رومن كاتسِف معروف به رومن گاري يكي از مشهورترين و پركارترين نويسندگان فرانسه، قهرمان جنگ، ديپلمات معروف فرانسوي در جمهوري ليتواني در اتحاد شوروي به دنيا آمد.
پس از جدايي پدر و مادرش، با مادرش ماند، بعد به ورشو مركز لهستان رفت و در سال 1928 كه 14 ساله بود به همراه مادرش به شهر نيس در فرانسه رفتند. ستاره‌خواران، تربيت اروپايي، ريشه‌هاي آسمان، ليدي ال، ميعاد در سپيده‌دم، خداحافظ گاري‌كوپر، سگ سفيد، زندگي در پيش‌رو، بادبادك‌ها، مردي با كبوتر، پرنده‌ها مي‌روند در پرو مي‌ميرند، توليپ، مرگ و چند داستان ديگر، اوضاع در ارتفاعات كليمانجارو رو‌به‌راه است و قلابي از جمله آثاري هستند كه از اين نويسنده به فارسي ترجمه و منتشر شده است.
رومن گاري را در ايران با «خداحافظ گاري كوپر» ترجمه سروش حبيبي و مجموعه داستان «پرندگان مي‌روند در پرو مي‌ميرند» با ترجمه ابوالحسن نجفي مي‌شناسند.
خداحافظ گاري كوپر رماني فلسفي و سياسي درباره جواني ۲۱ ساله به نام لني است كه از زادگاه خود امريكا به كوه‌هاي سوييس پناه مي‌برد و از فلسفه زندگي او و ديدگاه‌هايش مي‌گويد.
لني كه شباهتي هم به گاري كوپر هنرپيشه امريكايي دارد براي فرار از خدمت نظام و اعزام به ويتنام به سوييس آمده.
او با گروهي جوان ديگر در فصل زمستان از طريق آموزش اسكي درآمدي كسب مي‌كنند ولي در فصل تابستان و با آب شدن برف‌ها مجبورند براي سير كردن شكم‌شان از ارتفاع 2000 متري پايين بيايند. رومن گاري اين كتاب را ابتدا به انگليسي نوشته و نام آن را ولگرد اسكي‌باز گذاشته بود.
«اينها چيزهايي است كه براي بهترين آدم‌ها پيش مي‌آيد. آدم‌هايي هستند كه روي خط‌كشي عابر پياده زير اتومبيل له مي‌شوند.
از آدم نمي‌شود انتظار زيادي داشت. آدم همه عمر نمي‌تواند در تلاش بهبود باشد.»
او خاطرات نخستين سال‌هاي زندگي در فرانسه را در كتاب ميعاد در سپيده دم‌نوشته كه با ترجمه مهدي غبرايي در نشر كتابسراي تنديس منتشر شده است. در فرانسه به تحصيل حقوق پرداخت. بعدا به علت علاقه‌اي كه به هوانوردي داشت در آموزشگاه خلباني نيروي هوايي فرانسه مدارج ترقي را پيمود و خلبان شد. پس از اشغال فرانسه در جريان جنگ جهاني دوم به انگلستان گريخت و تحت رهبري مارشال شارل دوگل به نيروهاي آزاد فرانسه پيوست و در اروپا و آفريقاي شمالي جنگيد. بعد از جنگ به خدمت وزارت امور خارجه فرانسه درآمد و مدتي سركنسول فرانسه در لس‌آنجلس شد.
مدتي سخنگوي هيات نمايندگي فرانسه در سازمان ملل در نيويورك بود و پس از آن در لندن به فعاليت پرداخت.
ستاره‌خواران را نشر مصدق با ترجمه محمود بهفروزي منتشر كرده. «بالاي سرش سايه‌هاي در‌هم‌پيچيده كاكتوس‌ها و سنگ‌هايي به اشكال عجيب و غريب وجود داشت كه بعضي اوقات به نظر مي‌رسيد حركت مي‌كنند و حيات مي‌يابند.
اما اين فقط يك توهم بود، چرا كه زمين به انسان تعلق داشت.
دوستانش اغلب به او مي‌گفتند ستاره‌باز.
اين نامي بود كه در دره‌هاي حاره‌اي محل تولد وي به كساني مي‌دادند كه به ماستالا اعتياد داشتند.» كاظم‌سادات اشكوري توليپ را ترجمه كرده و نشر خورشيدآفرين ناشر آن است. ليلي گلستان و سميه نوروزي از ديگر مترجمان آثار رومن گاري در ايران هستند.