قيمت و كالاهاي كشش‌پذير
احمد يزدان‌پناه
در اقتصاد مطلبي تحت عنوان چسبندگي قيمت‌ها وجود دارد. با ذكر مثالي اين مطلب را توضيح مي‌دهم. زماني كه براي تشخيص ميزان تب به دكتر مراجعه مي‌كنيم، دماسنج جيوه‌اي را مورد استفاده قرار مي‌دهد. اين دماسنج براي اينكه به حالت اوليه بازگردد تا بتواند براي بيمار بعدي مورد استفاده قرار گيرد، بايد تكان داده شود تا به اصطلاح از عددي كه به آن چسبيده است، پايين آيد. همين چسبندگي را در خصوص قيمت كالاها مشاهده مي‌كنيم. در 10 سال اخير قيمت دلار 981 درصد رشد داشته است. با توجه به دامنه عظيم نوسانات، وظيفه بانك مركزي است كه نرخ دلار را تثبيت كند. دقت شود، عنوان تثبيت به كار رفته است. به اين معنا كه دامنه تغييرات نرخ دلار كاهش داده شود. هر چه دامنه نوسانات كمتر باشد، مردم و سرمايه‌گذار سردرگمي كمتري خواهند داشت و بيشتر به سيگنال‌هاي ارسالي از بازار اعتماد مي‌كنند. از سوي ديگر، دولت نيز براي سياستگذاري‌هاي خود كمتر به خطا مي‌افتد. متاسفانه تثبيت آنچنان كه بايد اتفاق نيفتاد هر چند كه دامنه آن كمتر شد، ولي براي رسيدن به نقطه مورد اعتماد فعالان بازار، مسيري طولاني در پيش است. موضوع ديگري كه بايد به آن اشاره كرد، نسبي بودن قيمت‌هاست. به اين معني كه اگر نرخ ارز افزايش يابد، كالاهايي كه قيمت‌شان به دلار بستگي دارد، با نسبتي تغيير مي‌كنند. در اين شرايط سياستگذاري بايد سمت و سويي به خود بگيرد كه قيمت‌ها را از حالت چسبندگي خارج كند. هر چند اين امر نيز بستگي به نوع كالا، ضروري يا لوكس بودن دارد. به عنوان مثال كالاهايي با كشش‌پذيري بالا، يعني كالاهايي كه با افزايش قيمت، ميزان مصرف‌شان كاهش مي‌يابد، مي‌توانند به راحتي به سياستگذاري‌هاي قيمتي واكنش مثبت نشان دهند. با توجه به بحث‌هاي كشش‌پذيري و چسبندگي، سمت و سوي سياست‌هاي دولت براي كنترل بازار...
بايد متوجه بازارهايي باشد كه حساسيت زيادي نسبت به قيمت‌ها دارند. با در نظر گرفتن اين مورد، كالاهايي كه با يك تغيير كوچك قيمتي، تغيير زيادي در مصرف‌شان رخ مي‌دهد، مي‌تواند اولويت دولت باشد. با توجه به كالاهاي كشش‌پذير، جو رواني در جامعه نيز به واقعيت نزديك‌تر و انتظارات افراد نيز مثبت‌تر مي‌شود. چسبندگي قيمت به عنوان يك اصل اقتصادي بايد از سوي دولت و مشاوران اقتصادي جدي گرفته شود. در واقع توجه به اين موضوع باعث مي‌شود شوك‌هاي مثبت اقتصادي، مقاومت قيمت‌ها را بشكند و آنها را به سطح پاييني كاهش دهد. هر چند قيمت‌ها به حالت اوليه بازنمي‌گردند اما تا حدودي كاهش پيدا مي‌كنند.