هرچند با اعلام نتيجه انتخابات يكم نوامبر كه به نفع حزب حاكم عدالت و توسعه تمام شده، در برخي شهرهاي كردي اعتراض‌هايي جسته و گريخته آغاز شده و بسياري از رسانه‌هاي غربي با تعابيري چون سلطان براي رجب طيب اردوغان چشم‌اندازي تاريك براي دموكراسي تركيه زير سلطه عدالت و توسعه ترسيم مي‌كنند، اما اين نتيجه ارزش ليره تركيه و همچنين ارزش سهام در اين كشور را به مقدار كم سابقه‌اي در چند سال اخير افزايش داده است. چرا كه اكنون حزب عدالت و توسعه با نتيجه اعلام شده و به دنبال 12 سال حكومت بر تركيه و پيگيري سياست‌هاي اقتصادي موفق، براي تشكيل دولت نيازي به ائتلاف با ديگر احزاب ندارد و مي‌تواند به تنهايي دولت تشكيل دهد. بر اساس قانون پارلمان تركيه هر حزب براي تشكيل دولت غيرائتلافي به دست‌كم ۲۷۶ كرسي پارلمان نياز دارد و احمد داوود اوغلو، رهبر حزب عدالت و توسعه كه حايز 317 كرسي پارلمان شده، مي‌تواند كابينه جديد با رنگ و روي كاملا منطبق با اهداف عدالت و توسعه را جانشين كابينه تركيبي و انتخاباتي كند.
نتيجه نهايي
بر اساس گزارش منابع ترك، شمارش آراي انتخابات زودهنگام اول نوامبر تقريبا به پايان رسيده و بر اساس آن حزب عدالت و توسعه با به دست آوردن 5/49 درصد آرا توانسته است ۳۱۷ كرسي از ۵۵۰ كرسي پارلمان را از آن خود كند.
اما رقيب لاييك عدالت و توسعه يعني حزب جمهوريخواه خلق كه در عين حال بزرگ‌ترين حزب مخالف دولت است با كسب بيش از ۲۵ درصد آرا، ۱۳۴ كرسي را به خود اختصاص داده است.
در همين حال همتاي سكولار عدالت و توسعه يعني حزب راستگراي حركت ملي با از دست دادن حدود پنج درصد آرا و با كسب بيش از ۱۱ درصد آرا تنها ۴۰ كرسي پارلمان را در اختيار گرفته است.
بر اساس نتيجه اين انتخابات، حزب دموكراتيك خلق‌ها كه مورد حمايت كردهاست با از دست دادن حدود دو درصد آراي خود و با كسب بيش از ۱۰ درصد آرا به پارلمان راه يافته و ۵۹ كرسي را از آن خود كرده است.
پيام پيروزي اردوغان
رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه با انتشار بيانيه‌اي شادماني خود را از پيروزي محرز حزب «عدالت و توسعه» نشان داد. اردوغان در بيانيه خود تاكيد كرد: «مردم ما در اين انتخابات به روشني نمايان ساختند كه عمل و توسعه را به مشاجره ترجيح مي‌دهند. » او در ادامه همچنين حزب كارگران كردستان (پ‌ك‌ك) را خطاب قرار داده و گفت كه «خشونت، تهديد و خونريزي جايي در دموكراسي نخواهد داشت. » علاوه بر اين رييس‌جمهور تركيه از كشورهاي دنيا خواست كه به راي مردم تركيه احترام بگذارند.
گفتني است نتيجه اين انتخابات، نوعي پيروزي شخصي براي رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور و بنيانگذار حزب عدالت و توسعه محسوب مي‌شود كه پس از چند هفته درگيري نيروهاي دولتي با شبه‌نظاميان كرد، توانست راي‌دهندگان را با وعده ثبات به سمت حزب عدالت و توسعه جذب كند. اردوغان قبل از انتخابات هم گفته بود نتيجه انتخابات هر چه باشد براي او پيروزي شخصي است؛ چرا كه اگر عدالت و توسعه اكثريت را به دست نياورد، احزاب مخالف او ناگزيرند براي ائتلاف با اين حزب قدمي برداشته و در نهايت به كاخ رياست او بيايند.
راي به آغاز تغيير قانون اساسي
احمد داوود اوغلو، نخست‌وزير تركيه و رييس حزب عدالت و توسعه در سخنان خود به مناسبت پيروزي اين حزب چند قدم فراتر از رييس خود اردوغان برداشت و در حالي كه اين پيروزي عدالت و توسعه را پيروزي دموكراسي و پيروزي مردم تركيه مي‌خواند، راي مردم به اين حزب را راي به آغاز تغيير قانون اساسي خواند. به گزارش رويترز، همزمان با مراسم آتش بازي و شادي هواداران حزب حاكم، احمد داووداوغلو، نخست‌وزير تركيه در بالكن مقر حزب حاكم عدالت و توسعه خطاب به هزاران تن از طرفداران اين حزب گفت: من از تمامي احزاب مي‌خواهم تا وارد پارلمان شده و يك قانون اساسي جديد ملي مدني تدوين كنيم. وي افزود: بياييد با يكديگر در راستاي تركيه‌اي كه در آن درگيري، تنش و دودستگي جايي ندارد و همه در صلح به يكديگر احترام گذاشته و يكديگر را گرامي مي‌دارند، همكاري كنيم.
يادآوري مي‌شود پس از انتخابات رياست‌جمهوري تركيه كه موجب به قدرت رسيدن رجب طيب اردوغان شد، حزب عدالت و توسعه تلاش داشت با كسب اكثريت مطلق در پارلمان، آراي لازم براي تغيير قانون اساسي و در نتيجه نظام پارلماني تركيه به نظام رياستي را فراهم كند.
واكنش رهبران مخالف
صلاح‌الدين دميرتاش، رهبر حزب دموكراتيك خلق‌ها كه مورد حمايت كردهاي تركيه است و از آغاز انتخابات ژوئن بسيار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته، در واكنش به پيروزي حزب عدالت و توسعه اعلام كرد: انتخابات سراسري در تركيه را نمي‌توان برابر و عادلانه دانست. دميرتاش كه حزب وي از انتخابات ژوئن تا نوامبر درصدي از آراي خود را از دست داده، گفت: «مردم تركيه نتايج اين انتخابات را جشن نخواهند گرفت حتي اگر يك حزب سياسي ۵۰ درصد آرا را به دست آورده باشد. اين نتيجه يك معناي ديگر مي‌دهد و يعني اينكه شمار زيادي از مردم در ترس و وحشت زندگي مي‌كنند. همه اين امر را كه حزب حاكم تا كجا مي‌تواند پيش برود مضطربانه دنبال مي‌كنند.»
دميرتاش با تعبير سياست رهبري تركيه به سياست كشتار افزود كه حزب دموكراتيك خلق‌ها به‌خاطر حملات و سوءقصد‌هايي كه با آن مواجه بوده، نتوانست كارزار انتخاباتي خود را آنطور كه بايد و شايد پيش ببرد.
دميرتاش ضمن اعلام اينكه حزب دموكراتيك خلق‌ها حزبي است كه با قتل و سركوب مواجه شده، گفت: اگر اين سياست‌هاي خونين به جاي ما عليه حزب ديگري مثلا حزب عدالت و توسعه صورت مي‌گرفت آنها از سياست كنار مي‌رفتند. اگرچه ما حدود يك ميليون راي را از دست داديم اما حزب دموكراتيك خلق‌ها پيروزي بزرگي را به دست آورده چرا كه تعداد راي‌دهندگان در اين انتخابات افزايش يافته است. مي‌خواهم از تمامي افرادي كه با وجود سياست‌هاي خونين، در كنار ما ايستادند تشكر كنم. وي تاكيد كرد: حزب دموكراتيك خلق‌ها به عنوان سومين حزب بزرگ در پارلمان جديد به اقدامات قاطعانه خود براي آينده تركيه ادامه خواهد داد.
كمال قليچدار اوغلو، رهبر حزب اپوزيسيون مردم جمهوريخواه نيز دركنفرانسي خبري در تحليل نتايج انتخابات پارلماني اول نوامبر گفت: اين نتايج مسووليت‌هاي بيشتري را بر شانه‌هاي حزب مردم جمهوريخواه مي‌گذارد. وي افزود: ما همانند انتخابات پارلماني هفت ژوئن به نتايج انتخابات اول نوامبر نيز احترام مي‌گذاريم. هيچ كس نبايد خودش را برتر از قانون بداند و امنيت جاني و مالي شهروندان نيز بايد حفظ شود. ما هميشه در مقابل ظلم و ستم ايستادگي كرديم و به اين كار خود ادامه خواهيم داد.
قليچدار اوغلو كه رهبر حزب طرفداران مصطفي كمال آتاتورك است، در ادامه تاكيد كرد: هيچ كس نبايد از آينده تركيه بترسد. اين حزب مردم جمهوريخواه است كه دموكراسي را براي اين كشور به ارمغان آورده و مجددا حزب مردم جمهوريخواه آن را قوي‌تر خواهد كرد. نتايج انتخابات روز يكشنبه ممكن است براي خشونت‌هاي اخيري كه تركيه را در بر گرفته بسيار متفاوت عمل كند.
اما در همين حال دولت باغچه‌لي، رهبر حزب حركت ملي ضمن رد ادعاها مبني بر اينكه به دنبال نتايج انتخابات از سمت خود استعفا داده، گفت: نتايج انتخابات اول نوامبر تصوير تيره و غم‌انگيز تركيه را تغيير نمي‌دهد و من تا آخرين نفس براي اهداف حزبم تلاش خواهم كرد. وي در بيانيه‌اي كتبي گفت: تمامي اعضاي حزب ما به طور كامل برسر كارهاي خود هستند. خداوند ما را از اهداف، اصول و اين مساله كه يكي از اعضاي ملت تركيه باشيم منع نمي‌كند.
باغچه‌لي گفت: تعداد آرايي كه حزب عدالت و توسعه به دست آورده به آن معنا نيست كه مي‌تواند بر 13 سال فساد و ناكامي كه تحت حكومت اين حزب رخ داده سرپوش بگذارد. هيچ نتيجه‌اي اين تصوير تيره و تاريك را كه در آن تركيه در تلاش است تا خود را نجات دهد عوض نخواهد كرد.
باغچه‌لي ضمن اعلام اينكه حزب حركت ملي به تصميم ملت احترام مي‌گذارد، گفت: حزب ما خطاب به ملت مي‌گويد كه هر رايي كه براي حزب عدالت و توسعه به صندوق انداخته باشند به جاي ايجاد ثبات در كشور منجر به فاجعه‌هاي بيشتر براي تركيه خواهد شد.