تنها راه مصر «مصالحه» است
ميثم سليماني/ امنيت در مصر روز به روز زير سوال مي‌رود. عبدالفتاح سيسي كه از دل ارتش مصر آمد تا بتواند دوباره ثبات و امنيت را به كشور بازگرداند اكنون از اين كار عاجز شده است. هرچند او تلاش كرده تا با سركوب‌هاي فراوان رمق را از احزاب سياسي مختلف در كشور بگيرد اما نيروي سومي در مصر در حال قدرت گرفتن است كه سيسي توان مقابله با آن را ندارد. داعش نيروي سومي است كه در هر منطقه‌اي از خاورميانه و آفريقا كه در آن بي‌ثباتي وجود دارد حضور مي‌يابد و اقداماتي را انجام مي‌دهد. حالا داعش در مصر پس از حملات خود در شبه جزيره سينا، به قلب قاهره نيز نفوذ كرده و يك‌بار هشام بركات، دادستان كل مصر را نشانه مي‌گيرد و يك‌بار كنسولگري ايتاليا در مركز پايتخت مصر را. حال اين سوال به وجود آمده كه داعش تا چه حد در مصر نفوذ پيدا كرده است و آيا سيسي توان مقابله با اين شرايط را دارد يا خير. اين موضوع را با حجت‌الله جودكي، كارشناس مسائل مصر در ميان گذاشتيم و نظر ايشان را جويا شديم.
داعش مسووليت انفجار در مقابل كنسولگري ايتاليا در قاهره را پذيرفته، به نظر شما با توجه به اينكه اين عمليات در قلب قاهره صورت پذيرفته است، تا چه حد داعش توانسته در درون مصر نفوذ كند؟
اگرچه مسووليت خودروي بمبگذاري شده جلوي كنسولگري ايتاليا در قاهره را داعش پذيرفته است اما نمي‌توان آن را به معناي افزايش نفوذ اين گروه تروريستي در مصر دانست. داعش اين عمليات را انجام داد تا سيسي را بيش از هر زمان ديگري مستاصل كند. زيرا كه سيسي تمركز خود را به روي مبارزه در صحراي سينا گذاشته است. بنابراين داعش تنها براي ارعاب دست به اقدامي مشابه عمليات معبد كرنك در جلوي كنسولگري ايتاليا انجام داده است. اين كار بسيار طبيعي و يك كار تاكتيكي از سوي تروريست‌هاي داعش ارزيابي مي‌شود و در نتيجه اين موضوع نمي‌تواند هدف ديگري داشته باشد. به‌طور كلي فكر نمي‌كنم كه هدف اصلي تروريست‌هاي داعش كنسولگري ايتاليا بوده باشد، چون كنسولگري ايتاليا در محلي شلوغ بوده است از همين رو خواستند تا در قلب قاهره ايجاد نا امني كند، به مانند همان كاري كه در مناطق ديگر دنيا انجام مي‌شود.
مقام‌هاي مصري اعلام كرده‌اند كه بايد بسيج جهاني عليه داعش به وجود آيد، آيا مصر توان انجام چنين كاري را دارد؟
مصر نمي‌تواند در ائتلاف‌هايي كه عليه داعش تشكيل مي‌شود شركت كند زيرا دولت مصر خود يك رژيم به‌شدت سركوب‌گر است. در ماه گذشته شاهد آن بوديم كه نيروهاي امنيتي به يكي از خانه‌هاي تيمي اخواني‌ها حمله كردند و در صورتي كه مي‌توانستند تمامي آنها را دستگير كنند اما 12 تن از رهبران و جوانان اخواني را در اين خانه تيمي كشتند، چنين رژيمي نمي‌تواند در برابر داعش ائتلاف تشكيل دهد يا در اين زمينه همكاري كند. اگر در قضيه يمن نيز مشاهده مي‌كنيم كه مصر با عربستان سعودي مشاركت مي‌كند بيشتر به نفع داعش در حال فعاليت است تا بر ضد آن. مصر به دليل وضع بد اقتصادي كه با آن دست به گريبان است و به خاطر كمك‌هاي مالي كه عربستان براي سرپا نگه داشتن مصر به اين كشور مي‌دهد، مجبور است به سياست‌ها و خواسته‌هاي عربستان سعودي تن دهد و به نوعي تبديل به دولتي وابسته شود.
آيا سيسي قصد كنار گذاشتن اين فضاي خفقان سياسي در مصر را ندارد؟
سيسي قصد دارد كه با مخالفان خود به سمت مصالحه رود اما مي‌خواهد با بيشترين فشار ممكن مخالفان خود را در نقطه ضعف قرار دهد تا با كمترين امتياز ممكن با آنها مصالحه كند. اما وجود خفقان و فشار در فضاي سياسي مصر باعث ايجاد التهاب فراوان در جامعه مصر شده و ممكن است اين روند به ضرر سيسي به پايان برسد.
آيا سيسي اين قدرت را دارد تا بتواند تروريست‌ها را سركوب كند يا به نظر شما توانسته است در طول دو سال گذشته اقتدار خود را حفظ كند؟
اساسا اقتدار با سركوب و ديكتاتوري به وجود نمي‌آيد. اقتدار نتيجه اين كارها نيست. در بسياري از كشورها اقتدار با گفت‌وگو به وجود مي‌آيد. سيسي اكنون در مصر يك آرامش گورستاني به وجود آورده است. از همين رو اين ارزشي ندارد. كشوري كه نيروهاي مردمي كنار همديگر به توافق برسند اقتدار به وجود مي‌آيد نبايد با فشار و تهديد، جامعه مصر را از دموكراسي دور كند. به عنوان مثال در فرانسه در دوره شيراك تظاهرات سنديكايي بنا بود به صورت سراسري عليه دولت برگزار شود، شيراك نيز يك شب پيش از برگزاري اين تظاهرات گفت كه فكر مي‌كنم فرانسه قابليت اين را دارد كه همه اين گروه‌ها در آن تظاهرات كنند. اما سيسي تحمل چنين رفتاري را ندارد. اما راهي ندارد جز اينكه به مردم روي بياورد زيرا هرروز نمي‌تواند با حكم‌هاي شديد و غليظ جامعه را مهار كند. زيرا مي‌داند كه براي اجراي چنين احكامي به مشكل برخواهد خورد. داعش نيز در چنين شرايطي بهترين فرصت را به دست آورده تا از شوره‌زاري كه سيسي به وجود آورده استفاده كند. تازه اكنون روزهاي خوش سيسي است و اگر داعش در سوئز عملياتي انجام دهد، علاوه بر توريسم، مبادلات دريايي در مصر را نيز فلج خواهد كرد.
با اين وجود راهي جز مصالحه براي سيسي باقي نمانده، زيرا با اين روند بيشتر خود را وارد يك كوچه بن‌بست مي‌كند. سيسي يك رييس‌جمهوري را كه توسط مردم انتخاب شده بود، ساقط كرده، به زندان فرستاده و حكم اعدام براي وي صادر كرده است. نبايد با چنين شرايطي انتظار داشت كه اوضاع بهتر شود. اكنون شرايط مصر نامعقولانه است. حتي ياران منطقي سيسي نيز وي را ترك خواهند كرد.