غلامحسين شافعي، رييس اتاق بازرگاني ايران شد
پيروزي سنت‌گرايان اقتصاد
غلامحسين شافعي، باز هم توانست در يك جدال انتخاباتي مسعود خوانساري را شكست دهد تا دوباره به عنوان رييس اتاق ايران جانشين محسن جلال‌پور شود. انتخابات روز گذشته رياست اتاق ايران در حالي براي دومين بار ظرف سه سال گذشته، خوانساري را ناكام گذاشت كه ناظران دو اتاق را دليل شكست نزديك رييس اتاق تهران مي‌دانند، حمايت شركاي سابق خوانساري از كانديداتوري شافعي و قطبي شدن فضا ميان تهراني‌ها و شهرستاني‌ها.
غلامحسين شافعي كه پيش‌تر به عنوان سومين رييس اتاق ايران مشغول به كار بود، روز گذشته هم موفق شد براي دومين‌بار به اين سمت دست پيدا كند. رقيب ديروز او همان رقيبي بود كه سال 1392 هم مقابل او صف‌آرايي كرده بود و يك‌بار طعم شكست خوردن از شافعي را چشيده بود باز هم متحمل شكست شد. انتخابات روز گذشته در حالي پايان گرفت كه از 401 نماينده اتاق ايران، 198 راي به شافعي تعلق گرفت و 194 راي هم به خوانساري اختصاص يافت. شافعي در حالي دوباره به رياست اتاق ايران مي‌رسد كه پيش از جلال‌پور نيز رييس اتاق بازرگاني ايران بود و در سمت‌هايي چون عضو هيات رييسه اتاق ايران، رياست اتاق بازرگاني مشهد، رييس انجمن صادركنندگان انار را برعهده داشته است.
جلال‌پور روز 10 مرداد ماه استعفاي خود را به دليل بيماري اعلام كرد و از همان روز گمانه‌زني در مورد جانشين احتمالي وي قوت گرفت. چند روز پس از استعفاي جلال‌پور مشخص شد كه شافعي يكي از كانديداهاي اصلي براي رياست اتاق است، حال آنكه نزديكان خوانساري مدت‌ها طول كشيد تا او را به شركت در انتخابات راضي كنند و سرانجام يك روز پيش از انتخابات مسجل شد كه خوانساري هم وارد اين انتخابات مي‌شود. عده‌اي از ناظران و آگاهان اين تعلل را يكي از عوامل مهم شكست دوباره خوانساري مي‌دادند؛ چرا كه شافعي يك ماه زمان براي لابي كردن و جذب آرا داشت ولي خوانساري خود را از اين فرصت محروم كرد.
شكاف تهراني و شهرستاني در اتاق
يكي ديگر از عواملي كه توانست آراي مهمي را به سمت شافعي جلب كند، افزايش شكاف ميان تهراني‌ها و شهرستاني‌هاي اتاق ايران است. در يك دهه گذشته نوعي قوم‌پرستي و تهراني‌هراسي در انتخابات مختلف تبديل به دستمايه برخي از كانديداها شده است و به دفعات اين موضوع مشاهده شده اما نكته تعجب‌برانگيز آنجاست كه اين شكاف به «پارلمان بخش خصوصي» هم كشيده شده، پارلماني كه اعضاي آن قدرترين فعالان بخش خصوصي و در اتاق بازرگاني تشكل يافتند. زمزمه‌هاي بحث تهراني و شهرستاني در دو ماه گذشته و در راهروهاي اتاق بازرگاني شنيده مي‌شد ولي كسي آن را جدي نگرفته بود.
اتاق بازرگاني ايران تشكيل شد تا از منافع بخش خصوصي در سراسر كشور دفاع كند. بخش خصوصي مانند طبقه كارگر منافع مشترك سراسري با يكديگر دارند و تقويت اين بخش در يكي از استان‌ها، منافع فعالان بخش‌هاي ديگر كشور را هم افزايش مي‌دهد.
اين واقعيت براي كارگران هم قابل فهم است و به طور كلي بخش خصوصي و كارگران دو طبقه‌اي در جامعه هستند كه نه‌تنها منافع ملي مشترك با ديگر هم طبقه‌اي‌هاي خود دارند، بلكه اين منافع اكنون در سطح جهاني هم قابل مشاهده است و به همين دليل تشكل‌هاي فراملي و دولتي متعدد در حمايت از كارگران يا سرمايه‌داران تشكيل مي‌شود. حال اگر در ميان عموم جامعه قابل فهم باشد كه اختلاف‌هاي قومي و زباني در انتخابات موثر باشد، براي تشكل نخبگان بخش خصوصي، چنين امري نگران‌كننده و تا حدي عجيب به نظر مي‌رسد. شافعي در روزهاي پيش از انتخابات موفق شد كه حمايت بخش مهمي از اتاق‌هاي شهرستان‌ها را كسب كند اما در سوي ديگر، خوانساري هرچند كه خود تهراني نيست، به عنوان يك كانديداي تهراني نتوانست آنچنان كه بايد اتاق‌هاي شهرستان‌ها را به حمايت از خود جلب كند.
اتحاد تحول‌خواهان و سنتي‌ها
در اتاق تهران به نظر مي‌رسيد كه شافعي حمايت اعضاي قديمي‌تر را به خود جلب كند. سابقه طولاني‌تر فعاليت او در بخش خصوصي، نسبت به رقيبش، سبب شد تا بخش سنتي اتاق تهران هم تمايل بيشتري به او داشته باشد و به نظر مي‌رسيد اعضاي ائتلاف فردا هم اين واقعيت را پذيرفته باشند ولي يك اتفاق معادلات را به هم ريخت و آن هم حمايت اعضاي طيف تحول‌خواهان از شافعي بود. طيف تحول‌خواهان كه پيش‌تر خوانساري هم عضو آن بود، يكي از جناح‌هاي منتقد در اتاق بازرگاني است و در انتخابات سال 1392 هم حمايت قاطعي از وي انجام داده بود، در انتخابات روز گذشته با يك تغيير جهت معنادار از شافعي حمايت كردند.
تحول‌خواهان از زمان جدايي خوانساري و دوستانش از اين ائتلاف و ايجاد ائتلاف فردا، به شيوه‌هاي گوناگون نارضايتي خود را از اين تصميم نشان دادند و سرانجام در يكي از حساس‌ترين برهه‌ها به شريك سابق خود خاطرنشان كردند كه‌گر چه اعضاي زيادي ندارند اما با همين وزن هم مي‌توانند تاثيرگذار ظاهر شوند. چرخش تحول‌خواهان به سوي شافعي، هر چند آراي زيادي را جابه‌جا نكرد، كافي بود تا خوانساري با اختلاف چهار راي شكست بخورد.
خوانساري به همفكرانش بيش‌از‌حد بها مي‌دهد
جمشيد عدالتيان شهرياري، يكي از اعضاي طيف تحول‌خواهان در مورد انتخابات روز گذشته و حمايتي كه طيف او از شافعي انجام داد به «اعتماد» گفت: من در انتخابات امكان راي دادن نداشتم اما از كانديداتوري آقاي شافعي حمايت كرديم چرا كه فكر مي‌كنيم او مي‌تواند منافع بخش خصوصي را بهتر از آقاي خوانساري پيگيري كند. مشكل اصلي ما با مهندس خوانساري اين بود كه آنها از ما جدا شدند وگرنه ما در انتخابات سال 1392 از او در مقابل آقاي شافعي حمايت كرديم و اگر آن جدايي هم پيش نمي‌آمد احتمال داشت كه باز هم از او حمايت كنيم. هر چند نبايد ناديده گرفت كه نتايج انتخابات بيش از آنكه تحت تاثير آراي تحول خواهان باشد، تحت تاثير مسائل ديگري بود.
او ادامه داد: متاسفانه اين دعواي تهراني و شهرستاني پس از رياست آقاي نهاونديان باب شده و حتي اگر آقاي جلال پور هم تهراني بود نمي‌توانست آراي كافي را بياورد. مساله اين است كه اتاق تهران بزرگ‌ترين تشكل عضو اتاق ايران است و از قضا بيشترين پرداختي به اتاق ايران هم از سوي اتاق پايتخت انجام مي‌شود. اگر چه امروز آقاي شافعي رييس شدند و ما هم از او حمايت كرديم ولي اين دليل نمي‌شود كه مسائل اينچنيني را نبينيم. گرايش به مباحثي مانند تهراني و شهرستاني، نه منطقي و نه اصولي است، رييس اتاق بايد كسي باشد كه از ديگران شايسته‌تر است و بتواند منافع بخش خصوصي را نمايندگي كند.
عدالتيان با اشاره به توانايي‌هاي خوانساري تصريح كرد: مهندس خوانساري مديري شايسته است و در موارد متعدد نشان داده كه حتي از آقاي شافعي هم شايسته‌تر است اما متاسفانه ايشان در دو سال گذشته نشان دادند كه به همفكران خود بيش از ديگران اهميت مي‌دهند و همين موضوع سبب شد تا ما در مورد او تجديد نظر كنيم. شافعي هرچند شيوه درويشانه‌اي را براي مديريت خود انتخاب كرده، ثابت كرد كه مي‌تواند از منافع كليت بخش خصوصي بهتر دفاع كند و كار جمعي با او راحت‌تر است.
همچنين جناب خوانساري پس از جدايي از طيف تحول‌خواهان ما را تندرو خواند و همفكرانش را معتدل، حال آنكه تمام خواسته ما مقابله با رانت‌خواري و فساد و تمايل به اقتصاد شفاف بود و هست و هنوز هم ما از آن دفاع مي‌كنيم. هر چند در شرايط فعلي صحبت كردن از اين مسائل شجاعت مي‌خواهد چرا كه چنين گفته‌هايي بي‌هزينه نخواهد بود ولي به هر حال چاره‌اي جز با مبارزه با مفسدان وجود ندارد.
به گفته اين عضو اتاق تهران، شافعي مديري است از جنس بخش خصوصي كه قصد مبارزه با فساد را دارد و اهل سوءاستفاده از جايگاه و مقام نيست و در ادامه تاكيد كرد: يكي از قرارهاي ما با شافعي مقابله با فساد بود و او هم به ما قول داد كه چنين كاري را انجام دهد. شافعي پيش از اين هم نشان داده بود كه مديري بي‌قصد و غرض است و اگر دوره او تمام شود، به راحتي حاضر است كنار برود.
ما شكست نخورديم
تجربه اندوختيم
از سوي ديگر، سيده فاطمه مقيمي، منشي هيات رييسه اتاق تهران و عضو ائتلاف فردا با رد كردن شكست در انتخابات، به خبرنگار «اعتماد» گفت: ما شكست نخورديم بلكه تجربه كسب كرديم و حتما در آينده از اين تجربه سود خواهيم برد. مهندس خوانساري هم‌اكنون نايب‌رييس اتاق ايران و رييس اتاق تهران است و دو سال مديريت او نشان‌دهنده كارنامه موفقش در عرصه دفاع از بخش خصوصي و منافع ملي است. ما هم به نتايج انتخابات احترام مي‌گذاريم و آن را محصول خرد جمعي مي‌دانيم و مانند گذشته با همكاري و همفكري براي بهبود وضعيت اقتصاد تلاش مي‌كنيم. مقيمي درباره دامن زدن به بحث تهراني و شهرستاني و تاثير چنين بحث‌هايي در آراي هيات نمايندگان، پاسخ داد: من از اساس اين بحث را اخلاقي نمي‌دانم چون هدف ما تشكيل يك جمع همزبان يا هم قوم نبود، بلكه تشكلي براي همه فعالان بخش خصوصي بود تا بتوانند به بهترين شكل به كشور خدمت كنند. در اين ميان مباحثي از اين دست هم به راه افتاد. متاسفانه اين بحث‌ها در سال‌هاي گذشته و در سطح جامعه به وجود آمده و نه تنها انتخابات اتاق، بلكه انتخابات مجلس، شوراي شهر و حتي
بازي فوتبال را هم از خود متاثر كرده است. علاوه بر اين خوانساري تهراني نيست بلكه عضو اتاق تهران است و اين مساله براي اعضاي ديگر اتاق تهران هم صدق مي‌كند، زيرا آنها هم متولد شهرهاي ديگر بودند اما در اتاق تهران عضو بودند. اين حامي خوانساري درباره موضع‌گيري طيف تحول‌خواهان و حمايت آنها از شافعي هم تاكيد كرد: هر كس نظرات خودش را دارد و طبيعا نظرات خودش را بيان مي‌كند. انتقاداتي را كه به آقاي خوانساري مي‌شود من نبايد پاسخ دهم و اگر لازم باشد خود مهندس خوانساري چنين مي‌كند. هر چند كه برخي مباحثي را كه اين ميان مطرح شده به هيچ‌وجه اخلاقي نمي‌دانم. او در رابطه با تعلل رييس اتاق تهران براي اعلام كانديداتوري خود، با اشاره به عدم تمايل خوانساري گفت: او تمايلي براي شركت در انتخابات نداشت و فكر مي‌كرد كماكان بايد تلاش خود را در اتاق تهران متمركز كند، اما از آنجايي كه به كار جمعي باور دارد، وقتي اصرار اعضاي ائتلاف فردا را ديد، به كارزار انتخاباتي وارد شد. اين امر براي آقاي شافعي هم صدق مي‌كند و او هم با اصرار همفكرانش حاضر به كانديداتوري شد.
مقيمي درباره آينده ائتلاف فردا گفت: ما به آقاي شافعي احترام مي‌گذاريم و تا انتخابات بعدي بحث انتخاباتي نداريم. ائتلاف فردا از امروز تلاش خود را براي گسترش فعاليت‌هايش خواهد كرد و ان‌شاءالله اگر مشكلي پيش نيايد در انتخابات آينده مي‌توانيم نقش بهتري بازي كنيم.