جهش موقعيت ايران در منطقه
امير محبيان
بخش زيادي از وضعيت ايران پس از توافق بيش از آنكه به دريافت‌هاي مادي ما از نتايج توافق برگردد به توان ما در اصلاح سريع نظام مديريتي اجرايي براي بهره‌گيري موثر از شرايط برمي‌گردد. متاسفانه فعلا نمي‌توان نظام مديريت اجرايي را خيلي در بهره‌گيري بهينه از شرايط موجود كارآمد تلقي كرد.
برداشت من اين است كه در حوزه سياست خارجي فشارها بر ايران به حوزه‌هاي جديدي منجمله حقوق بشر انتقال خواهد يافت. ضمنا توقعاتي براي افزايش هماهنگي در جهت برخورد با بعضي جريانات راديكال به وجود آمده است كه طبعا مسوولان سياست خارجي مي‌دانند كه ما تعهدي براي هماهنگي در اين مورد نداده‌ايم و كليه همكاري‌ها در زمينه‌هاي اينچنيني منوط به ارزيابي ما از اولويت‌هاي امنيت ملي خود و نيز مستلزم گفت‌وگو و تحليل تراز هزينه و فايده براي منافع ملي ما است.
غربي‌ها در برابر ايران اگر بخواهيم بدبين نباشيم و اخلال‌هاي آنها را ناديده بينگاريم، هيچ لطفي نداشته‌اند بنابراين انتظار هيچ لطفي هم نبايد داشته باشند. در حوزه سياست داخلي ممكن است طيف‌هايي از اصلاح‌طلبان بخواهند از شرايط جديد براي انتخابات مجلس بهره بگيرند كه به‌گمانم با واكنش اصولگرايان مواجه خواهند شد.
در حوزه اقتصادي احتمالا موانع كمتر مي‌شود ولي نياز به برنامه‌ريزي هوشمندانه صدچندان خواهد شد. بحث اقتصاد مقاومتي راهكار خوبي براي اين شرايط است؛ دولت لازم است اين راهكار را جدي بگيرد.
معتقدم با توجه به مواضع كشورهاي غربي در مذاكرات بايد گشايش‌هاي اقتصادي صورت بگيرد مثلا ما نبايد به فرانسوي‌ها به خاطر همكاري با اسراييلي‌ها و تخريب روند مذاكرات پاداش بدهيم. به‌طوركلي در بررسي آثار و تبعات توافق هسته‌اي نبايد عجله كرد هنوز صحنه كاملا روشن نشده است.
اما نگراني‌هاي اسراييل و بعضي كشورهاي مرتجع عربي دال بر برداشت منفي آنها از تغييرات محتمل است. به گمانم اسراييل بايد نگران قدرت روزافزون ايران باشد زيرا تمامي توطئه‌هاي آنان بي‌اثر شده است اما كشورهاي عربي نبايد زياد نگران باشند.
برخورد ايران با آنها برادرانه و مبتني بر منافع راهبردي جهان اسلام خواهد بود. درباره هزينه - فايده‌هاي مذاكرات هم بايد به اين نكته اعتراف كرد در كوتاه‌مدت ما شايد نه‌تنها سود نكرده‌ايم بلكه پاره‌اي عقب‌نشيني را هم داشته‌ايم. در ميان‌مدت اوضاع براي ايران بهتر خواهد شد ولي در درازمدت منوط به بهره‌گيري ما از فرصت‌ها حتما اين توافق مي‌تواند به سود ايران باشد.
درباره تاثيرگذاري توافق بر بنيه و عملكرد جريان‌هاي بنيادگراي منطقه و تغيير كه موقعيت سياسي ايران در خاورميانه بايد گفت موقعيت راهبردي ايران در اوج فشار غربي‌ها طي 10 سال اخير كاملا رشد داشته است؛ حال طبيعي است كه در شرايط كاهش فشارها موقعيت ما - تاكيد مي‌كنم در صورت هوشياري- جهش چشمگيري خواهد داشت. جريان‌هاي افراطي منطقه در وهله نخست مشكل قدرت‌هاي غربي هستند كه مولود خود را اكنون به عنوان يك خطر عليه خود مي‌بينند. بومرنگ آنها به سوي خودشان بازگشته است. تنها قدرتي كه قادر است روند رو به افزايش قدرت افراطي‌ها را متوقف كند ايران است ولي هيچ دليلي وجود ندارد كه ما مشكل غربي‌ها را برطرف كنيم. مگر آنكه ما به ازاي ارزشمندي براي منافع ملي خود براي آن ببينيم.