تجربه سفر به ارگ بم، پس از بازسازي
اميدي كه از ميان خشتها جوانه ميزند
الهام معيني جزني
زلزله بم را شايد بتوان يكي از تلخترين رويدادهاي انساني در جهان معاصر دانست. 12ثانيهاي كه كل بم را لرزاند و بيش از 40 هزار كشته برجا گذاشت تا يكي از بزرگترين تراژديهاي ملي رقم بخورد. در كنار هزاران كشته و مصدومي كه اين حادثه برجاي گذاشت، خرابيهاي زيادي نيز به جا ماند كه شايد يكي از دلخراشترين آنها، ويراني نود درصدي ارگ بم، بزرگترين سازه خشت و گلي جهان و يكي از مهمترين مراكز توريستي كشور و جهان بود؛ حسرتي كه بر دل كشور و ميراث فرهنگي كشور ماند و اثرات آن بر پيكره بم حك شده است.
هفته گذشته فرصتي دست داد تا سفري به شهر بم داشته باشم و سراغ ارگ قديم كه ميگفتند در حال بازسازي است، بروم. بايد اعتراف كنم براي من كه پيگير اخبار گردشگري و ميراث فرهنگي هستم و بارها خبر مرمت اين بنا را از اخبار پيگيري كرده بودم، روبهرو شدن با تلي خاك و درنهايت چند كار غيراصولي، تصوير غالب ذهني بود. بايد بگويم كه با ورود به مجموعه و توضيحاتي كه درخصوص بازسازي بم از راهنما ميشنيدم و تصاويري كه ميديدم، اميد به بازگشت پرصلابت ارگ بم در دلم بيشتر جوانه ميزد. فضاهايي كه قول بازسازي آنها داده شده، مرمت و انصافا تا اينجاي كار، نمره مقبولي گرفته است. هرچند هنوز ايرادها و كمبودهايي وجود دارد اما در اين فرصت كوتاه قصد ندارم از كمي و كاستيها بگويم. بايد ببينيم رفتار ما نسبت به ارگ بازسازي شده و حضور گردشگراني كه پيش از ويراني زلزله، رو به افول گذاشتهاند چيست؟
آنچه در مورد ارگ بم به چشم ميآيد، عدم تبليغ و اطلاعرساني صحيح است و به نظر ميرسد بسياري از مردم كشور، هنوز از شرايط جديد ارگ اطلاع ندارند. هرچند تا آمادگي كامل مجموعه، بايد دست به عصا حركت كرد و حواسمان متوجه حضور تعداد بازديدكنندهها باشد. چون هنوز قسمتهايي از اين مجموعه هستند كه به صورت كامل آواربرداري نشدهاند و فنسكشيها بايد به دقت انجام و نقاط پرخطر شناسايي شوند.
يكي ديگر از مواردي كه بهتر است به آن توجه شود، نگهداري مقداري از بافت تخريب شده براثر زلزله است، زيرا زلزله سال 82 بم بخشي از تاريخ اين مجموعه خواهد بود و بايد براي آيندگان به خوبي ترسيم شود. هرچند مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان كرمان، درباره آخرين وضعيت بازسازي ارگ بم نيز گفته كه قرار نيست تمام ارگ بم ساخته شود و بايد اثري از زلزله هم باقي
بماند.
كارشناسان ميراث فرهنگي استان ميگويند كه تا بهحال حدود هفتاددرصد از مرمت ارگ به پايان رسيده و تا دوسال ديگر، تمامي محدوده مشخص شده به اتمام خواهد رسيد. جا دارد در كنار تيمهاي عمراني، گروههاي آوازهسازي (برندينگ) و گردشگري كشور، برروي بازگرداندن نام و شكوه بزرگترين سازه خشتي جهان تمامي تلاش خود را به كار گيرند تا روزگار رونق را به قلب كوير ايران بازگردانند.