هشدار تازه درباره آنچه در شهرهاي بزرگ رخ ميدهد
نابرابري در حال رشد است
نابرابري در شهر و دوقطبي شدن فضاي شهري، هشدار تازهاي است كه رييس موسسه مطالعات اجتماعي دانشگاه تهران، صبح روز دوشنبه زنگ خطر آن را به صدا درآورد. حسين ايمانيجاجرمي در روزهايي كه اكثر مديران و مسوولان نگرانيها و دغدغههاي مهمي مثل حل بحرانهاي اقتصادي و مشكلات مختلف ناشي از آن دارند، در گفتوگويي با ايلنا هشدار داد كه بيتوجهي به درآمدزايي و سرمايهگذاري در شهرها باعث دوقطبي شدن فضا و نابرابري ميان دو قشر مرفه و فقير جامعه دارد. اين كارشناس علوم اجتماعي مثال آورد كه مگامالها و پاساژهاي بزرگي نظير مگامال اكباتان و پرديس كوروش كه روزبه روز تعداد آنها در شهر بيشتر ميشود، دريچهاي به سمت ايجاد فضاهاي نابرابر و از بين رفتن فضاهاي مناسب براي همه اقشار است. چون اين فضاها به قصد سرمايهگذاري و توسعه اقتصادي ساخته ميشوند و در عين حال كه منطقه زندگي عدهاي از مردم را تحتتاثير اثرات جانبي خود قرار ميدهند، ديگر فضايي براي ساخت پارك، كتابخانه، مسجد و... باقي نميگذارند؛ فضاهايي كه معمولا در دسته امكانات رايگان يا كمهزينه به حساب ميآيند و اقشار مختلف با هر سطح درآمدي ميتوانند از آنها استفاده كنند. اما گسترش فضاهايي مانند مگامالها و پاساژهاي بزرگ كه توسط شهرداري و دولت به عنوان جايگزيني براي توسعه شهري و اقتصادي به حساب ميآيند، باعث ميشود دو قشر جامعه از يكديگر جدا شوند و اين جدايي به نفع هيچكس نيست. از نظر اين كارشناس در روزگار فعلي و نه تنها در تهران كه حتي در شهرهاي بزرگ كشور مثل مشهد، چنين سياستي باعث ميشود تا هر طبقه محله و منطقه خاص خود را داشته باشد و ارتباط اجتماعي برقرار نشود؛ فقرا در منطقه خود ميمانند و ثروتمندان هم در محلههاي خاص خودشان زندگي ميكنند. چنين خطكشي به مرور همهچيز را تغيير ميدهد و در نهايت باعث يك بحران بزرگ ميشود كه همين حالا هم از پس مشكلات مختلف اقتصادي، سياسي و اجتماعي خود را نشان داده؛ بياعتمادي اجتماعي. جاجرمي توضيح ميدهد: «در چنين وضعيتي تعاملي كه بايد بين گروههاي مختلف اجتماعي باشد و از دل آن همبستگي اجتماعي بيرون آيد و بنياد اعتماد در جامعه را بسازد از دست ميرود و جامعه به سمت دوپاره شدن حركت ميكند كه اين موضوع براي اعتماد و انسجام اجتماعي خطرناك است.» بياعتمادي همين حالا هم يك بحران واقعي در جامعه ايراني است و با رسيدن چنين هشداري، مديران اجتماعي بايد بيش از پيش نگران آن باشند. براي رفع اين نگرانيها بهترين پيشنهاد اين كارشناس، پذيرش مشكل است. جاجرمي توصيه ميكند كه مديران دولتي و البته مديران شهرداري بايد قبول كنند كه برخي سياستها براي مقابله با مشكلات جوابگو نبوده و راهحلها در مرور زمان خود به مشكلات ديگر اضافه ميكند و در چنين شرايطي بايد براي رسيدن به وضعيت بهتر، اين نابرابري را ديد و درمان كرد.