سخنگوي مجلس خبرگان از تصميمات
جديد براي اين مجلس خبر داد
تغيير در شرط «تحصيلات» و «سن» خبرگان
آرين افخمي
«شهريور و اسفند» هر سال، ماه خبرگان به حساب مي‌آيد. نمايندگان اين مجلس اواخر شهريور امسال سومين اجلاسيه پنجمين دوره را برگزار خواهند كرد. قرار است در اين اجلاسيه چند تصميم مهم گرفته شود؛ «تغييرات چندگانه در قانون انتخابات خبرگان.» اجلاسيه اخير دومين اجلاس پس از درگذشت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني به حساب مي‌آيد و با توجه به تعداد زياد ثبت‌نامي‌ها در انتخابات، خبرگان مي‌خواهند براي ثبت‌نام‌كنندگان شرايط «سني» و «تحصيلي» تعيين كنند. اما شايد جداي از فعاليت‌هاي هميشگي اجلاسيه‌هاي خبرگان كه امسال هم تكرار مي‌شود، مهم‌ترين اتفاق اجلاسيه آتي بررسي دو طرح در جلسات دوروزه خواهد بود. سخنگوي خبرگان درباره دو طرح مورد بحث در اجلاس خبرگان شرح داد: طرح اول درخصوص افزايش تعداد اعضاي كميسيون‌هاي سياسي- اجتماعي و كميسيون پاسداري و حراست از ولايت‌فقيه است. وي افزود: كار خبرگان فقط سالي دو اجلاسيه نيست بلكه جلسات كميسيون‌هاي متعدد با فعاليت‌هاي متعدد به ويژه در اين دو كميسيون مذكور در طول سال برگزار مي‌شود. به صراحت مي‌توان گفت، نشاط شايسته‌اي در ميان همه كميسيون‌هاي خبرگان جاري است اما برخي اعضاي خبرگان در كميسيوني حضور ندارند، به خصوص خبرگان جوان. با توجه به گسترش كار كميسيون سياسي-اجتماعي و كميسيون پاسداري و حراست از ولايت فقيه و استفاده از همه ظرفيت‌هاي خبرگان طرحي در جهت افزايش اعضاي اين دو كميسيون ارايه شد. براساس اين طرح كميسيون سياسي-اجتماعي از ۱۱ به ۱۶ عضو و كميسيون پاسداري و حراست از ولايت فقيه از ۱۰ به ۱۶ عضو افزايش خواهند داشت.
اجازه مجلس خبرگان براي تغيير قانون
موضوع قانون انتخابات و اصلاحات در آن يكي از موضوعاتي است كه به ويژه بعد از دو انتخابات اخير و تعداد زياد ثبت‌نام‌كنندگان منتقدان فراواني داشت. در انتخابات دوره پنجم 801 نفر ثبت‌نام كردند. خبرگان تلاش مي‌كنند اين قانون را تغيير دهند اما آيا به جز مجلس شوراي اسلامي نهاد ديگري هم اجازه قانونگذاري دارد؟ اصل 108 قانون اساسي مي‌گويد: «قانون مربوط به تعداد و شرايط خبرگان، كيفيت انتخاب آنها و آيين‌نامه داخلي جلسات آنان براي نخستين دوره بايد به وسيله فقهاي نخستين شوراي نگهبان تهيه و با اكثريت آراي آنان تصويب شود و به تصويب رهبر انقلاب برسد. از آن پس هرگونه تغيير و تجديدنظر در اين قانون و تصويب ساير مقررات مربوط به وظايف خبرگان در صلاحيت خود آنان است.» در واقع مصوبات اين مجلس نه تنها نيازي به بررسي نهايي شوراي نگهبان ندارد، بلكه محتاج به تصويب نهايي رهبر انقلاب هم نيست برخلاف مصوبات مجلس شوراي اسلامي و مجمع تشخيص مصلحت نظام كه به تاييد شوراي نگهبان يا امضاي رهبري نياز دارد. با توجه به اين موضوع خاتمي طرح دوم مطرح در اجلاسيه شهريور را اصلاح قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبري عنوان كرد و افزود: در انتخابات اخير خبرگان خلأهايي در قانون مشاهده شد. به ويژه اينكه مقام معظم رهبري، سياست‌هاي كلي انتخابات را ابلاغ كردند. لذا مجلس خبرگان خود را مخاطب اين سياست‌ها دانسته و بر اين اساس كميسيون آيين‌نامه در چندين جلسه متوالي مصوبه‌اي در قالب ۳۶ ماده و 24 تبصره آماده و به هيات‌رييسه ارايه كردند كه در صحن علني مطرح خواهد شد و پس از تصويب به وزارت كشور ابلاغ و اجرايي مي‌شود. وي ادامه داد: مجلس خبرگان رهبري به عنوان نخستين نهاد كه به سياست‌هاي كلي انتخابات از سوي رهبري لبيك گفته اين طرح را تصويب مي‌كند كه اميدواريم قانون انتخابات رياست‌جمهوري هم اصلاح شود.
سطح چهار حوزه و حداقل 40 سال سن
اما نكته قابل‌تامل در اين طرح تعيين شرايط سني و سطح مدرك تحصيلي براي كانديداهاي خبرگان است. خاتمي در صحبت‌هاي خود اين طرح را توضيح داد: براي نام‌نويسي در انتخابات مجلس خبرگان مدرك سطح چهار حوزوي بايد ارايه شود. مورد دوم نيز در خصوص سن كانديداها است. مجلس خبرگان مي‌خواهد رهبر تعيين كند. رهبري كه مردم بپذيرند. لذا با اينكه جوان‌گرايي در عرصه‌هاي اجرايي ارزشمند است، لكن در اين عرصه ملاحظاتي لازم است. پرواضح است كه اعتماد مردم به محاسن سفيد بزرگان در اين عرصه بيش از جوانان است. با اينكه كاملا معتقد به جوان‌گرايي مثبت هستيم اما هر چيزي كه از حد بيرون رود تاثير خود را از دست مي‌دهد؛ در اين طرح سن ۴۰ سالگي پيشنهاد شده است. اين صحبت‌هاي خاتمي در حالي مطرح مي‌شود كه خود او در سال 77 در شرايطي كه 38 سال سن داشت به عضويت سومين دوره مجلس خبرگان درآمد. در همان دوره آيت‌الله صادق آملي‌لاريجاني با 38 سال و عباس كعبي و رحيم محمدي با 36 سال سن به خبرگان راه يافتند. پيش از آن هم در دوره اول سيدمحسن موسوي‌تبريزي با 32 سال و اسدالله ايماني با 35 سال وارد مجلس خبرگاني شده بودند كه در سال پاياني خود آيت‌الله خامنه‌اي را به عنوان رهبر انقلاب برگزيدند. در خبرگان دوم هم محسن اراكي با 35 سال و در خبرگان چهارم حسن نمازي با 31 سال سن نماينده خبرگان شدند. همچنين در انتخابات اخير كه كانديداهايي بين 23 تا 92 سال ثبت‌نام كرده بودند، سيدروح‌الله صدرالساداتي با 32 سال، احمد پروايي‌ريك با 33 سال و مجيد تلخابي با 34 سال به‌عنوان نمايندگان دوره پنجم خبرگان انتخاب شدند. از طرفي گفته شده كه طبق اين طرح ثبت‌نام‌كنندگان بايد مدرك سطح چهار حوزوي ارايه كنند. اين در حالي است كه از كانديداهايي كه سطح فقهي آنها براي فقهاي شوراي نگهبان مشخص نيست توسط اين شورا امتحان به عمل مي‌آيد. با اين تفاسير و با توجه به تاكيداتي كه روي ميدان دادن به جوانان مي‌شود بايد ديد كه آيا در اجلاسيه شهريورماه خبرگان براي كانديداتوري در انتخابات اين مجلس شرط سني و تحصيلي خاصي تصويب مي‌شود يا روال مثل پنج انتخابات گذشته خواهد بود.
اجلاسيه سوم در 28 و 29 شهريور
سيداحمد خاتمي اما از ساير جزييات اجلاس خبرگان هم گفته است. وي در جمع خبرنگاران به شرح سومين اجلاس رسمي مجلس خبرگان در دوره پنجم پرداخت و گفت: «زمان اجلاس سوم سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۸ و ۲۹ شهريورماه است. سپس در روز پنجشنبه خبرگان با حضور در مرقد امام راحل به تجديد پيمان با آرمان‌هاي رهبر كبير انقلاب اسلامي مي‌پردازند و اعلام مي‌كنند پرچمي كه ايشان به اهتزاز درآورده همچنان در اهتزاز خواهد ماند. خبرگان رهبري سپس در ديدار با مقام معظم رهبري از رهنمودهاي ايشان استفاده مي‌كنند.» هر اجلاسيه خبرگان معمولا با سخنراني افتتاحيه رييس آغاز مي‌شود. به گزارش ايسنا، منشي هيات رييسه خبرگان در اين باره بيان كرد: دستور كار اجلاس سوم با سخنراني افتتاحيه توسط آيت‌الله جنتي، رييس مجلس خبرگان آغاز مي‌شود سپس جلسه غيرعلني مجلس برگزار خواهد شد. غيرعلني بودن جلسه از اين بابت است كه جلوي سوءاستفاده بيگانگان گرفته شود و مردم ايران اسلامي محرم نمايندگان خبرگان هستند. نطق‌هاي پيش از دستور يكي ديگر از فعاليت‌هايي است كه در طول هر اجلاسيه توسط نمايندگان انجام مي‌شود. خاتمي در اين زمينه اظهار كرد: نطق‌هاي پيش از دستور توسط 16 نفر از نمايندگان در چهار جلسه و هر كدام به مدت ۱۵ دقيقه ايراد خواهد شد. او همچنين افزود: در سال‌هاي اخير دو تبصره به نطق‌ها زده شد. اول اگر هيات رييسه طرحي را مهم‌تر از نطق‌ها دانست تعداد نطق‌ها را كم مي‌كند و دوم اينكه نطق‌هاي قبل از دستور مي‌تواند ميان دستور قرار گيرد. در اين نطق‌ها نمايندگان مسائل كلان كشور به ويژه مباحث مربوط به ولايت را مطرح مي‌كنند. خبرگان در اجلاسيه‌هاي خود ميهماناني هم دارند كه درباره مسائل مختلف سخنراني مي‌كنند اما امسال تنها يك نفر ميهمان شيوخ خواهد بود. خاتمي با اشاره به ميهمان اين اجلاس عنوان كرد: در اجلاس سوم يك ميهمان از سوي كميسيون سياسي دعوت شده است. حجت‌الاسلام‌والمسلمين علي سعيدي، نماينده مقام معظم رهبري در سپاه پاسداران كه در حوزه نفوذ كارميداني و تحليلي انجام داده و كتابي هم در اين ارتباط دارند. در اجلاس‌هاي ديگر دو ميهمان حضور داشتند اما از آنجا كه در اين اجلاس دو طرح ارايه مي‌شود ترجيح رسيدگي به طرح‌ها شد.