سقوط نفت تا 40 دلار و تغيير در امريكاي لاتين
هرميداس باوند
تحولات آينده جهان در سال 2015 را مي‌توان از چند بعد مورد بررسي قرار داد.
يكي از مهم‌ترين موضوع‌هاي سال آينده ميلادي برخورد ميان روسيه با اتحاديه اروپا بر سر مساله اوكراين است و اگر اين موضوع حل نشود، شكاف گسترده ميان دولت‌هاي غربي و روسيه عميق‌تر خواهد شد. موضوع بعدي مساله داعش است كه در سال گذشته يكي از مهم‌ترين مسائل جهان بود.
اما موضوع ديگر برخورد كشورهاي منطقه خاورميانه، به خصوص در رابطه با عربستان و ايران است كه اختلاف اصلي آنها بر سر موضوع سوريه است. اگر دو كشور در موضوع سوريه به شرايط مطلوب برسند، فضاي جديدي در رابطه ميان دو كشور ايجاد خواهد شد. اما خط مشي عربستان بر سر موضوع كاهش قيمت نفت نشان داد، وقتي كه برنامه‌هاي عربستان در يمن و سوريه تحقق پيدا نكرد به مهم‌ترين ابزار خود يعني نفت روي آورد و سعي كرد با كاهش قيمت نفت به ايران ضربه وارد كند. به جرات مي‌توان گفت اعمال تحريم جديد آثارش به مراتب كمتر از كاهش قيمت نفت است و اين جريان را مي‌توان با دهه 80 ميلادي مقايسه كرد كه نفت تا 10دلار كاهش يافت و دليل اصلي آن فشار به شوروي و ايراني بود كه در آن دوران درگير جنگ با عراق بود. شايد بتوان گفت علاوه بر موضوعاتي همچون جنگ ستارگان كه عامل اصلي فروپاشي شوروي ناميده مي‌شود، كاهش قيمت نفت يكي از دلايل ديگر فروپاشي شوروي بود. چرا كه در آن دوران بيش از 60 درصد بودجه اين كشور متكي به فروش نفت بود و اكنون نيز يكي از اهداف اصلي كاهش قيمت نفت در جهان روسيه است. با اين حال در شرايط كنوني مي‌توان گفت كه قيمت نفت ممكن است تا 40 دلار نيز كاهش يابد.
اما موضوع بعدي برخورد سه كشور تركيه، عربستان و ايران است كه طي يك سال گذشته روابط ميان طرفين با تنش‌هايي همراه بوده است كه در سال 2015 يا به تشديد اين اختلافات مي‌انجامد يا به حل آنها. اما شواهد نشان مي‌دهد كه احتمال افزايش شكاف‌ها بيش از كاهش آن است.
مساله بعدي استراتژي امريكا در آسياي شرقي و چين است. در اين خصوص امريكا در تلاش است كه چين را به سمت يك رقابت تسليحاتي بكشاند اما چين سعي در خويشتنداري دارد و مي‌خواهد رقابت در سطح اقتصادي نگه داشته شود. چين در برخورد با امريكا راه ژاپن را پيش گرفته است و قصد رقابت نظامي با امريكا را ندارد. چين تمايل دارد همان‌گونه كه ژاپن سرنوشت كشورش را از نظر اقتصادي به امريكا گره زده، سرنوشت امريكا را به اقتصاد خود پيوند دهد. ژاپن نخستين كشور خريدار اوراق قرضه در امريكاست و چين در رتبه بعدي پس از ژاپن قرار دارد.
نكته ديگر اين است كه روسيه سعي مي‌كند، با كشورهاي آسيايي از جمله ايران، تركيه، هند و چين رابطه‌يي داشته باشد كه تاثير تحريم‌هاي اتحاديه اروپا و امريكا عليه اين كشور را كاهش دهد. از سوي ديگر با نگاه به امريكاي لاتين مي‌توان مشاهده كرد كه كشورهايي همچون كلمبيا و ونزوئلا در شرايط نامطلوبي به سر مي‌برند و به نظر مي‌رسد هدف امريكا ايجاد تغيير در اين كشورها، به خصوص در ونزوئلاست. در اين موضوع، بهبود رابطه امريكا با كوبا و لغو احتمالي تحريم‌ها تاثير زيادي خواهد داشت. آخرين نكته در خصوص روابط ايران و امريكاست كه اگر تغيير مثبتي روي دهد، تاثير اساسي در منطقه خواهد داشت. به هر حال روابط و علايم پديدار شده همانطور كه اوباما گفته است مي‌تواند تاثير بسزايي در تحولات سال 2015 داشته باشند.