درباره كتاب «گزارش به خاك يونان» اثر نيكوس كازانتزاكيس
دميدن رستاخيز در جان چراغ‌هاي راه
جاويد قبادي
«انزوا، براي روحي كه از عشقي بزرگ نمي‌سوزد، مرگبار است.» (۱)
كتاب «گزارش به خاك يونان»، همصحبتي با مردي است كه در انزواي خود، به دم ِ خود، رستاخيز شكوهمندي به جان كساني مي‌دمد كه دوست‌شان داشته و چراغ راهش بوده‌اند. نيكوس تنها پسر باسوادِ خانواده پهلوون ميكاييل است و تنها خاطره‌اش از پدر، وصيتي است كه همواره در گوش او تكرار مي‌شد: «باعثِ سربلندي كرت باش.»
مجاهدتِ جاري در تمامِ دوران زندگي اين نويسنده، ستودني ست.
چه جاني مي‌خواهد
گوش به گداختگي خود دادن (۲)
اين رنجِ مدام براي يافتن، كازانتزاكيس را به ادبيات جهان ارزاني كرد. نويسنده‌اي كه خواندنش براي هر آنكه بويي، نسيمي، حديثي، در جانش مي‌جوشد، مي‌تواند انگيزه‌اي باشد براي حركت و شايد انتخاب! طي ۹۰ روزي كه با اين مرد همنفس بودم، خيلي از جاها، نفسم بند مي‌آمد، چراكه او به «زبان سكوت يعني به زبان ِ فرشتگان، سخن مي‌گفت!»
روح جوينده او در هر مواجهه، چون خوره‌اي، خود را مي‌خورد تا پي ببرد و سيراب نشود، تا در منزل ِبعدي، گِل خويش ورزيده‌تر سازد.
تا گُلبُنِ حُسن، دلفروز باقي بماند، اجتماعِ تضادها، شعله‌آفرين اين گزارش است.
كفايت انسان به انسان بودن، خطير انديشه اين گفتار پرشور است.
انساني كه خنده را مي‌خواست به چهره مسيح برگرداند.
انگار راوي، در طول عمر، پيرو اين ضرب‌المثل (در فرهنگ بختياري) است كه مي‌گويد؛
«بِوين (ببين) جاته
بِنه (بگذار) پاته.»
«آدم‌هاي معمولي، سايرن‌ها را نمي‌بينند و آوازها را در هوا نمي‌شنوند. كور و كر در انبان زمين مي‌نشينند و پارو مي‌زنند. اما برگزيده‌ترين‌ها، ناخدايان، صداي يك سايرن را در درون خود، درون روح‌شان، مي‌شنوند و با دلاوري صداي او را دنبال مي‌كنند. به نظرت چه چيز ديگري زندگي را شايسته زيستن مي‌كند؟ اما، ناخداهاي بيچاره و فلك‌زده صداي سايرن را مي‌شنوند و باور نمي‌كنند. پشت نقاب احتياط و كم‌دلي، همه عمر را به وزن كردن موافق و مخالف در ترازويي ظريف مي‌گذرانند و خدا كه نمي‌داند آنان را كجا بيندازد، چون قصد ندارد ايشان را زينت جهنم كند يا بهشت را از وجودشان بيالايد، معلق در هوا، ميان كون و فساد، نگه مي‌دارد.» (۳)
پس در اين ايام‌ِ نادلخواه، پيشنهاد مي‌كنم؛ خواهش‌ِ پروراندنِ روح را، با خواندنِ كتابِ «گزارش به خاك يونان» برآورده كنيد آن هم با ترجمه خوب و شوربرانگيز ِ دكتر صالح حسيني.
۱- نيكوس كازانتزاكيس در كتاب گزارش به خاك يونان
۲- رستم‌الله مرادي، دفتر شعر به نفع رويا
۳- بخش بيابان، كوه سينا. از كتاب گزارش به خاك يونان