پرچم مردم بالا است
محسن آزموده
وضعيت جنگي، در همه جاي دنيا و در همه زمان‌ها، يكي از سخت‌ترين موقعيت‌هاي زندگي است و كسي انتظار ندارد كه واكنش همه مردم در چنين شرايطي متعادل و يكسان باشد. آدم‌ها توانايي‌ها، استعدادها، ظرفيت‌ها و خصائل و ويژگي‌هاي شخصيتي متفاوت و گوناگوني دارند و در مقابله با مصايب و دشواري‌ها، به شيوه‌هاي متفاوتي واكنش نشان مي‌دهند. اين مقدمه را نوشتم تا تاكيد كنم كه قصدم قهرمان‌سازي از گروهي يا تخفيف و تحقير گروهي ديگر نيست. اصولا ارزش و اهميت جامعه انساني به همين تنوع و تكثر است و به لحاظ اخلاقي هيچ كسي حق ندارد ديگري را به خاطر شكل و نوع واكنشش به يك مصيبت قضاوت و داوري كند. همچنين آنچه مي‌گويم، متكي بر مشاهدات و تجربيات خودم است و هيچ قصد تعميم يا كلي‌گويي ندارم. ديگران شايد مشاهدات و تجربيات متفاوتي داشته باشند. براساس آنچه ديدم و از ديگران شنيدم، واكنش مردم ايران در مقابل سختي‌ها و دشواري‌هاي جنگ اخير، انصافا خيلي خوب و احترام برانگيز بود. طبيعي است كه در چنين شرايطي آدم‌ها نگران باشند، هول بزنند، با هم تندي كنند، سودجويانه و منفعت‌طلبانه رفتار كنند، به فكر خودشان باشند و خلاصه حس نوع دوستي و دگردوستي‌شان ضعيف شود. اما تجربه‌هاي من نشان داد كه ايراني‌ها در اين چند روز خيلي خوب واكنش نشان دادند، نگران بودند، اما ديگري و ديگران را فراموش نكردند، به دست‌گيري و ياري يكديگر برخاستند، به هم كمك كردند، امكانات (ولو محدود)شان را با هم قسمت كردند و خلاصه از هموطنان خود با عزت و احترام ميزباني كردند و تا سر حد امكان اجازه ندادند كه آب دل‌شان تكان بخورد.
با اين حرف نمي‌خواهم بگويم كه ايراني‌ها استثنا هستند يا مردم در ساير ممالك چنين نيستند. مقايسه رفتارهاي اجتماعي مردم در جوامع مختلف، كار من نيست. با فرض خوش‌بيني به ذات و سرشت انسان، مي‌توان چنين گفت كه بالاخره در اكثر جمع‌هاي بشري، بيشينه آدم‌ها در سختي‌ها و دشواري‌ها به اصول اخلاقي پايبند مي‌مانند.
البته اين را هم مي‌دانم كه نوع واكنش افراد در جوامع مختلف به پيشينه و سابقه و وضعيت كنوني آنها باز مي‌گردد. اما در هر صورت، الان كاري به اين موضوع ندارم و حرف اصلي‌ام چيز ديگري است.
روي سخنم با همه كساني است كه بدبينانه از فروپاشي اجتماعي در ايران سخن مي‌گفتند و از اين حرف مي‌زدند كه سرمايه اجتماعي در ايران رو به افول گذاشته و در شرايط بحراني ممكن است مردم به يكديگر رحم نكنند. جنگ اخير بطلان اين سخن را آشكار كرد و نشان داد كه مردم در ايران اگر بهتر از ساير كشورها نباشند، بدتر از آنها هم نيستند و به رغم همه كاستي‌ها و كمبودهايي كه تجربه كرده‌اند و مي‌كنند، در مواقع دشوار و سختي، نه فقط پشت هم را خالي نمي‌كنند، بلكه به ياري هم مي‌شتابند و به شيوه‌اي اخلاقي و انساني رفتار مي‌كنند. كوتاه سخن اينكه پرچم مردم ايران بالاست و آنها كه تصميم‌گيرند، اگر به همين يك جمله دقت كنند، در آينده خيلي بهتر مي‌توانند عمل كنند. با اميد.