ديويد هاكني و يك مستند
پيمان طالبي
پنجشنبه‌اي كه گذشت، مستند ديويد هاكني به كارگرداني رندال رايت با حضور حافظ روحاني منتقد هنري در موسسه فرهنگي و هنري ايده اكران شد و بسياري از علاقه‌مندان هاكني براي تماشاي اين مستند صف كشيدند. اين اتفاق در هياهوي نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران كه توجهات اصحاب فرهنگ و رسانه را به خود جلب كرده، رويداد مهمي بود كه مي‌تواند با استمرار بيشتر، به درك هنري علاقه‌مندان در ايران از فضاي جهاني هنر كمك كند.ديويد هاكني يكي از محبوب‌ترين و مشهورترين هنرمندان عصر ماست. وي پس از اولين‌بار در سال 1961 كه مورد توجه عموم قرار گرفت، در حالي كه هنوز دانشجوي كالج هنر سلطنتي بود، به توليد برخي از معروف‌ترين نقاشي‌هاي دهه 1960 پرداخت. فيلم مستند هاكني، در نهايت پاسخ مشخصي نمي‌دهد مبني بر اينكه اساسا هاكني هنرمند مهمي محسوب مي‌شود يا خير. يكي از اقدامات برجسته هاكني را بايد مهاجرت به امريكا در دهه ۱۹۶۰ دانست كه در بحبوحه رخداد‌ها و جنبش‌هاي اجتماعي و فرهنگي قرار دارد و مدرنيسم با اين انتقاد شديد روبه‌رو است كه نگاهي مردانه و تك‌صدايي به هنر دارد و هنرمندان زن را در خود راه نمي‌دهد؛ همچنين به مسائل عمومي اجتماعي و مسائل روزمره چندان توجهي ندارد و بيشتر به مسائل و پرسش‌هاي بنيادين فلسفي همچون هراس، وحشت و بحران‌هاي روحي تكيه دارد؛ از اين‌رو اصرار بر انتزاعي شدن هنر به عنوان تنها راه نجات و رهايي دارد كه در نتيجه اين تفكر هنرمندان اقدام به حذف فيگور در آثارشان مي‌كنند. فيلم به اين موضوع اشاره مستقيم مي‌كند كه درواقع هاكني پاسخي است به دو مساله فيگور و مسائل اجتماعي اين دوره. مساله ديگري كه فيلم به آن اشاره دارد، مساله پرسپكتيو از ديدگاه هاكني است به‌طوري كه هاكني كتابي در اين زمينه مي‌نويسد و به هنرمندان دوره رنسانس و هنرمنداني كه از اتاق تاريك استفاده مي‌كردند مي‌تازد، چراكه اعتقاد دارد براي حل مساله پرسپكتيو در تصوير كردن جهان بيرون ابزار ديگري وجود دارد. هاكني از سال‌هاي ۲۰۰۰ به بعد شروع مي‌كند به كشيدن مناظر بسيار بزرگ با ترسيم نقطه‌هاي گريز متعدد و با اين روش سعي در زير سوال بردن مسائل پايه‌اي دارد. او با قرار دادن سطوح تاريك و روشن كه پيش‌تر هم در ترسيم نقاشي‌هايش به كار مي‌برده سعي در حذف پرسپكتيو دارد، چراكه معتقد است مهم‌ترين مساله در نقاشي خود نقاشي و تصوير كردن جهان بيرون است از راه‌هاي مختلف. او همچنين در دوره‌اي كه اكثر هنرمندان معتقد به حذف فيگور هستند دوباره به اهميت تصوير كردن فيگور توجه مي‌كند. نكته ديگر در خصوص شهرت هاكني كه نبايد ناديده گرفته شود، مساله ارتباطات هاكني است. هاكني در اين دوره با هنرمندان بنامي ازجمله اندي وارهول و هنري گلدزاهلر در ارتباط است و همين امر تاثير بسزايي در معرفي و شهرت او داشته است. شنيده شده كه از اين پس پنجشنبه آخر هر ماه برنامه اكران مستندهاي هنري در گالري ايده برقرار خواهد بود. اين اتفاق را بايد به فال نيك گرفت و منتظر اكران مستندهاي بعدي بود.