باشند. وزرا و دبيران دولت در صورت استعفا از سمت خود ميتوانند نامزد انتخابات شوند. نامزدهاي انتخابات در جريان نشستهاي حزبي مشخص شده و از تاريخ 16 تيرماه (هفتم جولاي) سال انتخاباتي مهلت دارند تا نامزدي خود را ثبت و سيستم قضايي ملزم است تا 25 مرداد (16 آگوست) پذيرش نامزدها را اعلام و در صورت رد صلاحيت، آنها تا ماه سپتامبر مهلت خواهند داشت تا فرجام خواهي خود را نسبت به ثبت نامزدي ابراز كنند.
دستگاههاي برگزاركننده انتخابات
ديوان عالي انتخابات (TSE) مسووليت برگزاري، بررسي صلاحيت و رسيدگي به شكايات انتخابات را عهدهدار است. اين ديوان داراي هفت عضو اصلي و سه عضو علي البدل بوده و مدت عضويت اعضاي آن چهار سال است. دادگاه ويژه انتخابات هم كنترل احزاب، وضعيت مالي و تبليغاتي احزاب و نامزدها را عهدهدار است و ديوان منطقهاي انتخابات نيز واقع در هر ايالت، تنظيم مقررات انتخابات، رفراندوم و كليه امور مربوط به انتخابات را انجام ميدهد.
شيوه برگزاري انتخابات
سيستم رايگيري در برزيل تمام الكترونيكي و با استفاده از صندوقهاي الكترونيكي صورت ميپذيرد كه در آن هر نامزد با يك شماره انتخاباتي مشخص شده است. براساس اعلام مسوولان برزيلي اين روش يكي از موفقترين روشهاي رايگيري و شيوه منحصر به فرد در جهان به واسطه سرعت عمل در شمارش آراي ماخوذه و اعلام نتايج است و براي نخستين مرتبه اين روش در سال 1989 آزمايش شد. درسال 1996 نخستين بار يك سوم شعب رايگيري بر پايه استفاده از دستگاههاي الكترونيكي انجام شد و در سال 1998 به كارگيري دستگاههاي الكترونيكي بيشتر و در تمامي شهرهاي با جمعيت بيش از 200هزار نفر قرار داده شد (حدود دو سوم شعب). در سال 2000 رايگيري به شيوه الكترونيكي بهطور كامل مورد تاييد و تصويب ديوان عالي انتخابات قرار گرفت و انتخابات سال 2002 و پس از آن انتخابات تا هماكنون در سراسر برزيل با اين روش برگزار ميشود.
شروع انتخابات در هر دوره از ماه ژانويه يعني حدود 10ماه قبل از روز اخذ راي كليد ميخورد و از آن زمان تمامي نظرسنجيها و پژوهشهايي كه درخصوص انتخابات توسط هر مجموعهاي انجام ميگيرد بايد به اطلاع ديوان عالي انتخابات رسانده شود و در صورت تاييد ديوان عالي به لحاظ شيوه و صحت و سقم نتايج، اجازه انتشار داده شود. در اين دوره از 26201 كانديدا، 3780 نفر (5/14درصد) توسط ديوان عالي انتخابات رد صلاحيت شده بودند. پس از تاييد صلاحيت، 45 روز قبل از اخذ راي كليه شبكههاي دولتي، 50 دقيقه در روز برنامهها را قطع و به تبليغ كانديداها ميپردازند. امنيت انتخابات به عهده فدرال است كه شامل نيروهاي زميني، هوايي و دريايي ميشود. به ازاي هر 650 نفر رايدهنده يك شعبه رايگيري فعال است. تجهيزات اخذ راي چند ماه قبل از هر رايگيري با فراخوان ديوان عالي انتخابات در اختيار هكرها قرار ميگيرد و نتايج جهت بهبود سيستم استفاده ميشود. حداكثر تعداد رايدهنده در هر شعبه حدود 600 نفر است. با ايجاد تمهيدات لازم جهت كاهش مصرف برق، تجهيزات مربوطه از طريق باتري داخلي قادر به 12 ساعت كار است. در صندوق راي هر رايدهنده پس از ثبت شماره انتخاباتي خود توسط رييس شعبه امكان دسترسي و درج راي خود در صندوق الكترونيكي را پيدا ميكند. در هر شعبه رايگيري يك ميز انتخاباتي متشكل از چهار نفر يك رييس شعبه، دو دبير و يك عضو علي البدل تشكيل ميشود كه صلاحيت آنها توسط ديوان عالي انتخابات 60 روز قبل از انتخابات تاييد ميشود. وظيفه اصلي اعضاي ميز شعبه، ساماندهي رايگيري، دريافت آرا و ارسال آن به ديوان انتخابات است. در هر شعبه علاوه بر اينكه اسامي به صورت الكترونيكي در دستگاه وجود دارد به صورت يك دفترچه اسامي و تصوير كساني كه اجازه راي دادن دارند وجود داشته و شخص پس از راي دادن، رسيدي كه به صورت پرفراژ در مقابل اسم وي در كتابچه مذكور وجود دارد دريافت ميكند.
با وجود تجهيزات، تعرفه كاغذي نيز جهت جايگزيني روش مكانيزه به شكل سنتي چاپ ميشود و در اختيار مراكز قرار ميگيرد كه البته به ميزان كل آرا نيست و فقط در شرايط اضطراري و به ندرت استفاده ميشود (مثلا در اواسط روز اخذ راي، مسوولان انتخابات اظهار داشتند در كشور سه شعبه مجبور به استفاده از سيستم دستي شدهاند.)
شعب به صورت آنلاين متصل به هيچ شبكهاي نيستند و تخليه آرا پس از اتمام زمان رايگيري و با جداسازي حافظه دستگاه و انتقال آن به مراكزي كه به شبكه متصل هستند صورت ميپذيرد. پس از پايان رايگيري يك نسخه از نتايج آراي هر شعبه پرينت و در شعبه نصب ميشود.
احراز هويت به صورت ثبت نام قبل از انتخابات است كه براي هر شعبه حداكثر تا 600 نفر تخصيص داده شده و براي هر فرد معين ميشود كه فقط در آن شعبه مشخص شده ميتواند راي دهند و اين موضوع 45 روز قبل از انتخابات تكميل ميشود. رايگيري با كارت ملي، اثر انگشت (بيوتريك) و نهايتا ورود شماره داوطلبي هر نامزد در دستگاه اخذ راي الكترونيكي است (هيچگونه مهر و جوهر در اين فرآيند مورد استفاده قرار نميگيرد).
صندوقهاي الكترونيكي شعب اخذ راي به هيچ سامانه ارتباطي داخلي و اينترنتي متصل نيست و پس از پايان رايگيري مطابق صورتجلسه چاپ شده توسط دستگاه اخذ راي الكترونيكي، حافظه مخصوص از دستگاه جدا شده و به حدود 3000 مراكز تجميع ارسال ميشود. اين اطلاعات از حافظه مخصوص رمز شده به سايت مركزي ديوان عالي انتخابات ارسال و تجميع نهايي آرا در آنجا به عمل آمده و به صورت آنلاين در اختيار نمايندگان احزاب، سفراي كشورها و ساير مسوولان در سايت مركزي ارايه ميشود. هيچ سازماني بر اجراي وظايف ديوان عالي انتخابات نظارت ندارد و فقط ديوان عالي فدرال مسووليت تطبيق مصوبات با قانون اساسي را بر عهده دارد. هر حزب موظف است 30درصد از كانديداها را از زنان انتخاب كند. كليه دستگاههاي اخذ راي الكترونيكي 45 روز قبل از روز اخذ راي برنامهريزي و پلمب ميشود.