موضوع كنار هم بودن پول و كتاب
ابراهيم عمران
از بس كه در كارها «دقيقه» آخري هستيم و اصولا هيچ برنامهريزي خاصي از قبل براي برخي كارهاي زير بنايي و اصولي و تاثيرگذار در زندگي روزمره نداريم؛ هر چه را در لحظه به ذهن ميرسد و خطور ميكند به عنوان راهكار بيان ميكنيم تا شايد علاج مشكلي باشد!
حال چه شد كه اين گونه اين يادداشت كوتاه آغاز شد؟ در فقره هديه دادن كتاب در نوروز به جاي اسكناسهاي تا نخورده مادربزرگ، كمي تقابل مادي و معنوي در نگره هديهدهندگان و هديه گيران به وجود خواهد آمد. چه در جامعهاي زيست ميكنيم كه براي بيشتر افراد آن، پول از هر چيز ديگر مقرون به صرفهتر است و گريزي از اين عادت قديمي و كهنه نيست و شايد در همه عالم هم اين گونه باشد؛ با شدت و حدت فرهنگي خاص آن نواحي. وقتي صحبت از هديه و عيدي دادن است به طريق اولي كه البته اين طريق اولي متاسفانه در اين جغرافيا به اشتباه جا افتاده، پول حرف اول را ميزند و بسيار كم ديده شده كه غير پول، حال هر چه كه بوده به اندازه اين «مسكوك» دوستداشتني باشد! هر چند نياز به شرح اضافه نيست كه بستر اقتصادي نامناسب سبب ساز چنين نگرشي شده كه در بحث هديه دادن فقط انگاره مادي، پيشتاز است. ولي ميتوان با كمي چپ و راست زدن و با اندكي گشادهدستي، دوستان فرهيخته و داراي ايده و نظر كه بحث عيدي كتاب را مطرح كردند؛ با نگرشي بهتر به اين مهم دست يازند. به اين صورت كه با كمي شرح و توضيح اضافه به هديهگيرنده، بفهمانند پول و كتاب را باهم عيدي ميدهند و اين بحث را به گونهاي مطرح كنند كه خللي در بحث اصليشان كه همانا ترويج كتاب خواني است به وجود نيايد، كه ابرو درست نكرده، چشم كور نشود ! به عينه شاهد بودم در بحثي كه فرزندان خانوادهاي ميگفتند: يعني قرار نيست امسال فاميل به ما پول بدهند؟ چون اعضاي اين خانواده تصميم گرفته بودند در طرح عيدي كتاب شركت كنند و به اندازه فاميل هم كتاب تهيه كرده بودند. به واقع بسيار سخت است نهادينه كردن كارهايي از اين دست در كشورمان. و زمينهسازي و توجيهپذيري خاص خويش را ميطلبد. و هر چند اين دوستي «پول و فرهنگ» درهر كاري بيشتر باشد، به موفقيت نايلتر است. بپذيريم كه پول در اينجا عنصر تعيينكنندهاي است و تعارفات مرسوم را دراين باب كه فرهنگ بر ماديات برتري دارد و ما چنين هستيم و چنان، اگر كنار بگذاريم شايد بتوانيم در اين طرح نوي عيدي كتاب به پيروزي برسيم، البته در درازمدت.