شهرداري كه برف مي‌خريد

چهل سال پيش در بهمن ماه سال 1357 و در چنين روزهايي، «سيد جواد شهرستاني»، شهردار تهران وارد مدرسه علوي شد و به ديدار امام خميني(ره) رفت. او نخستين مدير بلندپايه‌اي بود كه پس از ورود امام به ايران استعفاي خود را تقديم كرد و به انقلاب پيوست. وقتي خبر اين كناره‌گيري به گوش بختيار، نخست‌وزير وقت رسيد بسيار برآشفت، دليل آن هم چنان كه بختيار خود گفته اين بود كه اميد زيادي به شهرستاني براي ارتباط با شخصيت‌هاي موجه و با نفوذ داشت. پس از آنكه شهرستاني كناره‌گيري خود را تقديم امام كرد، مرحوم امام با صدور حكمي كه شهيد مطهري آن را نگاشت، وي را دوباره به عنوان شهردار تهران به كار بازگرداند. سيدجواد شهرستاني در سال 1303 هـ. ش در مشهد به دنيا آمد. او از خانداني بود كه شخصيت‌هاي بزرگ اجتماعي، علمي و روحاني را در خود داشت. پدر او «سيدهاشم شهرستاني» دبيرالكتاب و مصحح كتب خطي آستان قدس رضوي بود. دوره‌هاي دبستان و دبيرستان را در زادگاهش به پايان برد. سپس از دانشكده افسري به دانشكده فني دانشگاه تهران راه يافت. پس از گرفتن دانشنامه مهندسي و درجه افسري به كارهاي فني پرداخت. چندي نيز در آلمان، تحصيل خود را پي گرفت. فعاليت اداري او از سرپرستي سازمان آب مشهد آغاز شد. او همچنين نخستين مديرعامل برق منطقه‌اي خراسان بود. پس از آن بود كه شهردار مشهد شد. در مدتي كه شهردار بود، خلاقيت‌هاي فراواني به خرج داد. به عنوان نمونه گفته‌اند در يكي از روزهاي سرد زمستان كه برف زيادي باريده بود، او براي برف‌روبي و تميز كردن معابر شهري، از نمك و شن و ماسه استفاده نكرد، بلكه در تصميمي خلاقانه اعلام داشت كه شهرداري، برف را از مردم مي‌خرد. به اين ترتيب بسياري از مردم، با شور و شوق، با انواع و اقسام وسايل، برف را از منزل‌ها، كوچه‌ها و خيابان‌ها جمع كرده و براي فروش به پارك ملت (كه آن زمان بزرگ‌ترين پارك خاورميانه بود) بردند. برف‌ها در آنجا تبديل به كوهي شد كه علاوه بر از بين بردن انواع و اقسام آفات نباتي و جانوران مضر، زمينه‌ساز آب فراوان و سرسبزي در بهاران شد. زمستان آن سال هم براي شهروندان علاقه‌مند شرايطي فراهم آمد كه انواع بازي‌ها و سرگرمي‌هاي زمستاني را تجربه كنند. يادآوري اين خاطره هم در اين جا خالي از لطف نيست كه در سال‌هاي اوليه تاسيس آن پارك، وقتي به آنجا مي‌رفتيم، شاهد قلمه‌ها و نهال‌ها و جوانه‌هاي كوچكي بوديم كه سخت بود بپذيريم قرار است روزي درختاني بزرگ شوند. به دليل اهميت اينجا، در زمان حضورم در وزارت ارشاد، در فضاي پيش‌بيني شده مجتمع فرهنگي، هنري امام رضا(ع) سالن تئاتر شهر و سينمايي با ششصد صندلي پايه‌گذاري و بنا شد. به هر تقدير، شهرستاني در مشهد باعث تحولات زيادي شد اما اختلافش با استاندار وقت، باعث شد بركنارش كنند. نفوذ او در ميان مردم چنان بود كه روزنامه‌ها و نهادهاي مختلف به استاندار انتقادات تندي كردند. علاوه بر اين، خدمات و ابتكارات او در مديريت شهر مشهد سبب شد در سال 1347، كه انجمن شهر تهران كارش را آغاز كرد، شهرستاني را به شهرداري پايتخت برگزيند. او اولين شهرداري بود كه با انتخاب انجمن شهر به اين سمت گمارده شد. رياست او بر شهرداري بيشتر از 10 ماه نپاييد و در سال 1348 استاندار كرمانشاه شد. در كرمانشاه بلوار طاق بستان را ساخت كه از ميدان آزادي تا زير طاق بستان امتداد داشت. به دليل خدمات فراوان او، يكي از خيابان‌هاي اصلي كرمانشاه را به نام او ناميدند كه همچنان به نام او مانده است. در مردادماه 1356، شهرستاني دوباره شهردار تهران شد و دوره رياست او با حكم امام(ره) تا پس از پيروزي انقلاب اسلامي هم ادامه يافت. در روزهايي كه او شهردار تهران بود، اقدامات زيادي انجام گرفت كه باز پس‌گيري پارك پرديسان از خالصجات دولتي و اختصاص آن به شهروندان، طراحي اوليه متروي تهران و طرح تشكيل شركت عمران و بهسازي جنوب شهر تهران و كمربند سبز شرق تهران از آن شمار است. سيدجواد شهرستاني سال گذشته در مشهد درگذشت و در باب الجواد(ع) حرم امام رضا(ع) به خاك سپرده شد. دهه فجر امسال چهلمين سالگرد اين استعفاي تاريخي و زمان مناسبي براي يادكرد از اين مرد بزرگ است.
عضو شوراي اسلامي شهر تهران