باراك اوباما از تداوم تحريم‌هاي روسيه در نشست ناتو خبر داد
تهديد مسكو از ورشو
ورشو به ميعادگاه باراك اوباما، رييس‌جمهور ايالات متحده و رهبران كشورهاي اروپايي وساير اعضاي ناتو بدل شد؛ محلي براي نشست دو روزه اعضاي سازمان معاهده آتلانتيك شمالي موسوم به ناتو. اتحادي نظامي ميان 28 عضو در جهاني كه هر روز ناامن‌تر از ديروز مي‌شود. اگر تا دو سال پيش دستورالعمل‌هاي اين نشست مشخص و بيشتر نمادين بود اين‌بار رهبران امريكا و اروپا با چند پرونده قطور روي ميز دور هم جمع شده‌اند: رفتارهاي تند و تيز روسيه، پررنگ شدن تهديدهاي تروريستي و موج مهاجرت‌ها كه نه تنها آرام نمي‌گيرد كه هر روز تند و تيزتر هم مي‌شود. جدا از تمام اين مسائل سايه خروج انگليس از اتحاديه اروپا از همه سنگين‌تر است و البته سوژه‌اي است كه بيشتر در پشت درهاي بسته و زمزمه‌هاي متحدان قديمي با هم در خصوص آن ابراز نگراني خواهد شد. ديروز براي نخستين‌بار در دو هفته گذشته كه نتيجه رفراندوم انگليس اتحاديه اروپا را شوكه كرده است، باراك اوباما با رهبران كشورهاي اروپايي از جمله ديويد كامرون روبه رو شده است. كاخ سفيد به‌شدت نگران تاثيرات اين جدايي بر همكاري‌هاي امنيتي و نظامي امريكا با سنتي‌ترين متحد خود است. نخستين ديدار باراك اوباما در پايتخت لهستان با رهبران اتحاديه اروپا خواهد بود. بن رودرز، مشاور امنيت ملي كاخ سفيد به وال استريت ژورنال گفته است كه در ديدار اوباما با رهبران اتحاديه اروپا در خصوص ادامه همكاري‌هاي امريكا با اتحاديه اروپا در سطح كلان با وجود غيبت بريتانيا در اتحاديه بحث و تبادل نظر خواهد شد. رودز مي‌گويد كه برگزاري نشست ناتو بهترين فرصت است كه مي‌تواند به دو طرف مجال اين گفت‌وگو پس از خروج بريتانيا از اتحاديه را بدهد. امريكا همچنين به دنبال تقويت همكاري‌هاي همه‌جانبه ناتو با اتحاديه اروپا است كه در سايه آن دو نهاد رسمي نشست‌هاي مشورتي و تصميم‌گيري منظم و طبق برنامه‌اي را پيش ببرند. هدف از پيشبرد اين طرح نيز اين است كه در غيبت بريتانيا در اتحاديه اروپا، امريكا بتواند تا حدودي نقش رهبري را برعهده بگيرد. پس از ديدار اوباما با رهبران اتحاديه اروپا در حاشيه ناتو هم ديدارهاي دوجانبه‌اي ميان رهبران 28 كشور حاضر صورت خواهد گرفت.
تصميم‌گيري با نگاه به روسيه
گفته مي‌شود كه سوژه اصلي نشست ناتو در روز شنبه (امروز) بحث روسيه و حاشيه‌هاي آن از جمله پرونده اوكراين خواهد بود. در نشستي كه با موضوع اوكراين برگزار خواهد شد اوباما، رييس‌جمهور اوكراين و رهبران بريتانيا، آلمان، فرانسه و ايتاليا حضور خواهند داشت. همزمان با حضور اوباما در ورشو، مقاله‌اي از وي در روزنامه انگليسي «فايننشال‌تايمز» منتشر شد كه در آن رييس‌جمهور امريكا از رهبران ناتو خواست تا محكم مقابل روسيه به دليل آنچه تصرف «كريمه» خواند، ايستادگي كنند. وي در ادامه افزود كه غرب بايد از طريق حفظ تحريم‌هاي مسكو تا زماني‌كه به توافق آتش‌بس عمل كند، به اوكراين در دفاع از حاكميت و تماميت ارضي كمك كند.
اين اظهارات تند و تيز اوباما در خصوص روسيه در حالي ايراد شده است كه «فرانك والتر اشتاين‌ماير» وزير خارجه آلمان در خصوص تنش ميان كشورهاي عضو ناتو با روسيه هشدار داده است. وي به صراحت تاكيد كرد كه نبايد به سمت جنگ جديدي با روسيه روي بياوريم. وي در اين مورد به روزنامه آلماني «مورگن‌پست» گفت: «اين موضوع كه پس از دو سال و نيم بايد بار ديگر امنيت در اروپا تامين شود، موضوعي است كه بايد هدف مشتركي براي همه ما باشد و نبايد به سمت جنگ جديدي روي بياوريم. «ينتس استولتنبرگ» دبيركل سازمان ناتو هم پيش از اين گفته بود كه اين سازمان در جست‌وجوي تقابل با روسيه نيست.
از سوي ديگر«ديويد كامرون» نخست‌وزير انگليس در سخنراني خود در اجلاس ناتو در ورشو اعلام كرد: لندن 500 نظامي به استوني و 150 نظامي به لهستان اعزام خواهد كرد. اين استقرار، بخشي از تعهد ناتو است كه پس از الحاق كريمه به روسيه پس از تحولات و ناآرامي‌هاي اوكراين در سال 2014 ميلادي وعده آن داده شده بود. دبيركل ناتو نيز چندي پيش اعلام كرد كه چهار گردان جديد از نيروهاي ناتو قرار است در كشورهاي شرق اروپا مستقر شوند. استوني، ليتواني، لتوني و لهستان خواستار حضور دايم ناتو شده‌اند و ادعا مي‌كنند كه روسيه به دنبال سرنگوني دولت‌هاي نزديك به غرب در اين كشورها از طرق متفاوت از جمله حمله‌هاي سايبري و تحريك جمعيت مدافع روسيه در اين كشورها است. اما كرملين اين ادعا را رد كرده و اعلام كرده است كه ناتو با انتقال مرزهايش حتي به نزديك‌تر از قلمرو شوروي سابق، نقش مهاجم را ايفا مي‌كند. با وجود موضع‌گيري‌هاي تند و تيز اعضاي ناتو پيش از اين گردهمايي در ورشو، ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه موضع‌گيري كرده و ژست‌هاي سياسي گرفته بود كه از سوي تحليل گران به تلاش براي كاهش تنش تعبير شد. البته در برابر استقرار نيروهاي ناتو در كشورهاي شرق اروپا، مسكو نيز اعلام كرده است كه قصد دارد موشك‌هاي با قابليت حمل كلاهك هسته‌اي خود را در كالينگراد مستقر كند. پوتين پيش از اين موافقت خود را با برگزاري دومين نشست روسيه و ناتو در هفته آتي اعلام كرده بود. اين نشست دومين نشست از اين جنس خواهد بود كه انتظار مي‌رود در نتيجه آن بخش‌هايي از اختلاف‌هاي ميداني دو طرف حل و فصل شود. ولاديمير پوتين و باراك اوباما در اقدامي نادر در دو سال گذشته پيش از برگزاري اين نشست ناتو در ورشو با هم تماس تلفني داشتند. با وجود آنكه پيش‌بيني مي‌شود در چندماه آتي بر حجم همكاري‌هاي نظامي و امنيتي روسيه و امريكا در سوريه و پرونده مبارزه با داعش و گروه‌هاي تروريستي افزوده شود اما سخنگوي كاخ سفيد مي‌گويد كه دو طرف تاكنون به توافق ملموسي در بحث مبارزه با داعش نرسيده‌اند و در تماس تلفني اخير هم توافقي در اين خصوص صورت نگرفته است.
درخواست اردوغان از ناتو
مبارزه با خشونت و جريان تروريستي يكي از اصلي‌ترين پرونده‌هاي مشترك روي ميز در ورشو است. در شرايطي كه رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه از ناتو درخواست كرد كه براي مبارزه با خطر تروريسم جهاني اقدامات بيشتري انجام دهد و توانايي‌ها و استراتژي‌هاي خود را به روز كند، دبيركل ناتو نيز در نخستين روز اين نشست تاكيد كرد كه ناتو نبايد صرفا به قدرتمندتر شدن خود فكر كند بلكه بايد از امنيت متحدان خود در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا هم مطمئن شود. اردوغان كه كشورش در سه سال گذشته با بالاگرفتن بحران در خاورميانه روبه‌رو بوده است و در كنار پذيرش موج مهاجران اخيرا ميزبان حملات داعش هم بوده است پيش از حركت به سمت ورشو به خبرنگاران گفت كه در جريان اين نشست دوروزه به سران كشورهاي عضو ناتو فشار مي‌آورد تا اقدامات موثرتر و بيشتري را براي مقابله با حملات شبه‌نظاميان مانند انتحاري‌هاي سه‌گانه كه 45 را نفر در فرودگاه استانبول به كام مرگ كشاند، انجام دهند. وي افزود: همان‌گونه كه از حملات تروريست‌ها در استانبول، بعد عراق و سپس عربستان سعودي شاهد بوديم، امنيت بين‌المللي هرچه بيشتر شكننده مي‌شود. مفهوم تهديدات امنيتي دچار تغييرات جدي شده است و در اين فرايند، ناتو بايد فعال‌تر شده و خود را در برابر تهديدات امنيتي جديد به‌روز كند.
اروپا هم پيمان امريكا مي‌ماند
باراك اوباما در كنفرانس مطبوعاتي مشترك با رييس كميسيون و نيز رييس شوراي اروپا در ورشو با تاكيد بر اينكه اتحاديه اروپا هم‌پيمان بزرگ كشورش باقي خواهد ماند و جامعه جهاني همواره به اين اتحاديه نياز خواهد داشت، گفت: واشنگتن براي تقويت امنيت در اروپا تلاش مي‌كند. ما در حال حاضر با مشكلاتي مواجه هستيم اما در كنار زبان واحد و پول مشترك، هيچ يك از كشورهاي عضو اتحاديه اروپا عليه ديگري اسلحه به دست نگرفته است و ما بايد از اين دستاوردها حفاظت كنيم. اروپا هم پيمان بزرگ ما خواهد ماند و هرگز جامعه جهاني از اين نهاد بي‌نياز نخواهد بود. ما به همكاري‌هاي خود با اتحاديه اروپا در چارچوب تقويت امنيت و عمليات‌هاي اطلاعاتي و رصد تحركات تروريست‌ها و نيز بيرون راندن داعش از عراق و سوريه و همچنين تلاش‌هاي‌مان در افغانستان براي برقراري امنيت و توسعه ادامه خواهيم داد.
اوباما در بخش ديگري از صحبت‌هايش در اين كنفرانس مطبوعاتي تاكيد كرد، امريكا و اتحاديه اروپا در مورد ادامه تحريم‌ها عليه روسيه در مرحله كنوني همچنان با يكديگر توافق دارند و اين تحريم‌ها تا زماني كه مسكو به تعهدات خود در توافقنامه مينسك عمل نكند ادامه خواهد داشت.