سخنان نسنجيده
سعيد عابدپور
هفته گذشته خانم كوليندا گرابار كيتاروويچ، رييس‌جمهور كرواسي در ديدار سه روزه از اسراييل سخناني درباره خطر ناشي از بوسني و هرزگوين به زبان آورد. اين نخستين و آخرين باري نيست كه خانم كيتاروويچ سخناني بر زبان مي‌آورد و بعدا منكر بيان‌شان مي‌شود. به نوشته اورشليم‌پست، كيتاروويچ در ديدار با رييس‌جمهور رژيم اشغالگر قدس گفت: «بوسني و هرزگوين يك كشور بي‌ثبات است و مسوولان اين كشور در ارتباط با ايران و گروه‌هاي تروريستي هستند. بوسني و هرزگوين كشوري تحت كنترل گروه‌هاي افراطي اسلامي است.» سخنان خانم رييس‌جمهور از همان ابتداي نشر مورد واكنش شديد رسانه‌هاي بالكان قرار گرفت، تا جايي كه خانم كيتاروويچ دو روز بعد از چاپ سخنانش در اورشليم پست به انكار آنها پرداخت اما ديگر دير شده بود. او مدعي شد كه سخنانش عمدتا درباره بحث مهاجران غيرقانوني بود و نام ايران هم صرفا در ارتباط با مهاجران ايراني به ميان آمده و اظهارات او درست منعكس نشد. گرر فاي كاشمن، خبرنگار اورشليم‌پست در واكنش به سخنان كيتاروويچ نوشت: «خانم رييس‌جمهور اشاره‌اي به مقامات حاكم بوسني و هرزگوين نكرد و صحبت‌هاي ايشان درباره خطر ايران و گروه‌هاي تروريستي تنها معطوف به برخي از مهاجريني است كه وارد بوسني و هرزگوين شده‌اند. خانم كيتاروويچ تنها يك بار نام ايران را آورد و آن هم در ارتباط با ايراني‌هاي مهاجر مشكوك بود.» با اين حال مشخص نيست چرا اورشليم‌پست خبر قبلي را كه حالا به نوعي تكذيب شده، از سايت خود حذف نكرده است. سخنان بعدي خانم كيتاروويچ در بازگشت به وطن با وجود نفي اظهاراتش در اورشليم پست، چندان هم مسالمت‌آميز نبود. او مقام‌هاي بوسنيايي را داراي موضع تهاجمي و خشن در ارتباط با مسائلي چون ساخت پل پلشيچ (در منطقه دريايي مرزي) دانست و ...
مسووليت سردي روابط سياسي دو كشور را متوجه بوسني و هرزگوين دانست و بار ديگر تاكيد كرد نامي از ايران در ديدار با رييس‌جمهور اسراييل برده نشده است. در واقع سخنان كيتاروويچ در بازگشت به كرواسي تا حدي تاييد همان سخنانش در ديدار با رييس‌جمهور اسراييل بوده است.
اظهارات نسنجيده خانم كيتاروويچ تاثير خودش را گذاشته و تبديل به بمب خبري منطقه شده است. تنش‌ها و اظهارنظرهاي تند عليه كرواسي در بوسني و هرزگوين از سوي بعضي مقام‌ها و احزاب سياسي نيز مرتبا صورت مي‌گيرد. ژليكو كومشيچ عضو كروات شوراي رياست‌جمهوري بوسني و هرزگوين در واكنشي گفت: «بوسني يك كشور بي‌ثبات نيست بلكه خانم كيتاروويچ فرد بي‌ثباتي است. سخنان رييس‌جمهور كرواسي بيشتر يك رسوايي سياسي است.» شفيق جعفر اويچ عضو بوشنياك شوراي رياست‌جمهوري سخنان رييس‌جمهور كرواسي را دروغ و كوششي سياسي براي به بن‌بست رسانيدن تلاش‌هاي بوسني و هرزگوين براي عضويت در اتحاديه اروپا و ناتو عنوان كرد. «مقام‌هاي كرواسي از ادبيات تبليغي استفاده مي‌كنند كه منجر به حمايت آنها از جنايتكاران افراطي كروات در زمان جنگ و توجيه جنايت‌هاي‌شان شد.» ميلوراد دوديك عضو صرب شوراي رياست‌جمهوري با تاييد سخنان كيتاروويچ گفت: «عناصري از حقيقت در سخنان رييس‌جمهور كرواسي وجود دارد ولي كرواسي هم در افراطي‌سازي بوسني نقش دارد. كرواسي در زمان جنگ اجازه داد تا 4500 نيروي مجاهد عرب براي جنگ وارد بوسني بشوند.» دوديك در جمهوري صربسكا يكي از دو بخش بوسني و هرزگوين تلاش بسياري براي جدايي از بوسني و پيوستن به صربستان دارد و سخنان رييس‌جمهور كرواسي توجيه خوبي براي دوري او از سارايوو است.
افكار عمومي بوسنيايي، سخنان رييس‌جمهور كرواسي را تداوم سياست دو گانه كرواسي در ارتباط با بوسني و هرزگوين مي‌دانند. كرواسي منافع سرزميني در بوسني و هرزگوين دارد و از كروات‌هاي افراطي براي جدا شدن از بوسني در منطقه جنوب حمايت مي‌كند. كروات‌هاي افراطي در منطقه هرزگوين از هر گونه ارتباط با مسلمانان مي‌پرهيزند و حتي موافق جدايي در مدارس بين دانش‌آموزان كروات و بوشنياك هستند. سياست دو‌گانه كروات‌ها در ارتباط با جهان اسلام نيز بيشتر كاربرد تجاري دارد. ارتباط عميق دولت كرواسي با اسراييل در سال‌هاي بعد جنگ بيشتر شده است و اسراييلي‌ها و كروات‌ها همكاري‌هاي وسيع اطلاعاتي دارند. يكي از نگراني‌هاي اسراييل، حضور ايران در بالكان است و خانم رييس‌جمهور كرواسي با نام بردن از ايران خواسته تا زمينه بيشتر همگرايي با اسراييل را فراهم كند. در زمان جنگ اغلب اين كروات‌هاي افراطي مورد حمايت زاگرب بودند كه عامل ترور دو فعال فرهنگي و مستشار نظامي ايراني، سيدحسين نواب و رسول حيدري بودند اين در حالي بود كه كرواسي در زمان جنگ بخشي از كمك‌هاي نظامي ايران را دريافت مي‌كرد و اين ايران بود كه نقش مهمي در كاهش تنش كرواسي با بوسني ايفا كرد. با اين حال بايد در نظر داشت كه كرواسي همواره سياستي دوگانه‌اي را پيش برده و خواهد برد. بر اين كشور دو ديدگاه به موازات هم حكومت مي‌كنند، يك ديدگاه ضد اسلامي و موافق تجزيه بوسني كه در اقليت است و دوم ديدگاه اكثريت اروپايي، موافق همزيستي مسالمت‌آميز با بوسني و هرزگوين و همزيستي اديان. كرواسي تلاش زيادي براي حضور در بازار ايران مي‌كند و اين ارتباط در تعديل سياست افراطي مهم است. البته بر مسوولان سياست خارجي كشورمان است كه مراتب نگراني خود را از اظهارات خانم كيتاروويچ در اسراييل به او يادآوري كنند.