بهمن كشاورز، حقوقدان و وكيل دادگستري:
بسياري روزنامه كاغذي را ترجيح مي‌دهند
ثمر فاطمي
هنوز هستند كساني كه بايد كاغذ را زير پوست‌شان لمس كنند تا مطلبي بخوانند. هنوز هستند كساني كه بخواهند وقتي كتاب يا مطلبي را مي‌خوانند نوتيفيكيشن تلگرام و اينستاگرام و... مزاحم‌شان نشود و شيرازه ذهن‌شان را به هم نريزد. از قديم وكلاي دادگستري پاي ثابت توليدات مطبوعاتي بوده‌اند. حتي خيلي‌ها به عادت قديم روزنامه‌هاي قطع بزرگ نظير كيهان و اطلاعات را مي‌خريدند. «بهمن كشاورز» هم از آن دست وكلايي است كه هنوز كاغذ را زيرپوست انگشتانش لمس مي‌كند و مطالبش را مي‌خواند. هنوز دو روزنامه را به شيوه قديم ورق مي‌زند. اين حقوقدان 73ساله كه هم رياست كانون وكلاي دادگستري را برعهده داشته و هم رياست كانون‌هاي سراسري وكلاي دادگستري، تاثيرگذاري شبكه‌هاي اجتماعي بر كاهش خريد روزنامه‌ها و مطبوعات را نيازمند آمار مي‌داند. گپ و گفتي كه پيش رو داريد پي‌جويي اين است كه آيا هنوز كساني هستند كه پاي دكه بروند و بعد از نگاه كردن به محصولات كاغذي نشريه‌اي بخرند و بردارند. بهمن كشاورز به آن دوره‌اي هم اشاره دارد كه جوان‌ترها بيشتر با او آشنا شدند. همان موقعي كه او به واسطه دفاع از «غلامحسين كرباسچي» در تلويزيون ديده و شناخته شد و هنوز مطبوعات به صورت فله‌اي توقيف نشده بودند.
آيا شما هنوز روزنامه و مجله مي‌خوانيد؟
بله .
خودتان خريد مي‌كنيد يا كسي براي‌تان مي‌خرد يا اشتراك داريد؟
روزنامه‌هايي كه مي‌خوانم را برايم در خانه مي‌آورند.
كدام روزنامه‌ها را مي‌خوانيد؟
«اعتماد» و شرق را معمولا براي ما مي‌آورند.
از مجلات هيچ كدام را نمي‌خوانيد؟
در مجلات برحسب مورد و از آنجايي كه خبردار مي‌شوم كه در مجله‌اي خاص چه مطالبي وجود دارد، اگر توجهم را جلب كند مي‌خرم و مي‌خوانم.
اگر بخواهيد روزنامه‌هاي امروز را با 20-10 سال قبل مقايسه كنيد، به نظرتان چه چيزي وجود دارد كه باعث شده ميل و رغبت مردم به مطبوعات كم شود؟
قبل از توقيف فله‌اي روزنامه‌ها مطالب روزنامه‌ها زنده‌تر، پوياتر و جدي‌تر بودند و شايد مطالب با شهامت بيشتري نوشته مي‌شدند. طبيعتا الان ديگر به آن شكل نيست. البته ايرادي هم نمي‌توان گرفت. هريك از اين روزنامه‌ها تعداد زيادي كارمند، نويسنده و خبرنگار دارند و طبيعي است كه نخواهند چرخ‌شان پنچر شود و يك دفعه عده زيادي بيكار و سرگردان شوند. در نتيجه به نوعي شايد در بعضي موارد خودسانسوري و محافظه‌كاري ملاحظه مي‌شود كه با آنچه در سال‌هاي پيش وجود داشت متفاوت است.
پس شما فكر مي‌كنيد كه روزنامه خواندن يا نخواندن ايراني‌ها ربطي به شبكه‌هاي اجتماعي و تلگرام ندارد؟
حقيقت اين است كه من نمي‌توانم اين را به طور روشن و قاطع جواب بدهم. براي اينكه اين موضوع نياز به آمار دارد ولي آنچه مسلم است و من هم مي‌دانم بعضي از اين سايت‌ها و كانال‌ها تعداد زيادي خواننده و مخاطب دارد كه با تيراژ پرتيراژترين روزنامه‌هاي ما هم قابل مقايسه نيست. من تصور مي‌كنم به هرحال روزنامه كاغذي، نشريه كاغذي و كتاب كاغذي حال و هوا و اقتضائات خاص خود را دارد و بسياري هم اين را ترجيح مي‌دهند.