ماجراي جديد مهری طالبي دارستاني، عضو معزول ستاد امر به معروف و نهي از منكر درباره احضار و بستري شدن چيست؟
احضار، سكته، ابهام
سيما پروانه گهر
همهچيز از انتشار يك مطلب كوتاه از جانب محمدمنان رييسي در كانالش در شبكه ايتا شروع شد. وقتي ساعات پاياني روز دوشنبه 17 آذر نوشت كه مهری طالبي دارستاني عضو پيشين ستاد امر به معروف و نهي از منكر بعد از احضار به دادستاني در اثر فشار سكته كرده و در بيمارستان بستري است. رييسي در يادداشتي كه در كانال خود در پيامرسان ايتا منتشر كرده، نوشته است كه خانم طالبي دارستاني ساعتي بعد از احضار توسط دادسراي امنيت به دليل حضور و سخنراني در تجمع حجاب و عفاف و بازجويي بيادبانه توسط برخي نيروهاي امنيتي و قضايي دچار حمله شديد عصبي و سكته شده و اكنون در بيمارستان بستري است. او نوشت كه «در كمال تاسف و تحير مطلع شدم كه سركار خانم طالبي دارستاني (دختر شهيد دارستاني)، ساعتي بعد از احضار توسط دادسراي امنيت (به دليل حضور و سخنراني ايشان در تجمع حجاب و عفاف و بازجويي بيادبانه توسط برخي نيروهاي امنيتي و قضايي) دچار حمله شديد عصبي و سكته شدهاند و اكنون در بيمارستان بستري هستند. اينكه كار جريان نفوذ و نفاق در جمهوري اسلامي به جايي رسيده كه نيروهاي انقلابي و مطالبهگران منويات رهبري را اينچنين مورد هتاكي و بازجويي قرار ميدهند حقيقتا جاي تاسف دارد. در تمامي يادداشت كوتاه تلگرامي رييسي لحن عصباني او مشخص بود. به خصوص در پايان يادداشت كه پا را فراتر از هميشه گذاشته و نوشته بود: «به بدنه متدين و دلسوز نهادهاي امنيتي و قضايي توصيه ميكنم كه هرچه سريعتر تكليف خود با اين جريان نفاقي كه در نهادهايشان نفوذ كرده را مشخص كنند، وگرنه ديري نميپايد كه اين جريان فاسد، خود آنها را نيز ميبلعد! به اين جريان فاسد مثلا مدعي اسلام كه آبروي اسلام و جمهوري اسلامي را بردهاند هم عرض ميكنم كه خاك بر سرتان با اين نوع اسلامتان! اگر اسلام اين چيزي است كه شما مدعي آن هستيد پس من مسلمان نيستم!» محمد كرباسي، دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر استان قم نيز با تاييد اين خبر در شبكه اجتماعي ويراستي نوشت: مطلع شدم خانم دكتر طالبي دارستاني دچار حمله عصبي شده، شرايط وخيمي دارند و شديدا محتاج دعاي مومنين. در اين ايام متعلق به حضرت مادر، براي سلامتي عاجل ايشان دعا كنيم. اتهامات واهي و رفتارهاي خارج از چارچوب به ظاهر قانوني فلان نهاد، بالاخره كار خودش را كرد! ستاد امر به معروف با تمام ظرفيت پيگير است. آقايان! آيا واقعا در اين شرايط بغرنج اقتصادي و معيشتي كه عدهاي زالوصفت، معيشت مردم را گروگان گرفتهاند رسالت خود را به جاي تمركز بر مفسدان اقتصادي، برخورد با نيروهاي انقلابي و مطالبهگران حجاب ميدانيد؟! و آيا اوج بصيرت شما اين است كه در چنين شرايط بغرنجي، سنگها را ببنديد و سگها را رها كنيد؟!» محمدمنان رييسي اما به نوشتن يادداشت اكتفا نكرد و در جلسه علني روز گذشته مجلس نيز در تذكري موضوع را تكرار و انتقاد خود را بيان كرد.
ماجرا چه بود؟
از توضيح قوه قضاييه تا منبع آگاه تسنيم
بر اساس اظهارات حاميان طالبي دارستاني و كساني كه نسبت به احضار او انتقاد داشتند، در روزهاي اخير مهري طالبي دارستاني و روحالله مومن نسب، دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر به دادستاني تهران احضار شدند. مساله و دليل اصلي اين موضوع «حضور در تجمع حجاب» عنوان شده است. به نظر ميرسد ماجرا مربوط به تجمعاتي است كه در روزهاي پاياني سال گذشته در مقابل مجلس و برخي مكانهاي ديگر صورت گرفته بود. خبرگزاري تسنيم اما حوالي ظهر روز گذشته به اين خبر واكنش نشان داد و نوشت كه برخي اكانتهاي تویيتري طي ساعتهاي گذشته روايتي منتشر كردهاند مبني بر اينكه مهري طالبي دارستاني، كارمند سابق ستاد امر به معروف و نهي از منكر، در جلسه بازجويي دچار فشار عصبي شده و سكته كرده است. اين گزارش تاكيد كرد كه پيرو انتشار اين مطالب، يك منبع آگاه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاري تسنيم گفت كه خانم طالبي دارستاني و آقاي روحالله مومننسب، دبير ستاد امر به معروف و نهي از منكر استان تهران، اخيرا براي برخي توضيحات به دادسرا احضار شدهاند. منبع آگاهي كه تسنيم با آن گفتوگو داشته جزييات اين احضار را اينگونه شرح ميدهد: «آقاي مومننسب و خانم دارستاني در ابتدا با استنكاف از دستور مقام قضايي، از پذيرش احضار خودداري ميكردند اما نهايتا به دادسرا مراجعه كردهاند و درباره برخي موضوعات با آنها صحبت شده است، با اين حال آنچه به لحاظ مراجعه به بيمارستان براي خانم دارستاني رخ داده است، ارتباطي به زمان حضور ايشان در دادسرا ندارد و روايتهايي كه ميگويند ايشان در حين حضور در دادسرا دچار فشار عصبي و سكته شده است واقعيت ندارد.» اطلاعات تكميلي از منابع آگاه حاكي است؛ عليرغم ادعاي سكته خانم مهري طالبيدارستاني توسط برخي افراد در فضاي مجازي، ايشان و آقاي روحالله مومننسب به عنوان «مطلع» به دادسرا احضار شده بودند. پرسش و پاسخ با خانم دارستاني بهصورت عادي خاتمه ميپذيرد اما ايشان يك روز بعد از مراجعه به دادسرا، با پاي خود و شخصا به بيمارستان مراجعه ميكند. پزشك معالج، بعد از مداوا اعلام ميكند كه مشكل بخصوصي وجود ندارد و خانم دارستاني ميتواند به منزل برود، با اين حال بهدرخواست خود خانم دارستاني، بستري ايشان در بيمارستان صورت ميگيرد. به فاصله كمي قبل از انتشار اين گزارش در تسنيم، مركز رسانه قوه قضاييه نيز در اين زمينه با صدور متني اعلام كرد كه اين ماجرا صحت ندارد. علاوه بر اين قوه قضاييه در متن بيانيه خود از شكايت حراست دستگاهها از طالبيدارستاني نيز خبر داد و نوشت: «چندي پيش شكايتي از سوي حراست تعدادي از نهادها مطرح ميشود، پرونده با ورود به عدليه به يكي از ضابطان قضايي ارجاع ميشود و دستگاه نظارتي تحقيقات خود در اين زمينه را آغاز ميكند. با تكميل تحقيقات ابتدايي، ضابط نفراتي از جمله يكي از فعالان اجتماعي- سياسي را براي تحقيق به عنوان مطلع فراميخواند اما فرد مورد اشاره از حضور نزد ضابط سر باز ميزند. با همراهي بهعملآمده از سوي مقام قضايي تصميم بر اين ميشود ضابط پرونده تحقيقات خود را در ساختمان دادسرا انجام دهد و فرد يادشده به عنوان مطلع به دادسرا فراخوانده ميشود.» مركز رسانهاي قوه قضاييه تاكيد كرده است كه «با مراجعه اين فعال اجتماعي- سياسي براي انجام تحقيقات در تاريخ 16 آذر ماه كه اين روند نيز يكساعتوسي دقيقه بهطول ميانجامد، وي بلافاصله محل دادسرا را ترك كرده يك روز بعد با پاي خودش از منزل به بيمارستان مراجعه و اظهار ميكند مشكلات پزشكي دارد، ساعت 14: 11 روز دوشنبه 17 آذر ماه 1404 وي تحتنظر پزشكان قرار ميگيرد تا علائم وي بررسي شود و نتايج آزمايشها مشخص شوند. با گذشت ساعاتي از تحتنظر بودن وي پس از انجام معاينات و آزمايشهاي لازم پزشكي، پزشكان عنوان ميكنند وي مشكل باليني حادي ندارد و حتي در ادامه با انجام بررسيهاي تكميلي شامل بررسيهاي قلب و عروقي، مغز و اعصاب و... صحت موارد فوق تأييد گرديد. اين گزارش حاكي است مطالب عنوانشده در فضاي مجازي و از تريبون مجلس در مورد سكته فرد مورد اشاره صحت ندارد و با توجه به گزارشهاي تيم پزشكي اين فعال سياسي و اجتماعي سكته قلبي يا مغزي نداشته است و از نظر پزشكان پس از اخذ جواب آزمايشهاي تكميلي لازم بيمار ميتواند از بيمارستان مرخص گردد». مركز رسانهاي دستگاه قضا همچنين تاكيد كرده بود كه «خانم دارستاني با سلامت از دادسرا خارج شده است».
طالبي دارستاني كيست و درباره او چه ميدانيم؟
نخستينبار نام طالبي دارستاني در سال 1398 در شبكههاي اجتماعي مطرح شد. وقتي در آذرماه سال 1398 در يك رشته توييت با عنوان «ماهشهر بدون روتوش»، روايت خود از اتفاقات اين شهر در آبان۱۳۹۸ نوشته است؛ روايتي كه نويسنده ادعا ميكند به عنوان يك شاهد عيني آن را ديده و تنها به شنيدههايش اكتفا نكرده است. او رشته توييت خود را با اين جمله آغاز كرده است: «مطالبي را كه مينويسم، از شنيدههايم نيست، بلكه ديدههايم است از وقايع تلخ ماهشهر.» پيش از آن او در برنامههاي تلويزيوني و اينترنتي با موضوعات خانوادگي به عنوان پژوهشگر حوزه زنان و مدرس حوزه علميه حضور داشت. در سالهاي گذشته در برنامه ايرانبانو حاضر شد و در گفتوگوي ويديويي درباره زندگي خود به عنوان «فعال زنان و فعال اجتماعي» صحبت كرد. او در همين گفتوگو تاكيد ميكند كه پدرش در دهه 60 ترور شده و فرزند شهيد ترور است. در همين گفتوگو طالبيدارستاني ميگويد كه همسرش در برههاي در جنگ «دفاع از حرم» حضور داشته و خود او نيز در عرصه جنگ نرم فعال است. خبرگزاري برنا در گزارشي درباره «جلال طالبيدارستاني» نوشته است كه «شهيد جلال طالبي غيورمردي كه به خاطر شرافت و دفاع از ارزشها جانش را بر كف دستش گذاشت و در راه سربلندي و عزت ميهن و حفظ ارزشهاي انقلاب به شهادت رسيد». پايگاه خبري 8 دي نيز درباره جلال طالبيدارستاني نوشته است: «شهيد «جلال طالبيدارستاني» در جمعآوري اسناد و مدارك مهم درباره برخي افسران خائن وابسته به ساواك كوشش زيادي كرد و در اين خصوص بارها به خدمت شهيد مظلوم بهشتي رسيد. شهيد جلال طالبي در خنثيسازي كودتاي نوژه نقش فعالي داشت و همچنين قاتلين جوانان سرداب خاني ييلاق دارستان رودبار و شهيد نواب صفوي، تيمسار شهنام و سرهنگ اعتمادي را به كمك دوستانش دستگير كرد و سرانجام در يك ماموريت پرخطر در تاريخ ۱۳ مهر ماه سال ۶۱ به درجه رفيع شهادت نائل شد.» طالبيدارستاني در سالهاي پاياني دهه 90 به عنوان مسوول ميز زن و خانواده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تهران فعاليت داشته است. طي سالهاي اخير نيز او در شبكه ايكس يا همان توييتر سابق حضور داشت. محتواي مطالب منتشر شده در حساب كاربري او نشان ميدهد كه به سعيد جليلي راي داده و حامي او است. علاوه بر اين سابقه حضورش در وزارت كار در دوران وزارت حجت عبدالملكي و نحوه انتشار مطالب درباره او مشخص ميكند كه از نيروهاي نزديك به وزير دولت سيزدهم است. طالبيدارستاني در دوران حجت عبدالملكي در وزارت كار سمت و پست و به عنوان مديركل بازرسي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي فعاليت داشت. طالبيدارستاني در بهمن سال 1400 در پيام توييتري با انتشار تصاوير حجت عبدالملكي روز مرد را تبريك گفت كه اين مساله با واكنش رسانهها نيز همراه شد. او مهرماه سال گذشته از اين سمت كنار رفت. برخي رسانهها اين جابهجايي را «كنار رفتن» و برخي «بركناري» خواندند. بر اساس مطالب منتشر شده در حساب كاربري توييتر او، در ارديبهشت سال 1399 تجمعي در مقابل ساختمان قوه قضاييه برگزار شده است. طالبيدارستاني با انتشار تصاويري از اين تجمع نوشته است: «دست به دامن تنها مرجع رسيدگي به تخلفات كه با رسيدگي به مفاسد اقتصادي دلمان را گرم كرد و چشم اميدمان را اشكبار. سردار امشب شكايت ميبرم به حضرت حيدر از انحرافات فرهنگي مسوول ساخته از فضاي مجازي افسارگسيخته، از محيطهاي مثلا فرهنگي مثل تئاتر و سينما، از نشر و پخش كتب مستهجن، از صدا و سيمايي كه الگو ساخته از مظاهر فساد، از مدارس و مهدهايي كه... از وقاحت دنبالهدار مسوولان». شهيندخت مولاوردي تصاويري به مناسبت روز خانواده منتشر كرده بود كه برخي كاربران فضاي مجازي محتواي آن را تبليغ همجنسگرايي ميخواندند. اين تحصن در چند روز برگزار شد و طالبيدارستاني با هشتگ «محاكمه مولاوردي» پيگير موضوع بود. همچنين در آذرماه سال 1397 در گفتوگويي با پايگاه خبري سديد تاكيد كرد كه «اصرار براي آموزشهاي جنسي فراگير با هدف قبحزدايي از روابط نامشروع انجام ميشود». او همچنين در اين گفتوگو ميگويد: «برخي به بهانه مبارزه با ايدز به دنبال قبحزدايي از عمل غيراخلاقي و قبيح زنا و اشاعه فحشا هستند. همين ديدگاه در مورد اعتياد نيز با انگزدايي در پي رفع ايدز بود. حرفهايي كه امروز مبني بر تابوشكني و انگزدايي از تنفروشان مطرح ميشود، زماني براي انگزدايي از معتادان مطرح بود و گفته ميشد معتاد صرفا بيمار است نه مجرم.» طالبيدارستاني در آبان سال 1400 در برنامه چراغ، از گروه اجتماعي شبكه 5 سيما به عنوان بانوي فعال و مددكار اجتماعي، كارشناس حوزه زنان و دانشجوي دكتراي مطالعات زنان، يكي از بانوان فعال جهادي و همچنين از فعالان حوزه فضاي مجازي، حاضر شده و در اين برنامه در ريشهيابي از عوامل وضعيت فعلي حجاب در جامعه با اشاره به نقش آحاد مردم اعم از مسوولان و متوليان فرهنگي، حوزه و روحانيت و متدينين جامعه در تامين سلامت رواني و امنيت افراد جامعه گفت كه «صرفنظر از نقش مسوولان كوتاهي و بيتفاوتي خود افراد نسبت به يكديگر اعم از اعضاي خانواده يا همنوعان خود، آسيبهاي جبرانناپذيري به ساختار خانواده و اجتماع وارد ميسازد. حوزه و روحانيت يا ديگر مسوولان نيز بايد بستر فرهنگسازي را به سمتي ببرند كه آحاد مردم در تمامي عرصهها قانونمدارانه عمل كنند.» با اين حال او نخستينبار در زماني كه عضو ستاد امر به معروف بود با طرح ايده كلينيك ترك بيحجابي بر سر زبانها افتاد. آبان سال گذشته او خبر از راهاندازي اين كلينيك داد. انگيزه راهاندازي اين كلينيك مشخص نبود و نيست با اين وجود به گفته طالبيدارستاني اين تصميم بر اساس «مراجعات مكرر صورت پذيرفته به ستاد امر به معروف و نهي از منكر استان تهران از سوي خانوادهها و بانوان و دختران تهراني مبني بر وجود فشارهاي محيطي و ساير عوامل كه منجر به اجبار انتخاب پوشش خارج از حدود حجاب شرعي شده» اتخاذ شد. به بيان روشنتر و بر اساس گفتههاي اين مقام مسوول در ستاد امر به معروف و نهي از منكر، گروهي از زنان به ستاد امر به معروف مراجعه و اذعان كردهاند كه براي بيحجاب شدن تحت فشار هستند. طالبيدارستاني با طرح اين موضوع گفته بود كه پس از بررسيهاي تخصصي و جلسات كارشناسي به عمل آمده تصميم بر آن شد كه اولين كلينيك تخصصي مشاوره و حمايت از بازگشت به حجاب با عنوان «كلينيك ترك بيحجابي» در تهران راهاندازي شود. اين كلينيك البته هرگز راهاندازي نشد و عليرغم دفاع برخي از اعضاي ديگر اين ستاد از اين ايده با خروج طالبيدارستاني از اين ستاد بعد از ادبيات عجيبش خطاب به رييس دولت چهاردهم پرونده اين كلينيك در ظاهر فعلا بسته شده است. با اين حال طالبي دارستاني خارج از ستاد امر به معروف فعاليتهاي خود را ادامه داد. در تجمعات حجاب و مخالفت با رفع فيلتر حاضر و فعال بود و در روزهاي اخير نيز نقش مهمي در هدايت گروهي داشت كه به انتشار عكسي از شهيد نيلوفر قلعهوند از شهداي حمله اسراييل به ايران در نشريه دفتر حفظ و نشر آثار رهبري اعتراض داشتند.
واكنشها به ماجرا؛ از انتقاد از قبيلهگرايي تا تاكيد دوباره منان رييسي بر صحت ماجرا
احمد زيدآبادي، فعال سياسي اصلاحطلب به اين رويه منتقدان احضار طالبي دارستاني واكنش نشان داده و در يادداشت كوتاهي اين رفتار را «قبيلهگرايي» توصيف كرده و نوشته است: « نماينده قم از سكته مهري طالبيدارستاني در زير بازجويي خبر داده و قوه قضاييه آن را تكذيب كرده است. در حال حاضر دليل موجهي وجود ندارد كه ادعاي هر كدام از آنها را باور كنيم، چون هم نماينده قم منبع صادقي نيست و هم بدرفتاري در حين برخي بازجوييها جاي انكار ندارد! آنچه اما بايد آن را سخت باور كنيم نوعي قبيلهگرايي مشمئزكننده در دفاع از حقوق قانوني شهروندان در بين جريانهاي سياسي است! ظاهرا هر جرياني فقط در صورتي نسبت به رعايت قانون و حقوق شهروندي واكنش و حساسيت نشان ميدهد كه نقض آن دامن يكي از اعضاي قوم و قبيله سياسي خودشان را بگيرد! در مقابل، هر بلايي سر شهروندان «ديگر» بيايد يا برايشان عليالسويه يا مصداق «برخورد ضروري و قاطع» است! كساني كه از رها كردن مهار شتر حمايت ميكنند بايد به ياد داشته باشند كه روزي درِ خانه خودشان هم زانو خواهد زد!» روزنامه فرهيختگان نيز در مطلبي نوشت كه يكي از نمايندگان مجلس در نطق امروز خود گفته كه خانم طالبيدارستاني را احضار كردهاند. منان رييسي در ادامه سخنان خود مدعي شده كه وي «بهصورت ناپسند مورد بازجويي» قرار گرفته، بهطوري كه «چند ساعت بعد دچار سكته» شده است. پيگيري خبرنگار فرهيختگان اما حاكي است كه واقعيت ماجرا آنطور كه گفته شده نيست و ابعاد ديگري نيز دارد. طبق اطلاع فرهيختگان خانم طالبيدارستاني يك روز بعد از مراجعه به قوه قضاييه و با پاي خودش به بيمارستان مراجعه كرده است. پزشك معالج هم بعد از معاينه اذعان كرده كه مشكل خاصي وجود ندارد با اين حال دارستاني با اصرار خودش در بيمارستان بستري شده است. محمد منان رييسي ساعتي بعد از انتشار اين گزارش كماكان بر اظهارات قبلي خود تاكيد كرد و نوشت كه دوباره جويا شده و جزييات اعلام شدهاش صحت دارد. او با كنايه به روزنامه فرهيختگان مدعي شد كه روايت آنها ناشي از اين است كه اين روزنامه خود را وامدار علي انصاري و عباس آخوندي ميداند. ديگر حاميان اين طيف نيز كماكان بر تكرار روايت خود تاكيد دارند.