عقد اخوتي در كار نيست
مهدي شيخ
خيلي مواقع در ميان سخنرانيها صحبت از رضايت مردم به ميان ميآيد اما وقتي به دايره عمل ميرسد شايد اين موضوع كمتر مورد توجه قرار بگيرد. واقعيت آن است كه مشروعيت و مقبوليت حكومتها نشات گرفته از ميزان رضايتمندي مردم آن كشور است. زماني كه مردم از يك حكومت ناراضي باشند يا رضايت كامل نداشته باشند آن حكومت فاقد مشروعيت است. در اين راستا بايد گفت «انتخاب» اولين ركن در ايجاد رضايتمندي است؛ به عبارت ديگر حكومتها مشروعيت اوليه خود را بر اساس انتخاب مردم به دست ميآورند. طبيعي است چنانچه در ادامه روند حكومتها به تعهدات خود عمل كنند اين مشروعيت پابرجا خواهد ماند و البته در اين مسير هرچه حكومتها قادر باشند فاصله ميان مردم و حكومت را كمتر كنند اين رضايتمندي افزايش پيدا خواهد كرد؛ مسلما هر چه رضايتمندي مردم افزايش پيدا كند...
به موازات آن پشتيباني مردمي از حكومت نيز افزايش پيدا خواهد كرد. كافي است نگاهي به حكومتهاي منطقه بيندازيم؛ خواهيم ديد خلأ اين مشروعيت در آنها مشاهده ميشود و از آنجايي كه اين خلأ وجود دارد حكومتها تلاش ميكنند اين فقدان را جبران كنند. از همين رو با وارد ساختن هزينههاي بسيار به كشور و مردم حاضر ميشوند هزينههايي را به كشورهاي ديگر مانند امريكا بپردازند و نهايتا با تحقير اين كشورها روبرو ميشوند؛ موضوعي كه يكي از عواقب فقدان مشروعيت است. در كنار همه اين مباحث اين سوال نيز مطرح ميشود كه مسووليت دولتها در قبال مردم چيست؟ پاسخ اين سوال را بايد در قانون جست و جو كرد. اگر حكومتي قانون را رعايت كند و منافع ملي را در چارچوب قانونمندي پيگيري كند حتما رضايتمندي مردم را نيز به همراه خواهد داشت. حال اگر در اين ميان دشمنان خارجي فشاري هم بياورند آن را مردم درك ميكنند و حكومت ميتواند با اتكا به اين حمايت فشارها را پشت سر بگذارد. در اين ميان شايد بد نباشد گريزي هم به صحبتهاي سيدحسن خميني بزنيم؛ او در سخناني گفته بود:« زيربناي يك جامعه احساس رضايت مردم است. بايد قواعد رفتار انسانها و علل سقوط و ثبوت را به دست بياوريم تا در زندگي رعايت كنيم؛ والا هيچ تضميني وجود ندارد كه ما بمانيم و ديگران بروند. اگر قواعد را رعايت نكنيد، عرصه را از شما ميگيرند.» اين يك واقعيتي است كه بايد همواره به آن توجه داشته باشيم چرا كه مردم در هيچ كشوري با هيچ دولت و حكومتي عقد اخوت نبستهاند. مردم حكومتها و دولتها را انتخاب ميكنند چراكه تصور ميكنند مطالبات آنها را پيگيري ميكنند اما وقتي حكومت يا افراد پاسخگو نباشند، طبيعي است دير يا زود آنها را كنار ميزنند و از همين رو است كه امام خميني(ره) فرمودند پايه مشروعيت نظام مردم هستند.