اميرعلي ابوالفتح در گفت‌وگو با «اعتماد»:
نتانياهو به دنبال تشديد فشارهاي امريكا بر ايران است
اميرعلي ابوالفتح در گفت‌وگو با «اعتماد» معتقد است سفر نتانياهو به واشنگتن و ديدار وي با اوباما، تلاشي براي كاهش شكاف‌ها و رفع اختلافات ايجاد شده در حين مذاكرات هسته‌اي و گرفتن امتيازات بيشتر است و او تلاش مي‌كند امريكا را براي تشديد فشارها عليه ايران راضي كند. مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با اميرعلي ابوالفتح، كارشناس مسائل امريكا در ادامه مي‌آيد.
مناسبات واشنگتن و تل‌آويو پس از دستيابي به برجام چگونه بوده است؟
شاهد بوديم كه رژيم اسراييل و شخص بنيامين نتانياهو در ايام مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 و قبل از دستيابي به برجام، تمام راهكارها و اقداماتي كه متصور مي‌شد مي‌تواند مانع از به نتيجه رساندن مذاكرات و دستيابي به توافق شود را انجام دادند و در اين راستا، نتانياهو به دعوت حزب رقيب اوباما يعني حزب جمهوريخواه و برخلاف نظر دولت واشنگتن به امريكا آمد و در كنگره حاضر شد و به صريح‌ترين شكل ممكن با روند مذاكرات مخالفت كرد و توافق احتمالي را بدترين توافق ممكن دانست و مدعي شد كه دولت اوباما توجهي به اسراييل ندارد. در همين باره نيز هيچ ديدار رسمي ميان او و مقامات ارشد دولت امريكا صورت نگرفت و حتي شاهد بوديم كه اوباما بيان كرد تا دستيابي به توافق با نتانياهو ديدار نمي‌كند. پس از دستيابي به توافق هسته‌اي نيز شاهد بوديم كه نتانياهو و مقامات رژيم صهيونيستي بار ديگر با برجام مخالفت كردند و لابي‌هاي حامي اسراييل در امريكا هم ميدان‌دار رد توافق شدند و تلاش‌هاي بسياري در صحنه سياسي امريكا براي رد برجام انجام دادند و حتي اخباري نيز منتشر شد مبني بر اينكه اين گروه‌ها 25 ميليون دلار براي رد توافق خرج كرده‌اند كه سرانجام به خواست‌شان دست نيافتند. در اين مدت هم آن مخالفت‌ها و سنگ‌اندازي‌ها چنان افزايش يافته بود كه بسياري از تحليلگران بيان كردند كه توافق هسته‌اي موجب ايجاد شكاف ميان اين دو متحد استراتژيك شده است. دستيابي به توافق و عدم رد برجام در كنگره هم ضربه‌اي بد به جايگاه اسراييل در سياست خارجي امريكا و نقش اثرگذار لابي‌هاي حامي آن وارد كرد و به همين خاطر بسياري از استراتژيست‌ها و سياستمداران اسراييلي گفتند كه ادامه اصرار شخص نتانياهو در مخالفت با برجام كه در تضاد با نظر دولت اوباما است، مي‌تواند موجب بدتر شدن روابط واشنگتن و تل‌آويو و افزايش شكاف‌ها شود. به همين دليل و افزايش تنش‌ها شاهد بوديم رژيم صهيونيستي نيز به سرعت تغيير مواضعي 180 درجه‌اي داد و نتانياهو بيان كرد اسراييل توجه خويش را متمركز بر اجراي برجام از سوي ايران كرده و در كنار امريكا است تا بر توافق نظارت كند. اين تغيير مواضع هم توانسته موجب شود كه تا حدودي تنش‌ها و شكاف‌ها ميان تل‌آويو و واشنگتن كاهش يابد و امريكا و اسراييل به سمت بهبود روابط حركت كنند. از سوي ديگر هم دولت امريكا براي آرام كردن منتقدان گفته است براي حفظ توازن در خاورميانه تلاش‌هايش را بيش از پيش مي‌كند و كمك‌هاي خود را چه از نظر مالي و چه از نظر تسليحاتي افزايش مي‌دهد كه اين مساله مورد استقبال رژيم صهيونيستي هم قرار گرفته است. مي‌توان اين سفر را هم تلاشي از سوي نتانياهو براي كاهش شكاف‌ها و رفع اختلافات ايجاد شده در حين مذاكرات هسته‌اي و گرفتن امتيازات بيشتر دانست.
گفته مي‌شود كه اجراي برجام يكي از موضوعات اصلي گفت‌وگوي نتانياهو و اوباما خواهد بود. اسراييل در اين باره چه مسائلي را مدنظر خويش دارد؟
من بعيد مي‌دانم كه اسراييل مساله‌اي بيش از برجام در توافق ميان ايران و گروه 1+5 مطرح كند زيرا دولت دموكرات اوباما اصرار بسياري دارد تا بند به بند برجام اجرايي شود. يعني نمي‌توان متصور بود كه امريكا پس از دو سال مذاكرات سخت و فشرده بخواهد و بگذارد تا اخلالي در روند اجراي آن ايجاد شود چراكه براي‌شان نتيجه‌اي هم ندارد زيرا آنها مدعي هستند كه چهار راه دستيابي ايران به بمب هسته‌اي را بسته‌اند و اوباما از توافق به عنوان يك دستاورد و ميراث براي خود نام برده است. با اين حال، اسراييل همچنان مدعي است كه ايران ممكن است تحت لواي توافق هسته‌اي بخواهد به صورت مخفي به دنبال دستيابي و ساخت بمب هسته‌اي باشد و براي همين هم‌اينك بحث تشديد نظارت‌ها از سوي امريكا را مطرح مي‌كند. از سوي ديگر، آنها تلاش مي‌كنند تا فشارهاي جديدي از سوي امريكا در خصوص مسائل منطقه‌اي ايران ايجاد كنند.
پاسخ امريكا به مسائل چيست؟
توافق هسته‌اي صورت گرفته است و نمي‌توان‌بندي از آن را كاهش يا افزايش داد. من فكر نمي‌كنم اوباما و دولت دموكرات وي مساله‌اي كه موجب در خطر افتادن توافق هسته‌اي شود را بپذيرد زيرا از يك‌سو، برجام يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي دولت اوباما است و از طرفي، توافق هسته‌اي با ايران يكي از برگه‌هاي شانس و موفقيت حزب وي در انتخابات بعدي 2016 است و به همين خاطر اوباما درخواست‌هاي نامعقول اسراييل عليه توافق براي اجراي برجام را نمي‌پذيرد.
در زمان پيش‌رو، اين احتمال وجود دارد تا رژيم اسراييل بخواهد بازي جديدي عليه ايران براي برهم خوردن برجام طراحي كند؟
احتمال هر چيزي وجود دارد. با اين حال، تعهدات طرفين تا هشت سال آينده مشخص است يعني ايران بايد يكسري محدوديت‌ها را اجرا كرده و آژانس نيز به اين پروسه نظارت كند و طرف مقابل نيز به رفع تحريم‌ها متعهد است. البته پس از هشت سال ايران بايد پروتكل الحاقي را در مجلس خود به صورت دايمي بپذيرد و كنگره امريكا نيز بايد تحريم‌هاي خود عليه ايران را پايان داده و لغو كند. شايد در آن مقطع و زمان، لابي‌هاي حامي اسراييل تلاش‌هاي‌شان را بيش از پيش كنند و در اين مدت هم قابل انتظار است كه آنان همچنان به تبليغات ايران‌هراسانه خويش عليه ايران ادامه بدهند. از سوي ديگر، رژيم اسراييل تلاش دارد تا فارغ از مسائل هسته‌اي، فشارهاي جديدي را عليه ايران در خصوص آرمان فلسطين، حمايت تهران از دولت سوريه، تقويت محور مقاومت، حقوق بشر و... سامان دهد.
آيا با اجراي موفقيت‌آميز برجام و همچنين اجراي طرح انتقال به شرق امريكا، مي‌توان منتظر كاهش مناسبات واشنگتن و تل‌آويو باشيم؟
با توجه به وضعيت كنوني خاورميانه، من فكر نمي‌كنم شاهد كاهش مناسبات ميان اسراييل و امريكا باشيم. به عبارت ديگر، زماني امريكا طرح انتقال به شرق را اجرا خواهد كرد كه تنش‌ها در خاورميانه كاهش يابد، در حالي كه وجود رقابت‌هاي منطقه‌اي، وجود گروه‌هاي تروريستي و وضعيت كنوني سوريه، عراق و يمن اجراي آن را به تاخير انداخته است. اجراي طرح انتقال به شرق به معناي بي‌اهميت شدن خاورميانه براي امريكا نيست. از سوي ديگر، لابي‌ها و گروه‌هاي اسراييلي نفوذ بسياري در امريكا دارند كه اين كار را بعيد مي‌كند. با اين حال، در صورتي كه دولت اسراييل بخواهد برخلاف دولت دموكرات اوباما در روند اجراي برجام اخلالي ايجاد كند، شايد شاهد افزايش تنش‌ها ميان تل‌آويو و واشنگتن باشيم.