ديكته ننوشته سرمايه‌گذاري خارجي در ايران
غلامرضا كاتب٭
بعد از لغو تحريم‌ها بخشي از اميدواري بخش خصوصي و فعالان اقتصادي كشور اين است كه تا چه اندازه مي‌توانند روي سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك خارجي‌ها حساب كنند. به هر حال به‌دليل مشكلاتي كه اقتصاد ما با آن درگير بوده است، برخي سرمايه‌گذاري خارجي در كشور را نفس جديدي در كالبد اقتصادي مي‌دانند كه مي‌تواند مشكلات خود را رفع كند.
مسائلي كه در مورد احتمالات سرمايه‌گذاري مشترك اقتصادي با خارجي‌ها در ايران مطرح شدند، نكات مهمي هستند. البته اين نكات چون هنوز تجربه نشده‌اند، صرفا روي كاغذ درست به‌نظر مي‌رسند. اما با توجه به آنكه ما بايد به اقتصاد رويكرد اقتصاد مقاومتي را داشته باشيم، مسائل بايد از اين زاويه مورد تجزيه و تحليل قرار بگيرند. رويكرد اقتصاد مقاومتي به ما مي‌گويد كه سرمايه‌گذاري‌ها عمدتا بايد در بخش توليد باشد به نحوي كه علاوه بر اينكه اشتغال را بالا مي‌برد و نياز داخلي را برطرف مي‌كند، بايد با افزايش صادرات هم رو به‌رو شويم. اين نگرشي است كه مقام معظم رهبري به ما داده است و وراي اينكه اجراي منويات ايشان واجب است، از نقطه نظر اقتصادي هم اين رهنمودها مثبت هستند زيرا درواقع ما راهي جز اين نگرش نداريم كه سرمايه‌گذاران را وادار كنيم در حوزه‌هايي كه امكان صادرات و افزايش اشتغال وجود دارد، سرمايه‌گذاري كنند. اين مساله قبلا هم تجربه شده است و در عمل ديديم اگر سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي توليدي نباشد، رشدهاي حبابي شكل مي‌گيرد و علاوه بر آن با كاهش اشتغال معضلات اجتماعي بسياري گريبان كشور را مي‌گيرد. به همين خاطر اگر بتوان سرمايه‌گذاري‌هاي احتمالي آتي را در بخش توليد متمركز كنيم، علاوه بر اينكه توليد ناخالص داخلي افزايش پيدا مي‌كند، مي‌توانيم بيكاري را كاهش دهيم و ارزآوري كشور از طريق صادرات را هم بالا ببريم به ويژه در شرايط كنوني كه قيمت نفت كاهش چشمگيري داشته است.
از طرف ديگر اين مساله در شرايط پسا تحريم، اهميت ويژه‌اي پيدا مي‌كند كه نبايد كشور خود را جولان‌گاه كالاهاي مصرفي و وارداتي كنيم. اتفاقي كه هر گاه در اقتصاد ما رخ داد، كشور را با مشكلات متعددي از ركود تا تورم دست به گريبان كرد اما در شرايطي كه تحريم‌ها لغو مي‌شوند، اين روش آثار به مراتب زيان‌بارتري را وارد مي‌كند. درنتيجه لازم است كه همگان به اين مساله توجه جدي داشته باشند. به همين خاطر همان‌طور كه رهبري در برنامه اقتصاد مقاومتي و مشاور اقتصادي رييس‌جمهوري تصريح كردند بايد دست به توليد كالاهايي بزنيم كه امكان صادرات آنها وجود داشته باشد. اين كار يكي از مهم‌ترين كارهايي است كه مي‌تواند روند توسعه را در كشور تسريع كند. اگر قرار باشد به روند مديريت اقتصاد كشور در دهه گذشته انتقادي وارد كرد، بيش از همه، بايد گفت آن‌طور كه گفته شد به سرمايه‌گذاري و افزايش توليد توجه نشد.
همچنين برخي مطرح مي‌كنند كه سرمايه‌گذاري در ايران تا چه اندازه مي‌تواند براي سرمايه‌گذاران خارجي جذابيت داشته باشد. آن‌طور كه تاكنون مشاهده شده، كشور ما جذابيت‌هاي بسياري براي خارجي‌ها دارد و به موازات آنكه تحريم‌ها لغو شود و پنجره‌هاي اقتصاد كشور رو به جهان باز شود، با توجه به اينكه اقتصاد ايران بكر است، جذابيت‌هاي كافي براي سرمايه‌گذاران خارجي وجود خواهد داشت.
٭سخنگوي كميسيون برنامه و بودجه مجلس