رسيدن به هدف يا گم شدن در مسير

امروزه شاهراه سرمايه‌گذاري و انجام معاملات، جايي جز بازار بورس و اوراق بهادار نيست. بازار بورس از سويي محلي براي جمع‌آوري پس انداز و نقدينگي بخش خصوصي براي انجام پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري بلندمدت و از طرفي مرجعي است براي مردم كه وجوه مازاد خود را براي سرمايه‌گذاري در شركت‌ها به كار انداخته تا از سود آن برخوردار شوند. بورس مشوق مردم به پس‌انداز بوده و بدين وسيله آن را در فعاليت‌هاي اقتصادي به كار گرفته و سرمايه لازم جهت اجراي پروژه‌هاي دولتي و خصوصي را فراهم مي‌آورد. در اين بازار، سهام شركت‌ها طبق قانون خاصي خريد و فروش مي‌شود و هر چند سرمايه‌گذاري در بورس با خريد يك ورقه بهادار آغاز مي‌شود، اما خريد دارايي مالي نيازمند بررسي و تحليل دقيق از وضعيت حال و آينده آن است. از عواملي كه تاثير قابل توجه بر تصميم‌گيري براي خريد دارد، وضعيت اطلاع‌رساني شركت‌ها است. اطلاعات مبناي تصميم‌گيري براي خريد اوراق بهادار است و تصميم درست مستلزم در اختيار داشتن اطلاعات دقيق و به موقع است. با اينكه قانون بازار اوراق بهادار، شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس را موظف كرده تا اخبار و اطلاعات موثر بر قيمت و تصميم سرمايه‌گذاران را در اسرع وقت به اطلاع بازار برسانند و در سامانه كدال قرار دهند، بعضا ديده شده اخبار و اطلاعات، قبل از افشا در اختيار عده‌اي قرار گرفته است. اين روزها به يمن فضاي مجازي اخبار موثق و موثر در كنار شايعات دست به دست مي‌گردند و در اين ميان تشخيص اخبار واقعي از شايعات، كار افرادي است كه رانت خبري داشته و چه بسا اخبار را جلوتر از بقيه شنيده و معاملات خود را انجام داده‌اند. هرچند اخيرا ديده شده چندين نماد بورسي به دليل ارايه ناقص اطلاعات يا وجود ابهام در آن، توسط سازمان بورس مسدود شده است، ولي به نظر مي‌رسد اين متوقف كردن‌ها به تنهايي كافي نبوده و نظارت بيشتري را طلب مي‌كند تا سازمان به هدف مهم خود كه حفظ و ارتقاي شفافيت اطلاعات و جلوگيري از انجام معاملات مبتني بر اطلاعات نهاني و استفاده از رانت اطلاعاتي است، برسد و بازار اوراق بهادار نيز به جايگاه واقعي و شايسته خود در اقتصاد نايل شود.
معاملات بازار سرمايه در ادامه روندي كم رمق و بيجان، در حالي هفته گذشته را پشت سرگذاشت كه شاخص كل نسبت به هفته پيشين حدود 300 واحد كاهش، و با افت 4/0درصدي، رقم 76445 را به ثبت رساند. تعطيلي روز دوشنبه نيز در كاستن تب و تاب بازار بي‌تاثير نبود و در روز يكشنبه حجم و ارزش معاملات كاهش قابل‌ملاحظه‌اي را تجربه كرد. نماد‌هاي بزرگ خودرويي در اوايل هفته بيشترين تاثير را بر شاخص گذاشتند و اين گروه در روز يكشنبه در مسير رشدهاي اندك قرار گرفت. نمادهاي قطعه‌ساز در اين هفته نيز مانند هفته‌هاي پيشين، پرتقاضا بودند و نماد «خكمك» رشد پايداري را به ثبت رساند. نماد «خاهن» كه اين روزها بسيار پراقبال بود، در روز سه‌شنبه به‌دليل ابهام در ارايه اطلاعات توسط سازمان، بسته شد. گروه پالايشگاهي در طول هفته اكثرا متعادل و منفي دنبال شدند. البته در اين گروه بيشتر، معاملات منفي نماد «شركت پالايش نفت بندر عباس» بر شاخص كل موثر بود كه البته با توجه به تعديل مثبت 6درصدي شركت پالايش نفت بندرعباس، انتظار مي‌رفت دادوستدهاي مناسب‌تري در اين نماد صورت گيرد. قيمت نفت در اين هفته روند نزولي داشت و طبق گزارشات آژانس بين‌المللي انرژي، پيش‌بيني رشد مصرف نفت در سال 2016 به 3/1ميليون بشكه رسيد. توليد اوپك نيز در ماه آگوست 47/33 ميليون بشكه گزارش شد كه بالاترين رقم تاريخي خود است و نسبت به سال گذشته رشد 7/2درصدي داشته است. در اين گزارش عامل رشد، كشورهاي امارات، كويت و عراق معرفي شده‌اند.
با وجود معاملات منفي اكثر نمادهاي گروه فلزي و معدني در اين هفته، نماد «كطبس» و «كشرق» متاثر از تداوم رشد قيمت جهاني زغال سنگ سيار پرتقاضا بوده و با صف خريد مواجه بودند. طبق گزارشات ورداستيل، زغال‌سنگ كك‌‌شو مرز 200 دلار را در استراليا لمس كرد. نماد «زنگان» نيز با توجه به گزارشات مبني بر محدوديت عرضه كنستانتره روي و افزايش قيمت‌هاي جهاني، از رشد بسياري برخوردار بود.
از دادوستدهاي مثبت گروهي تي مي‌توان نماد پراقبال و پرحاشيه «مرقام» را نام برد كه در ماه اخير رشد قابل‌توجهي داشته ولي در روز سه‌شنبه به دليل ابهام در ارايه اطلاعات متوقف گشت. در بازار سرمايه ايران، شركت‌هاي ديگري نيز وجود دارند كه با وجود اهميت فراوان در ارايه اطلاعات درست و به موقع، از مسير قانوني خارج شده و از نظم و مقررات پيروي نمي‌كنند. كارشناسان معتقدند به غير از موارد فوق‌الذكر، دسترسي برخي افراد از طريق رانت به اطلاعات مهمي كه حركت نزولي يا صعودي سهام را تعيين مي‌كند، شفافيت عملكرد بازار سرمايه را زير سوال برده و روند طبيعي معاملات را مختل مي‌كند. اميد است در آينده سازمان با نظارت بيشتر و تصحيح زيرساخت‌هاي مرتبط با تاثير بر افشاي به‌موقع و درست اطلاعات، اثر شايعات بي‌اساس و جهت‌دار در بازار سرمايه را كمرنگ كند.