قطعنامه فلسطين در شوراي امنيت تصويب نشد

شكست پيش‌نويس قطعنامه «پايان اشغال فلسطين» در شوراي امنيت سازمان ملل پايان دنيا نيست. فلسطين در حال بررسي ارجاع شكايت خود به ديوان بين‌المللي كيفري است. اكنون سال‌هاست كه نظريه پردازان بين‌المللي از سياسي شدن شوراي امنيت و غيركاربردي بودن آن براي صلح بين‌المللي گله دارند. در چنين شرايطي به هر حال اندك خوش‌بيني‌ها درباره يك راي تاريخي از سوي امريكا به قطعنامه‌يي به ضرر اسراييل با شكست مواجه شد. دولت باراك اوباما با تمام اختلافاتي كه با تل آويو دارد، به اصول استراتژي خاورميانه‌يي امريكا متعهد ماند و اجازه اعمال فشار قانوني از سوي سازمان ملل به رژيم صهيونيستي را نداد. از مجموع آرايي كه به پيش‌نويس قطعنامه «پايان اشغال فلسطين» داده شده و مانع از وتوي آن شده، مي‌توان دست‌هاي پنهان امريكا را ديد. واشنگتن به نمايندگان فلسطين هشدار داده بود كه مانع به سرانجام رسيدن اين پيش‌نويس مي‌شود. البته محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان كه درخواست تنظيم اين قطعنامه را به كشورهاي عربي داده بود، عنوان كرده بود كه اميدي به تصويب آن ندارد و تنها نخستين گام حقوقي لازم را براي احقاق حقوق فلسطينيان بر مي‌دارد و در صورت شكست در آن، برنامه خود براي الحاق به سازمان‌هاي بين‌المللي و طرح شكايت در مجامع حقوقي بين‌المللي از جمله ديوان بين‌المللي كيفري را دنبال خواهد گرفت.
به نظر مي‌رسد كاخ سفيد نيز به دليل فشار لابي‌هاي يهودي و با وجود انتقادهايي كه به سياست‌هاي اسراييل در برابر فلسطين دارد، ترجيح مي‌دهد فلسطينيان از راه ديگري جز كانال راي امريكا به هدف خود يعني ترسيم مرزهاي شناخته شده بين‌المللي براي فلسطين برسند. نام كشورهايي كه به پيش‌نويس قطعنامه «پايان اشغال فلسطين» راي مثبت داده‌اند و آنها كه راي منفي داده يا راي ممتنع داده‌اند نيز اين نكته را روشن مي‌كند. بر اساس گزارش الجزيره، چين، فرانسه و روسيه به عنوان اعضاي دايم و آرژانتين، چاد، شيلي، اردن و لوكزامبورگ به عنوان اعضاي غيردايم، هشت كشوري بودند كه به اين قطعنامه راي موافق دادند.
امريكا و استراليا به اين پيش‌نويس راي منفي دادند و انگليس، ليتواني، نيجريه، كره‌جنوبي و روآندا نيز به عنوان عضو غيردايم به اين قطعنامه راي ممتنع داشتند. به عبارت ديگر كشورهايي كه به لحاظ بين‌المللي و منطقه‌يي نيازمند كمك‌هاي امريكا هستند با راي ممتنع خود مانع به حد نصاب رسيدن راي لازم براي ورود پيش‌نويس قطعنامه «پايان اشغال فلسطين» به راند آخر، يعني استفاده از راي وتو شدند. انگليس تنها عضو دايم شوراي امنيت بود كه به اين قطعنامه راي ممتنع داد. به نظر مي‌رسد امريكا با اتخاذ رايزني‌هاي پيچيده به تهديدي كه درباره اين پيش‌نويس داشت، عمل كرد و حتي اجازه وارد شدن روند به جايي كه وجهه بين‌المللي اين كشور را بيش از پيش در افكار عمومي جهان منفي كند، نداد. قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي وارد شدن به مرحله راي وتو، به حداقل 9 راي موافق از 15 راي نياز دارند و راي مخالف استراليا و آراي ممتنع كره‌جنوبي و روآندا در حالي بود كه دوره عضويت غيردايمي هر سه كشور در شوراي امنيت در پايان سال ميلادي جاري يعني امروز پايان مي‌يابد.
مارك ليال گرانت، نماينده انگليس در سازمان ملل متحد قبل از راي‌گيري گفته بود: مشكلاتي در متن به ويژه در ساختار مربوط به مدت زمان و بند جديد مربوط به آوارگان وجود دارد و از همين رو، معتقدم در اين خصوص مشكلاتي خواهيم داشت. در حالي كه منابع فلسطيني از قرار گرفتن در گام دوم برنامه‌هاي خود در صحنه بين‌المللي خبر مي‌دهند، به گزارش رويترز، نماينده اردن كه تنها نماينده عربي در شوراي امنيت است، مي‌گويد، شخصا ترجيح مي‌دهد زمان بيشتري براي رايزني در خصوص اين پيش‌نويس اختصاص داده شود. لازم به ذكر است محمود عباس پس از تجاوز 50 روزه اسراييل به غزه اعلام كرده بود براي پايان اشغال و تجاوزهاي مكرر اسراييل به فلسطين، قطعنامه «پايان اشغال فلسطين» را به شوراي امنيت سازمان ملل مي‌برد و اگر اين طرح با مخالفت غرب مواجه شود، در گام دوم به سازمان‌هاي بين‌المللي الحاق شده و در نهايت شكايت عليه اسراييل را به ديوان بين‌المللي كيفري مي‌برد.
اين در حالي است كه در روزهاي اخير با توجه اصرار فلسطين به ارجاع پيش‌نويس قطعنامه مذكور به شوراي امنيت، امريكا تلاش داشت مانع آن شود. جان كري، وزير خارجه امريكا حتي رايزني‌هايي با سرگي لاوروف، وزير خارجه روسيه داشت. اما روسيه با وجود روابط نزديك با اسراييل، رايي در همراهي امريكا عليه فلسطينيان نداد. خبرگزاري‌هاي روسي نيز گزارش دادند، ويتالي چوركين، نماينده روسيه در سازمان ملل متحد از اين مساله ابراز تاسف كرد كه شوراي امنيت قطعنامه تشكيل كشور مستقل فلسطيني را تصويب نكرده است.
بر اساس پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي كشورهاي عربي و فلسطينيان، يك ضرب‌الاجل سه ساله براي پايان اشغالگري سرزمين‌هاي فلسطينيان توسط اسراييل تعيين شده بود. در اين پيش‌نويس كه توسط ۲۲ كشور عرب و فلسطينيان تهيه شده و توسط اردن به شوراي امنيت برده شده بود، خروج كامل اسراييل از تمامي مناطق اشغال شده فلسطينيان تا پايان سال ۲۰۱۷ پيش‌‌بيني شده بود. همچنين از سرگيري مذاكرات صلح ميان دو طرف بر اساس مرزبندي‌هاي ۱۹۶۷، در متن اين قطعنامه مورد تاكيد قرار گرفته بود. امريكا مخالف جدي اين قطعنامه، معتقد است در متن آن نگراني‌هاي امنيتي اسراييل در نظر گرفته نشده است. كاخ سفيد پيش‌تر اعلام كرده بود كه حتي در صورت راي آوردن اين قطعنامه در شوراي امنيت، آن را وتو خواهد كرد.
سامانتا پاور، سفير امريكا در سازمان ملل متحد، همزمان با راي مخالف دادن به اين قطعنامه گفت: ما مخالفت كرديم اما اين به آن معني نيست كه از وضعيت موجود (بحران خاورميانه) راضي هستيم. ما راي مخالف داديم چون همانطور كه همه مي‌دانند، هرگونه مصالحه و تصميم‌گيري بر سر مشكلات دو طرف، بايد بر سر ميز مذاكره صورت گيرد... ما معتقديم در اين متن منافع و ملاحظات هر دو سو، مورد توجه قرار نگرفته است.
حدود دو هفته پيش و در آستانه مذاكرات ديپلماتيك براي ازسرگيري روند صلح خاور ميانه، جان كري، وزير خارجه امريكا با بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم صهيونيستي در رم ديداري داشت و بر اساس گزارش‌ها در آن ديدار نتانياهو اعلام كرده بود به هيچ‌وجه طرح فلسطيني‌ها براي عقب‌نشيني اسراييل از مناطق اشغالي بيت‌المقدس شرقي و كرانه باختري را نخواهد پذيرفت. به باور بسياري از ناظران بين‌المللي روابط امريكا و اسراييل هيچ زمان تا اين حد سرد نبوده، اما دولت اوباما به دليل فشارهاي سياسي و اقتصادي داخلي ناگزير از پشتيباني جدي از تل‌آويو در مجامع بين‌المللي است. به نظر مي‌رسد دولت اوباما در دو سال آينده تلاش دوباره‌يي براي كشاندن دو طرف فلسطيني و اسراييلي به ميز مذاكره داشته باشد. برخي گمانه زني‌ها از اعمال فشارهاي اقتصادي واشنگتن عليه تل آويو حكايت دارد.